DAVID JERVIS

---

Faculty of Political Sciences, Maria Curie-Skłodowska University, Lublin, Poland

This study identifies the attitudes and initial policies common to the British, French, American, and Soviet interveners in Vietnam, Iraq, and Afghanistan and links those attitudes and polices to the ultimate defeat of each of these interveners.

great power interventions, Vietnam, Afghanistan, Iraq

1. Anderson, T. H. 2011. Bush’s Wars, Oxford University Press, New York.
2. Braithwaite, R. 2011. Afgantsy: The Russians in Afghanistan, 1979–1989, Oxford University Press, New York.
3. Brigham, R. K. 2008. Iraq, Vietnam, and the Limits of American Power, Public Affairs, New York.
4. Chandrasekaran, R. 2012. Little America: The War Within the War for Afghanistan, Bloomsbury, London.
5. Cohen, Steven, ed. 1983. Vietnam: Anthology and Guide to a Television History, Random House, New York.
6. Evans, R. 2013. The War Before the War: Soviet Precedent in Afghanistan, www.foreignpolicy.com. April 3, 2013.
7. Gordon, M. R. and Trainor, B. E. 2012. The Endgame: The Inside Story of the Struggle for Iraq, From
8. George W. Bush to Barack Obama, Pantheon, New York.
9. Herring, G. C. 2002. America’s Longest War: The United States and Vietnam, 1950–1975, McGraw Hill, New York.
10. Institute of Economics and Peace, 2012 Global Terrorism index: Capturing the Impact of Terrorism in the Last Decade (December 2012), http://pl.scribd.com/doc/115891460/Global-Terrorism- Index-Report-2012.
11. Jacobs, S. 2006. Cold War Mandarin: Ngo Dinh Diem and the Origins of America’s War in Vietnam, 1950–1963, Rowman and Littlefield, Lanham, Maryland.
12. Jervis, D. 2012. Assessments of the American Adventure in Afghanistan, “South African Journal of International Affairs” 19.
13. Jervis, D. 2009. Mugged by Reality: The American Experience in Iraq, “South African Journal of International Affairs”.
14. Johnson, T. H. and Mason, M. C. 2009. Refighting the Last War: Afghanistan and the Vietnam Template, “Military Review” (November–December 2009).
15. Jones, S. G. 2009. In the Graveyard of Empires: America’s War in Afghanistan, Norton, New York.
16. Kalinovsky, A. M. 2011. A Long Goodbye: The Soviet Withdrawal from Afghanistan, Harvard, Cambridge.
17. Karnow, S. 1997. Vietnam: A History, Penguin, New York.
18. Logevall, F. 2012. Embers of War: The Fall of an Empire and the Making of America’s Vietnam, Random House, New York.
19. Morgan, T. 2010. Valley of Death: The Tragedy of Dien Bien Phu That Led America into the Vietnam War, Random House, New York.
20. Packer, G. 2006. The Assassin’s Gate: America in Iraq, Farrar, Straus, and Giroux, New York.
21. Rashid, A. 2009. Descent Into Chao, Penguin, New York.
22. Record, J. and Terrill, W. 2004. Iraq and Vietnam: Similarities and Differences. Strategic Studies Institute, Carlisle, Pennsylvania.
23. Sluglett, P. 2007. Britain in Iraq: Contriving King and Country, Columbia, New York.
24. Steele, J. 2011. Ghosts of Afghanistan: Hard Truths and Foreign Myths, Counterpoint, Berkeley, California.
25. Tierney, D. 2010. How We Fight: Crusades, Quagmires, and the American Way of War, University of Nebraska Press, Lincoln, Nebraska.
26. Tomsen, P. 2011. The Wars of Afghanistan: Messianic Terrorism, Tribal Conflicts, and the Failures of Great Power, Public Affairs, New York. Tripp, Charles. 2007. A History of Iraq, Cambridge, New York.

10.2478/curie-2013-0001

HERBERT GNAŚ

---

Faculty of Political Sciences of Maria Curie-Skłodowska University, Lublin, Poland

Global Warming and the Kyoto Protocol are issues that raise many controversies. This matter is especially visible in the countries which formed the JUSCANNZ, later renamed the Umbrella Group, which is an alliance in the climate negotiations process that consists of non-European Union developed states that – above all – oppose new greenhouse gases emissions reductions commitments under the Kyoto Protocol. The Kyoto Protocol itself and the aforementioned commitments were and still are the sources of conflicts on the international and country levels. On the country level these conflicts are highly noticeable in four Umbrella Group countries: United States, Australia, New Zealand and Canada and they occurred on various levels in regard to the Kyoto Protocol: negotiation (case of the United States), ratification (cases of the United States and Australia), implementation (cases of the Australia and New Zealand) and a level that can be called a “withdrawal” level (case of Canada). All these conflicts were caused by differences in main political parties’ positions towards the Kyoto Protocol and/or by differences in the look on that matter presented by the legislative branch and the executive branch. In this article the abovementioned issues will be examined.

Kyoto Protocol, JUSCANNZ, Umbrella Group, party system, political system, Byrd-Hagel Resolution, New Zealand Emissions Trading Scheme, Carbon Pollution Reduction Scheme

DOCUMENTS

1. Climate Change Response (Moderated Emissions Trading) Amendment Act 2009.
2. Reasons for Judgement and Judgement. Daniel Turp v Minister of Justice and Attorney General of Canada, Federal Court, 2012 FC 893, 17.7.2012.

BOOKS

1. Black, B. C., Hassenzahl, D. M., Stephens, J. C., Weisel, G., Gift, N. (eds.) 2013. Climate Change. An Encyclopedia of Science and History, ABC-CLIO, Santa Barbara.
2. Brohé, A., Eyre, N., Howarth, N. 2009. Carbon Markets. An International Business Guide, Earthscan, New York.
3. Bukovansky, M., Clark, I., Eckersley, R., Price, R., Reus-Smit, C., Wheeler, N. J. 2012. Special Responsibilities. Global Problems and American Power, Cambridge University Press, New York.
4. Davidson, M. D. 2008. Arguing about Climate Change. Judging the Handling of Climate Risk to Future Generations by Comparison to the General Standards of Conduct in the Case of Risk to Contemporaries, Amsterdam University Press, Amsterdam.
5. Deatherage, S. D. 2011. Carbon Trading Law and practice, Lexisnexis Matthew Bender, New York.
6. Goldstein, N. 2009. Global Warming, Infobase Publishing, New York. Grubb, M., Vrolijk, C., Brack, D. 1999. The Kyoto Protocol: A Guide and Assessment, Earthscan, Manchester.
7. Lutter, R. 2013. Painting the White House Green: Rationalizing Environmental Policy Inside the Executive Office of the President, Resources for the Future, Washington.
8. Oberthür, S., Ott, H. 1999. The Kyoto Protocol. International Climate Policy for the 21st Century, Springer, Berlin.
9. Pietraś, M. 2011. Międzynarodowy reżim zmian klimatu, Adam Marszałek, Toruń.
10. Pirages, D., Cousins, K. (eds.) 2005. From Resource Scarcity to Ecological Security. Exploring New Limits to Growth, MIT Press, Cambridge.
11. Rothwell, D. R., Kaye, S., Akhtavari, A., Davis, R. 2011. International Law. Cases and Materials with Australian Perspectives, Cambridge University Press, Melbourne.
12. Schröder, H. 2001. Negotiating the Kyoto Protocol: An Analysis of Negotiation Dynamics in International Negotiations, Lit Verlag, Münster.
13. Stern, N. H. (ed.) 2007. The Economics of Climate Change, Cambridge University Press, Cambridge Victor, D. G. 2004. Climate Change: Debating America’s Policy Options, Council on Foreign Relations, New York.
14. Witthaus, B. 2012. The Internationsl Climate Regime and its Driving-Forces: Obstacles and Chances on the Way to a Global Response to the Problem of Climate Change, Diplomatica Verlag, Hamburg.
15. Zahar, A., Peel, J., Godden, L. 2012. Australian Climate Law in Global Context, Cambridge University Press, Melbourne.

ARTICLES

1. Fletcher, S. R. 2007. Global Climate Change: The Kyoto Protocol [in:] H. M. Karling (ed.), Global Climate Change Revisited, Nova Science Publishers, New York.
2. Harrison, K. 2010. The Struggle of Ideas and Self-Interest in Canadian Climate Policy [in:] K. Harrison, L. McIntosh Sundstrom (eds.), Global Commons, Domestic Decisions: The Comparative Politics of Climate Change, MIT Press, Cambridge.
3. McGraw, D. 2006. Canada and the Kyoto Protocol: Beyond Ratification to Implementation [in:] J. J.
4. Kirton, P. I. Hajnal (eds.), Sustainability, Civil Society and International Governance. Local, North American and Global Contributions, Ashgate Publishing Limited, Hampshire.
5. Schreurs, M. A. 2005. Japan in the greenhouse – the challenge of addressing rising emissions, [in:] B. F. D. Barrett, Ecological Modernisation and Japan, Routledge, New York.
6. Smith, H. A. 2009. Canada and Kyoto: Independence or Indifference? [in:] B. J. Bow, P. Lennox (eds.), An Independent Foreign Policy for Canada? Challenges and Choices for the Future, University of Toronto Press Incorporated, Toronto.

INTERNET RESOURCES

1. 2008 Garnaut Review, www.garnautreview.org.au/2008-review.html, (accessed 13.11.2013)
2. Australia election: Tony Abbott defeats Kevin Rudd, www.bbc.co.uk/news/world-asia-24000133, (accessed 13.11.2013)
3. Canada to withdraw from Kyoto Protocol, www.bbc.co.uk/news/world-us-canada-16151310, (accessed 20.4.2012)
4. Canadian Alliance, www.thecanadianencyclopedia.com/articles/canadian-alliance, (accessed 11.11.2013)
5. Carbon Pollution Reduction Scheme, www.aph.gov.au/About_Parliament/Parliamentary_Departments/ Parliamentary_Library/Browse_by_Topic/ClimateChange/Governance/Domestic/national/cprs, (accessed 12.11.2013)
6. Double Dissolution, www.aec.gov.au/elections/australian_electoral_system/electoral_procedures/ Double_Dissolution.htm, (accessed 9.11.2013)
7. Farr, M. Kevin Rudd handed double-dissolution trigger as Senate rejects Emissions Trading Scheme again, www.dailytelegraph.com.au/kevin-rudd-handed-double-dissolution-trigger-as-senaterejects- emissions-trading-system-again/story-e6freuy9-1225806110336, (accessed 9.112013)
8. Fitzpatrick, M. May accuses Harper of breaking law over Kyoto, (accessed 20.4.2012)
9. Fleming, G. Emissions trading scheme up for a review under Act deal, www.nzherald.co.nz/nz/news/ article.cfm?c_id=1&objectid=10543330, (accessed 9.11.2013)
10. Grubel, J. Australia’s new government ratifies Kyoto pact, http://www.reuters.com/article/2007/12/03/ us-australia-politics-idUSSYD3784520071203, (accessed 19.4.2012)
11. It All Began in a Place Called Hope, President Bill Clinton, clinton4.nara.gov/WH/EOP/OP/html/ Hope.html, (accessed 16.8.2011)
12. Jull, O. K. Canada Withdraws from Kyoto Protocol to Avoid Non-Compliance Penalties, www.cba. org/cba/newsletters-sections/pdf/2012-04-international_jull.pdf, (accessed 10.11.2013)
13. Labor leadership live: Kevin Rudd returns, Julia Gillard loses support of partyroom, www.news.com. au/national/labor-leadership-live-kevin-rudd-returns-julia-gillard-loses-support-of-partyroom/ story-fnho52ip-1226669921693, (accessed 13.11.2013)
14. National-ACT Confidence and Supply Agreement, www.national.org.nz/files/agreements/National- Act_Agreement.pdf, (accessed 9.11.2013)
15. Rudd takes Australia inside Kyoto, http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/7124236.stm, (accessed 19.04.2012)
16. Smith, N. Revised Ets balances NZ’s environment & economy, beehive.govt.nz/release/revised-etsbalances- nz’s-environment-amp-economy, (accessed 9.11.2013)
17. Status of Ratification of the Kyoto Protocol, unfccc.int/kyoto_protocol/status_of_ratification/items/2613. php, (accessed 10.11.2013)
18. Trueman, D. Report on the Review of the Emissions Trading Scheme and Related Matters, www.simpson grierson.com/climate-change-report-on-the-review-of-the/, (accessed 9.11.2013)

10.2478/curie-2013-0002

ARTUR BŁAŻEJCZYK

---

Maria Curie-Skłodowska University, Lublin, Poland

Analysis of the consequences of power balance disturbance in the Central-Eastern Europe after the dissolution of the Warsaw Pact and regaining sovereignty by states remaining under the dominance of the Union of Socialist Soviet Republics after World War II leads to recognizing Poland’s accession to NATO as Poland’s indisputable diplomatic success providing it with a new instrument serving to implement its raison d’état and strengthen its independence. The membership determines the long-range perspective of Poland’s perception as a stable state on the international stage.

Central-Eastern Europe, international relations, NATO, Poland

LEGAL ACTS

1. North Atlantic Treaty done at Washington on April 4, 1949. Retrieved from http://www.nato.int/cps/ en/natolive/official_texts_17120.htm.

DOCUMENTS

1. Koncepcja Strategiczna NATO done at Rome on November 7–8, 1991. Retrieved f rom http://www. nato.int/cps/en/natolive/official_te xts_23847.htm.
2. Polityka bezpieczeństwa i strategia obronna Rzeczypospolitej Polskiej done at Warsaw on November 2, 1992. Retrieved from http://www.koz iej.pl/files/Strategia_RP_z_92_r.doc.
3. Polityka zagraniczna RP. Opracowanie. Retrieved from http://www.adrenaline.rembertow.net/Polityka_ Zagraniczna_RP_opracowanie.doc.
4. Założenia Polskiej Polityki Bezpieczeństwa done at Warsaw on November 2, 1992. Retrieved from http://www.koziej.pl/files/Strat egia_RP_z_92_r.doc.

BOOKS

1. Koziej, S. 1996. Polska doktryna obronna i jej modyfikacja w obliczu integracji z NATO, MONDBM, Warszawa.
2. Stefanowicz, J. 1996. Ład międzynarodowy, Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa. Vukadinović, R. 1980. Międzynarodowe stosunki polityczne, PWN, Warszawa.

SELECTIONS FROM EDITED COLLECTIONS

1. Balcerowicz, B. 1997. Od Układu Warszawskiego do NATO, [in:] Pod wspólnymi sztandarami. Droga Polski do NATO, A. Ajnenkiel (ed.), Akademia Obrony Narodowej, Warszawa.
2. Jarosz, M. & the team 2004. Sojusz, [in:] Wielka Encyklopedia Świata, I. Kamińska-Szmaj (ed.), Oxford Educational, Oxford.
3. Jemioło, T. 1997. Słowo wstępne, [in:] Pod wspólnymi sztandarami. Droga Polski do NATO, A. Ajnenkiel (ed.), Akademia Obrony Narodowej, Warszawa.

MAGAZINE ARTICLES

1. Waltz, K. 1993. The Emerging Structure of International Politics, “International Security” no 2, p. 75.

DOCUMENTS OBTAINED FROM THE INTERNET

1. Bartoszewski, W. Europejska polityka bezpieczeństwa. Polski punkt widzenia. Retrieved from http://www.cie.gov.pl/futurum.nsf/0/D7DE DE952177A774C1256CAB002B7F34 (reading date: 01.06.2009 r.)
2. Dziubdziela, A. Koncepcje strategiczne NATO. Retrieved from http://www.psz.pl/tekst-20937/Anna- Dziubdziela-Koncepcje-strategiczne-NATO (reading date: 01.06.2009 r.)
3. Leszkowicz, T. 18. decydująca bitwa w dziejach świata. A co z pozostałymi siedemnastoma? Retrieved from http://www.histmag.or g/?id=3285 (reading date: 01.06.2009 r.)
4. Piotrowski, P. Desant na Danię. Retrieved from http://www.wprost.pl/ar/13287/Desant-na-Danie (reading date: 01.06.2009 r.)
5. Podsiadło, R. Sytuacja w Krakowie przed wyzwoleniem. Retrieved from http://www.dobroni.pl/ rekonstrukcje,sytuacja-w-krakowie-przed-wyzwoleniem,3308 (reading date: 01.06.2009 r.)
6. Szumski, H. & Wągrowska, M. Pokój na wszystkich azymutach. Retrieved from http://www.new-arch. rp.pl/artykul/151788_Pokoj_na _wszystkich_azymutach (reading date: 01.06.2009 r.)

10.2478/curie-2013-0003

OSTAP KUSHNIR

---

Department of International Relations, Lazarski University, Warsaw, Poland

The article addresses current trends in the European transformation and compares the structure which is being built to ancient and medieval empires. The imperial order appears to be productive for the EU, due to it easily embraces the heterogeneity existing within the Union, as well as contributes to the strengthening of the EU institutional legitimacy and efficiency in global governance. The ongoing EU transformations, promoted by the German-French lobby and supported by the authorities in Brussels, are indirectly leading to the emergence of an imperial structure, which is secured by a soft power, instead of a rule of sword. Taking all this into account, an attempt is made to define the role of Poland, the largest post-2004 enlargement state, in the new structure. To make this attempt sufficient a brief analysis of current Polish foreign policy and economic growth is provided.

European Union, European integration, European Empire, Poland, Central Europe, genuine economic and monetary union

1. Anderson, J. 2007. Singular Europe an Empire Once Again?, [in:] Geopolitics of European Union Enlargement – The Fortress Empire, W. Armstrong and J. Anderson (ed.), Routledge, London and New York, 9–29.
2. Barroso, J. 2012. State of the Union 2012 Address, European Union, http://europa.eu/rapid/pressrelease_ SPEECH-12-596_en.htm (access 12.12.2012)
3. Britain could leave EU, says Jacques Delors, “France 24, International news,” 2012, http://www. france24.com/en/20121228-britain-could-leave-european-union-commission-delors-eurozoneeconomy (access 12.01.2013)
4. Cameron, D. 2013. EU speech at Blumberg, The Official Site of the British Prime Minister’s Office, http://www.number10.gov.uk/news/eu-speech-at-bloomberg/ (access 30.01.2013)
5. Gebert, K. 2012. Reinventing Europe: Poland and the Euro crisis, European Council of Foreign Relations. http://ecfr.eu/content/entry/commentary_reinventing_europe_poland_and_the_euro_crisis (access 13.12.2012)
6. Henley, P. 2012. Economic success makes Poland destination for immigrants, “BBC News,” http:// www.bbc.co.uk/news/20714006 (access 30.12.2012)
7. Information on socio-economic situation of the country in May of 2013, Central Statistical Office of Poland. 2013. http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/AS_info_socio_econo_situ_country_05m_2013. pdf (access 19.10.2013)
8. Interview by Stephen Sackur, “HardTalk, BBC World Service,” http://downloads.bbc.co.uk/podcasts/ worldservice/ht/ht_20121113-1731c.mp3 (access 10.02.2013)
9. Little, A. 2012. Germany, Poland and the shifting centre of European Union power, “BBC News,” http://www.bbc.co.uk/news/world-europe-20717943 (access 30.12.2012)
10. Marini, A. 2012. Will Herman Van Rompuy’s Economic and Monetary Union Be Genuine?, “EUinside,” http://www.euinside.eu/en/news/will-herman-van-rompuys-economic-and-monetary-union-begenuine (access 12.12.2012)
11. McCormick, J. 2008. The European Union: Politics and Policies, 4th ed., University Indianapolis, Indiana, 320 p.
12. Merkel, A. 2012. Speech by Federal Chancellor Angela Merkel in the European Parliament in Brussels, The Federal Chancellor, http://www.bundeskanzlerin.de/Content/EN/Reden/2012/2012-11- 07-merkel-eu.html;jsessionid=DBE60674831C6362509F2E6DBB8823BF.s1t2 (access 11.11.2012)
13. Morris, C. 2012. Poland’s continuing claim on EU investment funds, “BBC News”, http://www.bbc. co.uk/news/world-europe-20318959 (access 20.12.2012)
14. Nietan, D. 2010. Poland’s Future: Thriving in the European Union, The Center for European Policy Analysis http://www.cepa.org/ced/view.aspx?record_id=260 (access 13.11.2012)
15. Osesik, K. 2011. Germany and Poland: Public Opinion on the Rise?, Institute for Cultural Diplomacy, www.culturaldiplomacy.org/pdf/case-studies/germany-and-poland.pdf (access 20.12.2012)
16. Sikorski, R. 2011. Poland and the Future of the European Union, Ministry of Foreign Affairs – Republic of Poland, http://www.mfa.gov.pl/resource/33ce6061-ec12-4da1-a145-01e2995c6302:JCR (access 10.02.2013)
17. Staniszkis, J. 2005. Szanse Polski: Nasze Możliwości Rozwoju w Obecnym Świecie, Rectus, Warszawa, 176 p.
18. Szczerski, K. 2003. Integracja Europejska: Cywilizacja i Polityka, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, 144 p.
19. Szczerski, K. 2008. Dynamika Systemu Europejskiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, 224 p.
20. Van Rompuy, H. 2012. Towards a Genuine Economic and Monetary Union, Council of the European Union, www.consilium.europa.eu/uedocs/cms_Data/docs/pressdata/en/ec/134069.pdf (access 10.02.2013)
21. Zielonka, J. 2008. Europe as a global actor: empire by example?, “International Affairs”, 84, vol. 3, 471–484.

10.2478/curie-2013-0004

AYDIN TOPALOĞLU

---

Mayis University, Istanbul, Turkey

Ancient Greek philosopher, Plato, had not only had political desires but had also tried to engage in active politics. But after a big frustration, especially with the trial of Socrates, he turned away from politics and criticized the political phenomena of his own time under the name of democracy. In his fascinating works we find his political ideas, ambitions, adventures, approvals and disapprovals. For Plato society or an ideal state must be organized and controlled not by masses, but by persons who really know what the norms are. The troubles of mankind will never cease until either true genuine philosophers attain political power or the rulers of states by some dispensation of providence become genuine philosophers.

Plato, politics, ideal state, justice, types of governments and democracy.

1. Aristotle, 1981. The Politics (transl. by T. A. Sinclair), Penguin Books, London.
2. Grube, G. M. A. 1974. Plato’s Thought, Hackett Publishing Company, Indianapolis.
3. Laertius, Diogenes, 1991. Lives of Eminent Philosophers, “Plato”, Book III (transl. by R. D. Hicks), Harvard University Press, London.
4. Plato, 1955. The Republic, (transl. by Desmond Lee), Penguin Books, London.
5. Plato, 1956. Apology, The Dialogues of Plato, A Mentor Book, New York.
6. Plato, 1970. Laws (transl. by T. J. Saunders), Penguin Books, London.
7. Plato, 1973. Phaedrus and Letters VII and VIII, (transl. by W. Hamilton), Penguin Books, London.
8. Plato, 1974. The Republic (transl. by F. C. Cornford), Oxford University Press, London.
9. Plato, 1992. Statesman (transl. by J.B. Skemp), Hackett Publishing Company, Inc. Indianapolis.
10. Popper, K. R. 1963. The Open Society and Its Enemies, Routledge & Kegan Paul, London.
11. Ryle, G. 1972. “Plato”, The Encyclopedia of Philosophy, P. Edwards (ed.), Macmillan, New York.
12. Whitehead, A. N. 1978, Process and Reality in Essays in Cosmology, D. W. Sherburne, D. R. Griffin (ed.), The Free Press, New York.
13. Wild, J. 1953. Plato as an Enemy of Democracy: A Rejoinder, Plato: Totalitarian or Democrat?, Prentice-Hall, Inc., Englewood Cliffs, N.J., USA.

10.2478/curie-2013-0005

NIKOS KOUTRAS

---

Ionian University, Greece

The issue of State-Church relations should be examined in detail, to reveal why Christian Orthodox Church and State in Greece are two sides of the same coin. For many centuries, both Christian Orthodox Church and State have been the pillars of social cohesion in Greek society. This paper highlights the importance of Church and State separation in Greece nowadays.

Christianity, Protestantism, Church, State, separation

1. Archbishop Miros 2005. Why is there so much insistence on separation informative journal of the orthodox association of parent initiatives, http://www.ecclesia.gr/greek/holysynod/commitees/ heresies/dialogos/39.pdf, last (access 11.07.2013)
2. Berg, T. 2001. Anti-Catholicism and Modern Church-State Relations, “Loyola University Chicago Law Journal”, vol. 33, pp. 121–172.
3. Bishop Athanasios. 2006. The relations between Church and State among European Union memberstates, [in:] Theological Studies, Theological Academy Publications, Athens.
4. Dimitropoulos, A. 2004. General Constitutional Theory, Sakoulas Publications, Athens.
5. Elliott, C. 1851. Delineation of Roman Catholicism: drawn from the authentic and acknowledged standards of the Church of Rome, Lane and Scott Publications, New York.
6. Fountouthaki, P. 2000. Relations between the State and the Church in the European area, http:// tosyntagma.ant-sakkoulas.gr/theoria/item.php?id=12 (access 15.10.2013)
7. Giannaras, C., Zouraris, K., Stoforopoulos, T., Huntington, S. and McNeill, W. 1998. The Conflict between East and West and the Huntington Challenge, Enalaktikes Press, Athens.
8. Hart, D. 1981. A Secular Faith: Why Christianity Favors the Separation of Church and State, Ivan R. Dee Publications, Miami.
9. Johansson, R. 2010. Medics, Monarchs and Mortality, 1600–1800: Origins of the Knowledge-Driven Health Transition in Europe, Cambridge Group for the History of Population and Social Structure editions, Cambridge.
10. Koutras, N. 2012. Christian Orthodox Church and State in Greece: Will They Never Walk Alone? A Scientific Approach, [in:] Proceedings of the 13th ISSEI Conference, Nicosia.
11. Manikas, K. 2008. The course of State-Church Relations in Modern Greece (1821–1852): Historical and Regulatory View on Institutional Frameworks: The Period of the Turkish Occupation, Parisia editions, Athens.
12. Matsoukas, N. 2000. The Protestantism, Pournaras Publications, Athens.
13. Molnar, T. 1981. Politics and the State: The Catholic View, Franciscan Herald Press, New Jersey.
14. Mpoumis, P. 2002. Canon Law, Grigoris Publications Group, Athens.
15. Mpoutas, A. 2008. State and Church, “Inter Pares”, vol. 3, http://www.intellectum.org/articles/issues/ 03_08.htm (access 7.11.2013)
16. Pantazakos, P. 2002. A Tribute to Archibishop Dimitrios: Biography, Memoirs, Testimonies, pp. 715–730, Sakoulas Publications, Athens.
17. Stathopoulos, M. 1999. The Constitutional Establishment of Religious Freedom and Relations Between the State and the Church: The Shrinking of the Church According to the Modern System – Breaching civil rights – Legal Propositions, Sakoulas Publications, Athens.
18. Tsaousis, D. 2001. Hellenism, Hellenity: Ideological and Experiential Axes of the Modern Greek Society, Estia Press, Athens.
19. Venizelos, E. 2000. Relations Between the State and the Church, Paratiritis Publications, Thessaloniki, ISBN 9603741280.

10.2478/curie-2013-0006

ELŻBIETA KUŻELEWSKA

---

Faculty of Law, University of Białystok, Poland

For more than 80 years the Czechs and the Slovaks have been functioning within one political, economic and social system. Various political and economic circumstances resulted in the division of Czechoslovakia to the Czech Republic and Slovakia. Ever since the political systems of both countries became different. These various political systems inspired me to examine the people’s participation in the political life of those countries.
The aim of this paper is to analyse and compare the most common form of direct democracy – a referendum – in both the Czech and Slovak political systems. It will be compared on two levels. The first one will deal with general constitutional background of a referendum and its procedures, as well as with a comparison of regulations in the respective countries. The second one will concern the practice of referendum in the analysed countries.

the Czech Republic, Slovakia, referendum, political systems, participation

1. Balik, S. 2003. Několik poznámek k referendu o vstupu ČR do EU. „Revue Politika”, http://www. revuepolitika.cz/clanky/818/nekolik-poznamek-k-referendu-o-vstupu-cr-do-eu [Last accessed 19.12.2013]
2. Baun, M., Dűrr, J. Marek, D., Šaradín, P. 2006. The Europeanization of the Czech Politics: The Political Parties and the EU Referendum. “Journal of Common Market Studies”, vol. 44 (2), pp. 249–280.
3. Belko, M., Kopeček, L. 2003. Referendum in theory and practice: the history of the Slovak referendums and their consequences. “Central European Political Studies Review”, vol. 5 (2), pp. 193–201.
4. Benz, A., Stutzer, A. 2007. Direct Democracy and Citizens’ Information about Politics, [in:] Z. T. Pállinger, B. Kaufmann, W. Marxer, T. Schiller (eds.), Direct Democracy in Europe. Developments and Prospects, VS Verlag für Sozialwissenschaften, Wiesbaden, pp. 125–142.
5. Blokker, P. 2013. New Democracies in Crisis?: A Comparative Constitutional of the Czech Republic, Hungary, Poland, Romania and Slovakia, Routledge, London.
6. Constitution of the Czech Republic 1992.
7. Constitution of Slovakia 1992.
8. Garry, J., Tilley, J. 2007. Public Support for Integration in the Newly Enlarged EU: Exploring Differences Between Former Communist Countries and Established Member States, [in:] M. Marsh, S. Mikhaylov, H. Schmitt (eds.), European Elections after Eastern Enlargement. Preliminary Results from the European Election Study 2004. MZES, University of Mannheim, Mannheim, pp. 181–203, http://www.mzes.uni-mannheim.de/projekte/typo3/site/fileadmin/BookSeries/ Volume_One/Ch06_chapter_final.pdf [Last accessed 03.01.2014]
9. Hacker, P. 2010. Slovakia on the Road to Independence: An American Diplomat’s Eyewitness Account, The Pennsylvania State University Press, University Park, Pennsylvania.
10. Hudáčková, S., Eibl, O. 2011. Slovenské referendum 2010: stručný komentár k výsledkom hlasovania, „Středoevropské politické studie. Central European Political Studies Review“ č./vol. 1, http:// www.cepsr.com/clanek.php?ID=431 [Last accessed 03.01.2014]
11. Illner, M., Čermák, D., Kostelecký, T., Stachová, J. 2006. EU accession and the public sphere in new member states: the case of the Czech Republic, [in:] Democracy in the European Union. Towards the Emergence of the Public Sphere, L. Giorgi, I. von Homeyer, W. Parsons (eds.), Taylor and Francis, London et al., pp. 157–180.
12. Jirásková, V., Skotnicki, K. 2009. Parlament Republiki Czeskiej, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa.
13. Konstytucja Republiki Słowackiej, 2003. Wstęp i tłum. K. Skotnicki, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa.
14. Kusa, Z. 2005. The accession referendum in Slovakia, [in:] European Union Accession Referendums, J.-M. de Waele (ed.), Cevipol, Brussels, pp. 113–138.
15. Kużelewska, E. 2002. Pros and cons of referendum in western Europe, “Polish Political Science Yearbook 2001”, vol. XXX, pp. 111–134.
16. Láštik, E. 2011. Referendum v politickom systéme SR: Identifikácia problémov a návrhy riešení, CESI UK Policy Paper vol. 3, pp. 1–10. http://www.fphil.uniba.sk/fileadmin/user_upload/editors/ veda/cesiuk/teams/politologovia/Policy_paper_CESIUK_Lastic.pdf [Last accessed 03.01.2014].
17. Láštik, E. 2007. Referendum experience in Slovakia: a long and winding road, [in:] Direct Democracy in Europe. Developments and Prospects, Z. T. Pállinger, B. Kaufmann, W. Marxer, T. Schiller (eds.), VS Verlag für Socialwissenschaften, Wiesbaden, pp. 189–198.
18. Lebeda, T. 2004. Referendum o přistoupení ČR k Evropské unii. Několik různých pohledů na první všelidové hlasování v Česku, „Politologický as opis”, vol. 3, pp. 206–223.
19. LeDuc, L. 2003. Referendums and Initiatives. The Politics of Direct Democracy, [in:] Comparing Democracies 2. New Challenges in the Study of Elections of Voting, L. LeDuc, R. G. Niemi, P. Norris (eds.), SAGE Publications, London, Thousand Oaks, New Delhi, pp. 70–86.
20. Long, M. 2005. Making History: Czech Voices of Dissent and the Revolution of 1989, Lanham. Perottino, M. 2005. The Czech accession referendum: “yes”, but no passion, [in:] European Union Accession Referendums, J.-M. de Waele (ed.), Cevipol, Brussels, pp. 23–30.
21. Podolak, M. 2008. Referenda na Słowacji, [in:] Polska, Europa, Świat, S. B. Krajewski (ed.), Wyd. UMCS, Lublin, pp. 223–241.
22. Poslanecká Sněmovna Parlamentu České Republiky 2013, http://www.psp.cz/sqw/historie.sqw?o= 6&t=661 [Last accessed 19.12.2013]
23. Reilly, S. 2010. Design, Meaning and Choice in Direct Democracy, Ashgate, Farnham, Burlington. Report on Foreign Policy of the Czech Republic: between January 2003 and December 2003 (2004), Ministry of Foreign Affairs of the Czech Republic, Prague.
24. Rourke, J., Hiskes, R., Zirakzadeh, E. C. 1992. Direct Democracy and International Politics. Deciding International Issues through Referendums, Boulder–London.
25. Rytel-Warzecha, A. 2011. Referendum ogólnokrajowe w państwach Europy Środkowo-Wschodniej, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa.
26. Skotnicki, K. 2010. Demokratyczne państwo prawne w teorii i w praktyce w państwach Europy Środkowej i Wschodniej, Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Łódź.
27. Skotnicki, K. 2000. System konstytucyjny Czech, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa.
28. Smith, M. L. 2011. The uneasy balance between participation and representation: local direct democracy in the Czech Republic, [in:] T. Schiller (ed.), Local Direct Democracy in Europe, VS Verlag für Socialwissenschaften, Wiesbaden, pp. 33–53.
29. Špok, R., Řiháčková, V., Weiss, T., Bartovic, V., Dromard, J. 2006. Místní referenda v České republice a ve vybraných Zamch Evropské unie, Institut EUROPEUM, Praha, pp. 11–50. The ACE Electoral Knowledge Network 2013, aceproject.org/ace-en/topics/es/ese/ese08/ese08a/ ese08a03 [Last accessed 19.12.2013]
30. Valach, M. 2004. Czech Republic, [in:] B. Kaufmann, M. D. Waters (eds.), Direct Democracy in Europe. A Comprehensive Reference Guide to the Initiative and Referendum Process in Europe, Durham, pp. 48–51.
31. Večernik, J. 2009. Czech Society in the 2000s: A Report on Socio-economic Policies and Structures, Prague.
32. Vláda České Republiky 2013, http://www.vlada.cz/cz/media-centrum/aktualne/vlada-projedna-zakono- referendu-94006/ [Last accessed 19.12.2013]
33. Vreese, C.H. de/ Semetko, H.A. 2004. Political Campaigning in Referendums. Framing the Referendum Issue, Routledge, London, New York.
34. Wagner, B. 2010, When Central and Eastern Europeans became EU Citizens: Support for the EU before and after EU Accession in post-communist Europe, http://www.jhubc.it/ecpr-porto/virtualpaperroom/ 112.pdf [Last accessed 03.01.2014]

10.2478/curie-2013-0007

VALENTINA MARINESCU, BIANCA MITU

---

University of Bucharest, Romania

The civic and political participation is considered to be central to the concept of democracy and it is particularly relevant in the context of contemporary democracies. The participation of citizens in civic or political activities has been a constitutive element of democracy since ancient times. Any discussion of participation needs to acknowledge the space within which the citizens engage. This article will focus on the online engagement and online civic and political participation. The existing studies in literature focus on the analysis of the online election campaigns [Klotz 2005; Xenos, Foot 2005], on the study of the characteristics of the individuals who engage in on-line and off-line activities [Rice, Katz 2004; Weber 2003] or on the identification of the role of the media as a main information source for the voters [Rainie 2005]. This article aims to analyze the main features of the use of new media in political life and the relation between new media and civil society in Romania during 2004–2012. Also the article aims to provide and answer to the following questions: Which were the main characteristics of the usage of new media during the Romanian electoral campaigns 2004–2008/2009? How is the Internet used in the civic life during the non-electoral periods in Romania?

political communication, political campaigns, online participation, political engagement

1. *** Case care plang. http://www.casecareplang.ro (access 11.1.2013)
2. **** Respect pentru Raed Arafat. http://www.facebook.com/groups/147059011979309/ (access 8.2.2013)
3. Anstead, N., Chadwick, A. 2009. Parties, Election Campaigning, and the Internet. Toward a Comparative Institutional Approach, [in:] Routledge Handbook of Internet Politics, A. Chadwick, P. N. Howard (eds.), Routledge, London and New York.
4. Antoniu, G. 2012. Cronica unei revolte neanuntate, [in:] “Jurnalul National” 16.1.2012. http://www. jurnalul.ro/special/cronica-unei-revolte-neanuntate-601503.htm (access 10.2.2013)
5. Aparaschivei, P. 2009. Euroimaginea candidatului roman online, [in:] T. Salcudeanu, P. Aparaschivei, F. Toader, Bloguri, facebook si politica, Tritonic, Bucuresti, pp. 78–142.
6. Baber, Z. 2002. Engendering or endangering democracy? The Internet, civil society and the public sphere, “Asian Journal of Social Science”, 30, pp. 287–303.
7. Bagdikian, B. 2004. The New Media Monopoly. Beacon, Boston.
8. Becker, T. 2001. Rating the impact of new technologies on democracy, [in:] “Communications of the ACM”, 44 (1), pp. 39–43.
9. Bennett, D., Fielding, P. 1997. The Net Effect: How Cyberadvocacy is Changing the Political Landscape. e-Advocate Press, Merrifield.
10. Bennett, W. L. 2003. Communicating global activism: Strengths and vulnerabilities of networked politics. “Information, Communication & Society”, 6 (2), pp. 143–168.
11. Bennett, W. L., Givins, T. 2006. Communication and Political Mobilization: Digital Media Use and Protest Organization among Anti-Iraq War Demonstrators in the U.S, University of Washington. Benoit, W. L., Benoit, P. J. 2002. The Virtual Campaign: Presidential Primary Websites in Campaign 2000, [in:] “American Communication Journal”, 3 (3).
12. Berry, J. 1984. The Interest Group Society. Little, Brown, Boston.
13. Bimber, B. 2003. Information and American Democracy: Technology in the Evolution of Political Power, Cambridge University Press, New York.
14. Bimber, B. 2001. Information and political engagement in America: the search for effects of information technology at the individual level, “Political Research Quarterly”, 54 (1), pp. 53–67.
15. Bimber, B., Flanagin, A. J., Stohl, C. 2005. Reconceptualizing collective action in the contemporary media environment, “Communication Theory”, 15 (4), pp. 365–388. Bosoteanu, I. C. 2011. New media in alegerile prezidentiale din 2009, “Sfera Politicii”, 162. http:// www.sferapoliticii.ro/sfera/162/ (access 10.2.2013)
16. Botan, M. 2009. Blogosfera ca discurs de vizibilitate publica, in “Sfera Politicii”, 135. http://www. sferapoliticii.ro/sfera/135/art03-botan.html (access 22.1.2013)
17. Brady, H. E., Verba, S., Schlozman, K. L. 1995. ,,Beyond SES: A resource model of political participation, “American Political Science Review”, 89 (2), pp. 271–294.
18. Castells, M. 2007. Communication, power and counter power in the network society, “International Journal of Communication”, 1, pp. 238–266.
19. Chadwick, A. 2006. Internet Politics. States, Citizens and New Communication Technologies, Oxford University Press, Oxford.
20. Chadwick, A. 2007. Digital network repertoires and organizational hybridity, “Political Communication”, 24 (3), pp. 283–301.
21. Chu, Y. W., Tang, J. T. H. 2005. The Internet and civil society: Environmental and labour organizations in Hong Kong, “International Journal of Urban & Regional Research”, 29, pp. 849–866.
22. Cigler, A., Burdett, L. 1998. Interest Group Politics, Congressional Quarterly Press, Washington.
23. Coleman, S. 2003. The Future of the Internet and Democracy: Beyond Metaphors, Towards Policy, [in:] OECD, Promise and Problems of E-Democracy: Challenges of Online Citizen Engagement, OECD, Paris, pp. 143–162.
24. Coleman, St., Blumler, J. G. 2009. The Internet and Democratic Citizenship. Theory, Practice and Policy, Cambridge University Press, Cambridge.
25. Conway, M. M. 2000. Political Participation in the US, DC, CQ Press, Washington.
26. Crouzet, T. 2007. Le cinquième pouvoir. Comment internet bouleverse la politique, Bourin Editeurm, Paris.
27. Dancu, V. 2012. Revolutia neterminata si lectia zilelor din urma, http://vasiledancu.blogspot.com/2012/01/ revolutia-neterminata-si-lectia-zilelor.html (access 22.1.2013)
28. Dertouzos, M. 1997. What Will Be: How the Information Marketplace Will Change our Lives, Harper, San Francisco.
29. Dobrescu, P., Bârgăoanu, A. 2001. Mass Media şi societatea (Media and Society), SNSPA, Bucharest.
30. Drezner, D.W., Farrell, H. 2004. The Power and Politics of Blogs, “American Political Science Association Annual Conference”. Eurostat 2010. Eurostat-Data in focus - 50/2010, disponibil la: http://epp.eurostat.ec.europa.eu/cache/ ITY_OFFPUB/KS-QA-10-050/EN/KS-QA-10-050-EN.PDF (access 13.1.2013)
31. Foot, K. A., Schneider, St. A. 2006. Web Campaigning, The MIT Press, Cambridge, Massachusetts, London, England.
32. Foot, K.A., Schneider, S. M. 2002. Online Action in Campaign 2000: An Exploratory Analysis of the U.S. Political Web Sphere, “Journal of Broadcasting and Electronic Media”, 46, pp. 222–244.
33. Galston, W. 2002. The Impact of the Internet on Civic Life: An Early Assessment, [in:] Governance. com: Democracy in the Information Age, C. Kamarck, J. S. Nye (eds.), D.C., Brookings Institution Press, Washington.
34. Gennaro, C. D., Dutton, W. 2006. The Internet and the public: Online and offline political participation in the United Kingdom, “Parliamentary Affairs”, 59, pp. 299–313.
35. Ghinea, C., Mungiu-Pippidi, A. 2010. The case of Romania, [in:] Mediatem, Background information report – Media policies and regulatory practices in a selected set of European countries, the EU and the Council of Europe, Mediatem, http://www.mediadem.eliamep.gr/wp-content/ uploads/2010/05/BIR.pdf (access 05.1.2013)
36. Gilbreth, C., Otero, G. 2001. Democratization in Mexico: the Zapatista uprising and civil society, “Latin American Perspectives”, 28 (4), pp. 7–29.
37. Giurgea, E. 2012. 1.500 de oameni au iesit in strada la Targu Mures pentru a-l sustine pe Raed Arafat. Ei au scandat “Murim, luptam, SMURD-ul il aparam”. Gandul, 12.1.2012, http://www.gandul. info/news/1-500-de-oameni-au-iesit-in-strada-la-targu-mures-pentru-a-l-sustine-pe-raed-arafatei- au-scandat-murim-luptam-smurd-ul-il-aparam-9144334 (access 12.2.2013).
38. Graber, D. A., Bimber, B., Bennett, W. L., Davis, R., Norris, P. 2004. The Internet and politics: Emerging perspectives, [in:] Academy & the Internet, H. Nissenbaum, M. E. Price (eds.), Peter Lang Publishing, New York, pp. 90–119.
39. Grossman, L. K. 1996. The Electronic Republic: Reshaping Democracy in the Information Age, Penguin Boks, New York.
40. Gutu, D. 2008. New Media, Ed. Tritonic, Bucuresti. Harwit, E., Clark, D. 2001. Shaping the internet in China: evolution of political control over network infrastructure and content, “Asian Survey”, 41 (3), pp. 377–408.
41. Holotescu, C., Gutu, D., Grosseck, G., Bran, R. 2011. Microbolgging Meets Politics. The Influence of Communication in 140 Characters on Romanian Presidential Elections in 2009, “Romanian Journal of Communication and Public Relations”, 13 (21), pp. 37–50.
42. Ingelhart, R. 1997. Postmaterialist values and the erosion of industrial authority, [in:] Why People don’t Trust Government, J. Nye, P. Zelikov, D. King (eds.), Harvard University Press, Cambridge, MA, pp. 217–236.
43. Institutul Ovidiu Sincai. 2008. Alegerile locale 2008 prin ochii societatii civile, Institutul Ovidiu Sincai, Bucuresti.
44. Institutul pentru Politici Publice. 2008. Alegerile locale 2008 prin ochii societatii civile, I.P.P., Bucuresti. www.ipp.ro/protfiles.php?IDfile=28 (access 12.1.2013)
45. Jackson, N. 2007. Political Parties, the Internet and the 2005 General Election: Third Time Lucky? “Internet Research”, 17 (3), pp. 249–271.
46. Jackson, N. A., Lilleker, D. G. 2009. Building an Architecture of Participation? Political Parties and Web 2.0 in Britain, [in:] Journal of Information Technology & Politics, 6 (3), pp. 232–250.
47. Jankowski N., van Selm, M. 2000. The promise and practice of public debate in cyberspace, [in:] Digital Democracy: Issues of Theory and Practice, K. Hacker, J. van Dijk (eds.), SAGE, London, pp. 149–165.
48. Jones-Correa, M. A., Leal, D. L. 2001. Political participation: Does religion matter, “Political Research Quarterly”, 54, pp. 751–770.
49. Jongpil, C. 2007. Diffusing power or concentrating control: The impact of information technology on civil society in China and South Korea, Paper presented at the International Studies Association, Chicago.
50. Kahn, R., Kellner, D. 2003. Internet subcultures and oppositional politics, [in:] The Post-subcultures
51. Reader, D. Muggleton (ed.), Berg Publishers, Oxford, UK, http://richardkahn.org/writings/ (access 23.1.2013)
52. Klotz, R. 2005. Internet campaigning and participation, http://convention2.allacademic.com/ (access 24.1.2013)
53. Krueger, B. S. 2002. Assessing the potential of Internet political participation in the United States: A research approach, “American Politics Research”, 30, pp. 476–498.
54. Kumar K. 1993. Civil society: An inquiry into the usefulness of an historical term, “The British Journal of Sociology”, 44, pp. 375–395.
55. La Porte, C., Pochet, P., J.G. 2001. Room. Social benchmarking, policy making and new governance in the EU, “Journal of European Social Policy”, 11 (4), pp. 291–307.
56. Lupia, A., Sin, G. 2003. Which public goods are endangered? How evolving communication technologies affect the logic of collective action, “Public Choice”, 117, pp. 315–331.
57. Lynch, M. 2003. Beyond the Arab Street: Iraq and the Arab public sphere, [in:] “Politics and Society”, 31 (1), pp. 55–91.
58. March, L. 2006. Virtual Parties in a Virtual World. The Use of the Internet by Russian Political Parties, [in:] The Internet and Politics: Citizens, Voters and Activists, S. Oates, D. Owen, R. K. Gibson (eds.), Routledge, Oxon.
59. March, L. 2004. Russian Parties and the Political Internet, [in:] “Europe-Asia Studies”, 56 (3), pp. 369–400.
60. Margolis, M., Resnick, D. 2000. Politics as Usual: The Cyberspace “Revolution”, SAGE, Thousand Oaks, Calif.
61. Margolis, M., Resnick, D., Wolfe, J. D. 1999. Party Competition on the Internet in the United States and Britain, “Harvard International Journal of Press / Politics”, 4 (4), pp. 24–27.
62. McCullagh, K. 2003. E-democracy: potential for political revolution?, “International Journal of Law and Information Technology”, 11 (2), pp. 149–161
63. McLeod, J. M., Scheufele, D. A., Moy, P. 1999. Community, communication, and participation: The role of mass media and interpersonal discussion in local political participation, “Political Communication”, 16, pp. 315–336.
64. Mitu, B. 2013. Media şi societatea civilă (Media and Civil Society), Ars Docendi, Bucharest.
65. Momoc, A. 2011. Agresivitatea comentariilor de pe blogurile candidatilor in campania prezidentiala din 2009, Violenta de limbaj ca exprimare libera, “Sfera Politicii”, 164. http://www.sferapoliticii. ro/sfera/164/art07-Momoc.php (access 9.1.2013)
66. Momoc, A. 2011a. Candidatii populisti si noile tehnologii (Blog, Facebook, YouTube) in alegerile prezidentiale din 2009, “Sfera Politicii”, 162. http://www.sferapoliticii.ro/sfera/162/art05-Momoc. php (access 2.2.2013)
67. Momoc, A. 2011b. Agresivitatea comentariilor de pe blogurile candidatilor in campania prezidentiala din 2009, “Sfera Politicii”, 164. http://www.sferapoliticii.ro/sfera/164/art07-Momoc.php (access 6.3.2013)
68. Momoc, A. 2011c. New Media and Social Media in the Political Communication, [in:] Proceedings of the 6th edition of the International Conference “European Integration: Realities and Perspectives”, Universitatea “Danubius”, Galati, https://www.proceedings.univ-danubius.ro/index.php/ eirp/article/725 (access 5.3.2013)
69. Morris, D. 1999. Vote.com: How Big-Money Lobbyists and the Media Are Losing Their Inflence, and the Internet Is Giving Power Back to the People, Renaissance Books, Los Angeles, CA.
70. Morrisett, L. 2003. Technologies of freedom?, [in:] Democracy and New
71. Media, H. Jenkins, D. Thorburn (eds.), MIT Press, Cambridge, Mass., pp. 21–31.
72. Mudhai, O. F. 2003. Methodological Issues in the Study of Digital Media and Perceptions of Civil Society in Urban Kenya and Zambia, http://www.ssrc.org/programs/itic/publications/civsocandgov/ okoth_fredrick_mudhai.pdf (access 12.2.2013)
73. Mutz, D. C. 2006. Hearing the Other Side: Deliberative versus Participatory Democracy, Cambridge University Press, New York.
74. Mutz, D. C., Martin, P. S. 2001. Facilitating communication across lines of political difference: The role of mass media, “American Political Science Review”, 95, pp. 97–114.
75. Nastuta, S. 2010. The impact of Internet on the electoral discourse in 2009 Romanian presidential campaign, “Revista de Informatica Sociala”, 3 (13), pp. 20–29.
76. Norris, P. 2000. A Virtuous Circle. Political Communications in the Postindustrial Societies, Cambridge University Press, Cambridge.
77. Norris, P. 1999. Introduction: The Growth of Critical Citizens, [in:] Critical Citizens – Global Support for Democratic Governance, P. Norris (ed.), Oxford University Press, Oxford.
78. Norris, P. 1999. Who surfs? New technology, old voters and virtual democracy in the 1996 and 1998 US elections, [in:] Democracy.com?, E. Kamarck (ed.), Hollis, Cambridge.
79. Norris, P. 2000. A Virtuous Circle: Political Communications in Postindustrial Societies, Cambridge University Press, Cambridge.
80. Norris, P. 2001. Digital Divide: Civic Engagement, Information Poverty and the Internet in Democratic Societies. Cambridge University Press, Cambridge.
81. Norris, P. 2003. Preaching to the Converted? Pluralism, Participation and Party Websites, “Party Politics”, 9, 21–45.
82. Oates, B. J. 2003. The potential contribution of ICTs to the political process, “Electronic Journal of e-Government”.
83. Papacharissi, Z. 2002. The Internet as a public sphere, “New Media & Society”, 4 (1), pp. 9–27. Papacharissi, Z. 2004. Democracy online: Civility, politeness, and the democratic potential of online political discussion groups, “New Media & Society”, 6, pp. 259–283.
84. Patrut, M. 2011. Blogul – un instrument pentru democratizarea comunicarii electorale?, “Sfera Politicii”, 159, http://www.sferapoliticii.ro/sfera/159/art07-Patrut.php (access 1.2.2013)
85. Postmes, T., Brunsting, S. 2002. Collective action in the age of the Internet: Mass communication and online mobilization, “Social Science Computer Review”, 20, pp. 290–301.
86. Price, V., Cappella, J. N. 2002. Online deliberation and its influence: The electronic dialogue project in campaign 2000, “IT & Society”, 1 (1), pp. 303–329.
87. Putnam, R. D. 1996. The strange disappearance of civic America, “The American Prospect”, 7 (24), pp. 34–48.
88. Quan-Haase, A., Wellman, B. 2004. How does the Internet affect social capital?, [in:] Social Capital and Information Technology, M. Huysman, V. Wulf (eds.), MIT Press, Cambridge, pp. 113–130. RADOR 2012. Revista presei internationale, 19.1.2012. http://www.rador.ro/info4.shtml?cat=627&- news=184611 (access 11.1.2013)
89. Rainie, L., Horrigan, J., Cornfield, M. 2004. The Internet and campaign (March 6). 2005, http://www. pewinternet.org/report_display.asp?r=150. (access 22.2.2013)
90. Ramadan, A. 2012. FOTO. Revolutia SMURD incepe la Targu Mures! Peste 3.000 de oameni au cerut demisia lui Basescu. “Adevarul” 12.1.2012, http://www.adevarul.ro/locale/targu-mures/ Revolutia_SMURD_incepe_la_Targu-Mures-_Peste_3-000_de_oameni_au_cerut_demisia_lui_ Basescu_0_626337901.html (access 27.1.2013)
91. Räsänen, P., Kouvo, A. 2007. Linked or divided by the web? Internet use and sociability in four European countries, “Information, Communication & Society”, 10, pp. 219–241.
92. Resnick, D. 1998. The Normalisation of Cyberspace, [in:] The Politics of Cyberspace, C. Toulouse, T. W. Luke (eds.), Routledge, London. Reteaua Redactiilor Locale Adevarul, 2012. Razmerita, oras cu oras, “Adevarul” 15.1.2012. http://www. adevarul.ro/actualitate/eveniment/Razmerita-oras_cu_oras_0_628137543.html (access 22.1.2013)
93. Rheingold, H. 1993. The Virtual community: homesteading on the electronic frontier, Addison-Wesley, Reading, Mass.
94. Rheingold, H. 2002. Smart Mobs: The Next Social Revolution, Perseus, Cambridge, Mass.
95. Rice, R. E., Katz, J. 2004. The Internet and political involvement in 1996 and 2000, [in:] Society Online: The Internet in Context, P. N. Howard, S. Jones (eds.), SAGE, Thousand Oaks, Calif., pp. 103–120.
96. Rushkoff, D. 2003. Open Source Democracy: How Online Communication is Changing Offline Politics, “DEMOS”, London, http://www.demos.co.uk/media/opensourcedemocracy (access 22.1.2013)
97. Salcudeanu, T. 2009. Dialogul surzilor in blogosfera politica romaneasca, [in:] T. Salcudeanu, P. Aparaschivei, F. Toader, Bloguri, facebook si politica, Ed. Tritonic, Bucuresti, pp. 15–77.
98. Sampedro, V., Seoane Perez, F. 2008. The 2008 Spanish General Elections: “Antagonistic Bipolarization” Geared by Presidential Debates, Partisanship, and Media Interests, “International Journal of Press/Politics”, 13 (3), pp. 336–44.
99. Scheufele, D. A., Nisbet, M. C. 2002. Being a Citizen Online: New Opportunities and Dead Ends, “Harvard International Journal of Press/Politics”, 7 (3), pp. 55–75.
100. Schneider, St. M., Foot, K. A. 2004. The Web as an Object of Study, “New Media & Society”, 6 (1), pp. 114–22.
101. Schneider, St. M., Foot, K. A. 2005. Web Sphere Analysis: An Approach to Studying Online Action, [in:] Virtual Methods. Issues in social Research on the Internet, C. Hine (ed.), Berg, Oxford and New York.
102. Seligman, A. B. 1992. The Idea of Civil Society, Princeton University Press, Princeton, NJ.
103. Semetko, H. A., Krasnoboka, N. 2003. The Political Role of the Internet in Societies in Transition: Russia and Ukraine Compared, “Party Politics”, 9 (1), pp. 77–104.
104. Sey, A., Castells, M. 2004. From Media Politics to Networked Politics: the Internet and the Political Process, [in:] The Network Society. A Cross-Cultural Perspective, M. Castells (ed.), Edward Elgar, Cheltenham (UK) and Northampton (MA, USA).
105. Shah, D. V., Cho, J., Jr. Eveland, W. P., Kwak, N. 2005. Information and expression in a digital age: Modeling Internet effects on civic participation, “Communication Research”, 32, pp. 531–565.
106. Shah, D. V., Kwak, N., Holbert, L. R. 2001. “Connecting” and “disconnecting” with civic life: Patterns of internet use and the production of social capital, “Political Communication”, 18, pp. 141–162.
107. Shynkaru, A. 2005. Re@l and Virtual Power: Political Technologies in Parties’ Development in Ukraine and Russia, Centro Argentino de Estudios Internacionales, Área CEI y Países Bálticos, Buenos Aires.
108. Silverstone, R. 2005. The sociology of mediation and communication, [in:] The Sage Handbook of Sociology, C. Calhoun, C. Rojek, B. Turner (eds.), SAGE Publications, London, pp. 188–207.
109. Sirianni, C., Friedland, L. 2001. Civic innovation in America: Community empowerment, public policy, and the movement for civic renewal, University of California Press, Berkeley.
110. Skocpol, T., Fiorina, M. P. 1999. Civic engagement in American democracy, Brookings Institution Press, Washington, DC.
111. Snellen, I. 2001. ICT-s, Bureaucracies and the Future of Democracy, “Communications of the ACM”, January 2001.
112. Sotirovic, M., McLeod, J. 2001. Values, communication behavior, and political participation, “Political Communication”, 18, pp. 273–300.
113. Streck, J. M. 1998. Pulling the Plug on Electronic Town Meeting: Participatory Democracy and the Reality of the Usenet, [in:] C. Toulouse, T. W. Luke, (eds.), In The Politics of Cyberspace : A New Political Science Reader, Routledge, New York. Studii Electorale Romanesti. 2011. Newsletter No. 5, Fundatia Soros, Bucuresti, www.soros.ro/ro/ publicatii.php?cat=21 (access 24.1.2013)
114. Sunstein, C. R. 2001. Republic.com, Princeton University Press, Princeton.
115. Sussman, G. 1997. Communication, Technology and Politics in the Information Age, SAGE, Thousand Oaks.
116. Toffler, Al., Toffler, H. 1995. Creating a New Civilization: The Politics of the Third Wave, Turner Publications, Atlanta.
117. Trippi, J. 2004. The Revolution Will not Be Televised: Democracy, the Internet, and the Overthrow of Everything, Regan Books, New York.
118. van Dijk, J. 2000. Models of democracy and concepts of communication, [in:] Digital Democracy: Issues of Theory and Practice, K. L. Hacker, J. van Dijk (eds.), SAGE, London, pp. 30–53.
119. Verba, S., Nie, N. H. 1972. Participation in America: Political Democracy and Social Equality, University of Chicago Press, Chicago.
120. Verba, S., Schlozman, K. L., Brady, H. F. 1995. Voice and Equality: Civic Voluntarism in American politics, Harvard University Press, Cambridge, MA.
121. Visan, L. 2011. Houses that Cry: Online Civic Participation in Post-Communist Romania, “The Mc- Master Journal of Communication”, 7 (1), http://digitalcommons.mcmaster.ca/mjc (access 10.1.2013)
122. Walsh, K. C. 2004. Talking about Politics: Informal Groups and Social Identity in American Life, University of Chicago Press, Chicago.
123. Ward, S., Vedel, T. 2006. Introduction: The Potential of the Internet Revisited, “Parliamentary Affairs”, 59, pp. 210–225.
124. Weare, C. 2002. The internet and democracy: the causal links between technology and politics, “International Journal of Public Administration”, 25 (5), pp. 659–691.
125. Weber, L. M., Loumakis, A., Bergman, J. 2003. Who participates and why?, “Social Science Computer Review”, 21 (1), pp. 26–42.
126. Wellman, B., Haase, A. Q., Witte, J., Hampton, K. 2001. Does the Internet increase, decrease, or supplement social capital? Social networks, participation, and community commitment, “American Behavioral Scientist”, 45, pp. 436– 455.
127. Wilhelm, A. G. 2000. Democracy in the Digital Age: Challenges to Political Life in Cyberspace, Routledge, New York.
128. Wilhelm, A. G. 2004. Digital Nation: Toward an Inclusive Information Society, MIT Press, Cambridge.
129. Xenos, M.A., Foot, K.A. 2005. Politics as usual, or politics unusual? Position taking and dialogue on campaign Websites in the 2002 elections, “Journal of Communication”, 55 (1), pp. 169–185.
130. Yang, B. 2008. NPO’s in China: Some issues concerning Internet communication, “Knowledge, Technology & Policy”, 21 (1), pp. 37–42.
131. Yang, G. 2003. The Internet and civil society in China: A preliminary assessment, “Journal of Contemporary China”, 12, pp. 453–475.
132. Yu, H. 2004. The power of thumbs: the politics of SMS in urban China, “Graduate Journal of Asia- Pacific Studies”, 2 (2), pp. 30–43.

10.2478/curie-2013-0008

AGNIESZKA KASIŃSKA-METRYKA

---

Facultad de Ciencias Políticas Universidad Jan Kochanowski de Kielce, Poland

El presente trabajo analiza la problemática del fenómeno del liderazgo refiriéndose tanto a la teoría como a los ejemplos de la escena política polaca. La autora se hace preguntas científicas vinculadas con la relación entre la política y la autoridad.

liderazgo, residente, carisma

1. Alberoni, F. 2006. Sztuka rządzenia, Wydawnictwo Akademickie Dialog, Warszawa.
2. Benton, D. 2004. Menadżer z charyzmą, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
3. Bjerke, B. 2004. Kultura a style przywództwa, Oficyna Ekonomiczna, Kraków.
4. Covey, S. R. 2004. Zasady skutecznego przywództwa, Wyd. Rebis, Poznań.
5. Goleman D., Boyatzis R., McKee A. 2002. Naturalne przywództwo. Odkrywanie mocy inteligencji emocjonalnej, Jacek Santorski–Wydawnictwa Biznesowe, Wrocław–Warszawa.
6. Jaskiernia J. Postawy wyborcze ukształtowane w wyniku oddziaływania, a problem legitymacji do sprawowania władzy, Artículo preparado para la publicación.
7. Kasińska-Metryka, A. 2012. Proces kreacji przywódców politycznych. Od ujęcia tradycyjnego do współczesnego, Wyd. UJK, Kielce.
8. Karwat M. 2001. Charyzma i pseudocharyzma, [en:] Przywództwo polityczne, T. Bodio (ed.), Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa.
9. Machiavelli N. 1999. Książę, Wyd. Alfa-Wero, Warszawa.
10. McGregor Burns J. 1995. Władza przywódcza, [en:] Władza i społeczeństwo. Antologia tekstów z zakresu socjologii polityki, Selección y elaboración J. Szczupaczyński (ed.), Wyd. Naukowe Scholar, Warszawa.
11. McGregor Burns J. 1978. Leadership, Harper and Row, New York.
12. Plutarchus, 2004–2005. Żywoty równoległe, t. 1 i 2, Wyd. Prószyński i S-ka, Warszawa.
13. Reber A. S. 2000. Słownik psychologii, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
14. Robins R. S., Post J. M. 1999. Paranoja polityczna. Psychopatologia nienawiści, Wyd. Książka i Wiedza, Warszawa.
15. Sartori G. 2010, Teoria demokracji, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa.
16. Stępińska A. 2004. Marketingowe strategie wyborcze, Wybory prezydenckie w Polsce 1990–2000. Wyd. Naukowe INPiD UAM, Poznań.
17. Szklarski B. 2006. Przywództwo symboliczne: między rządzeniem a reprezentacją. Amerykańska prezydentura końca XX wieku, ISP PAN Warszawa.
18. Szostak W. 1999. Zarys teorii polityki, Wyd. WSEiA, Kraków–Kielce.
19. Toffler A. 2003. Zmiana władzy, Wyd. Zysk i S-ka, Poznań.
20. Weber M. 2004. Racjonalność, władza, oczarowanie, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.
21. Władza i przywództwo polityczne w demokracji, E. Nowak, D. Litwin-Lewandowska (ed.), 2010, Wyd. Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
22. Żukiewicz P. 2011. Przywództwo polityczne, Teoria i praktyka, Wyd. Difin, Warszawa. N
23. asz król ma paranoję. 2007. Murawiec S. en la conversación con Melechowicz M., Newsweek Polska, N° 22.
24. Oblicza polskiej dumy. 2008. Skarżyńska K. en la conversación con Maziarski W. y Ozminkowski V., Newsweek Polska N°17.
25. http://www.astercity.net/~janowski con fecha de 01.06.2008.

10.2478/curie-2013-0009

VIKTÓRIA MIRVAJOVÁ

---

University of Ss. Cyril and Methodius in Trnava, Slovakia

Citizen journalism has never been as strong as it is now. New technologies and the Internet have influenced it a lot. The differences between the citizen and the professional journalism – or cooperation of these two elements – have become a discussed topic. There are two different views to the issue. Certain experts say it is impossible to compare the professional journalism to the citizen one. But some cases show that the citizen journalism is important part of current media.

amateur journalism, citizen journalism, professional journalism, the Internet, social network, blog, Twitter, media.

1. Athar, S. 2011. Really Virtual, https://twitter.com/ReallyVirtual (access 12.01.2014)
2. Atton, Ch. 2009. Alternative and Citizen Journalism, [in:] The Handbook of Journalism Science, K. W. Jorgensen, T. Hanitzsch (ed.), Routledge, Oxon.
3. Atton, Ch., Hamilton, J. F. 2008. Alternative Journalism, SAGE, London.
4. Bowman, S., Willis, Ch. 2003. We media. How audiences are shaping the future of news and information, http:// www.hypergene.net/wemedia (access 15.3.2012)
5. Curtis, A. 2012. Citizen Journalism, http://www2.uncp.edu/home/acurtis/Courses/ResourcesForCourses/ Journalism/CitizenJournalism.html (access 30.1.2014)
6. Chivers, C. J., Schmitt, E. 2013. Saudis Step Up Help for Rebels in Syria With Croatian Arms, http:// www.nytimes.com/2013/02/26/world/middleeast/in-shift-saudis-are-said-to-arm-rebels-in-syria. html?_r=2& (access 15.1.2014)
7. Goode, L. 2009. Social news, citizen journalism and democracy, [in:] New Media and Society, S. Jones (ed.), SAGE Publications, London.
8. Hill, A. 2011. Osama bin Laden killed – how a live blogger captured the raid, http://www.guardian. co.uk/world/2011/may/02/osama-bin-laden-live-blogger (access 14.3.2012)
9. Ingram, M. 2013. Citizen journalism at work: Unemployed British man becomes Syrian weapons expert, http://paidcontent.org/2013/03/24/citizen-journalism-at-work-unemployed-british-manbecomes- syrian-weapons-expert/ (access 17.01.2014) Keen, A. 2010. The Cult of the Amateur, Nicholas Brealey Publishing, London.
10. Lewis, S. T. 2010. Citizen Journalism: Motivations, Methods, and Momentum, [in:] The Future of news: An Agenda of Perspectives, M. McCombs, A. W. Hinsley (ed.), University of Texas, Austin.
11. Mahoney, T. 2012. Citizen Journalism Needs a Dose of Journalistic Ethics After Sandy, http://www. huffingtonpost.com/tyler-mahoney/hurricane-sandy-citizen-journalism_b_2082596.html (access 30.1.2014)
12. Matheson, D. 2008. History of Citizen Journalism, http://www.communicationencyclopedia.com/ public/tocnode?id=g9781405131995_yr2013_chunk_g97814051319958_ss29-1 (access 30.1.2014)
13. McMullen, S. 2009. Understanding Citizen Journalism Properly, http://sean-mcmullen.suite101.com/ understanding-citizen-journalism-properly-a178754 (access 15.01.2014)
14. Myers, S. 2011. Why the man who tweeted Osama bin Laden raid is a citizen journalist, http://www. poynter.org/latest-news/making-sense-of-news/131135/why-the-man-who-tweeted-bin-laden-raidis- a-citizen-journalist/ (access 15.01.2014)
15. Rutigliano, L. W. 2008. Covering the Unknown City: Citizen Journalism and Marginalized Communities, UMI, Ann Arbor.
16. Sterling, C. H. H. 2009. Encyclopedia of Journalism, SAGE Publications, London.
17. http://www2.uncp.edu/home/acurtis/Courses/ResourcesForCourses/Journalism/CitizenJournalism.html

10.2478/curie-2013-0010

ЮРІЙ МАКАР

---

Кафедри Міжнародних Відносин Чернівецького національного університету ім. Юрій Федькоьиа Чернівці, Україна

Спираючись на власний досвід і багаторічні спостереження, автор виклав свою особисту точку зору на виборчий процес будь-якого рівня в Україні, незалежно від того – чи вибори парламентські, чи президентські, чи до місцевих органів влади. Вибори до Верховної Ради 28 жовтня 2012 року не були виключенням. Вони повторили процес усіх попередніх. А підведення їх підсумків розкрило повністю картину не лише промахів, але й масових зловживань, що наносять великої шкоди як всередині держави, так і її позиціям на міжнародній арені.

державотворення, вибори, незалежна держава, демократія, виборча система, політичні партії, політичні системи

1. Бурдяк В.І., Василенко С.Д., Веренько В.І. 2011. Політика і права людини, В-во Чернівецького університету, Чернівці, 536 с.
2. Кресіна І.О., Перегуда Є.В. 2003. Парламентські вибори в Україні: правові і політичні проблеми, В-во «Ін Юре», Київ, 368 с.
3. Кульчицький С.В., Парахонський Б.О. 2004. Новітній український державотворчий процес, Наукова думка, Київ, 327 с.
4. Орлова Т.В. 2006. Історія сучасного світу, Знання, Київ, 551 с.
5. Ротар Н.Ю. 2007. Політична участь громадян України у системних трансформаціях перехідного періоду, В-во Чернівецького університету, Чернівці, 470 с.
6. Попович М. 2007. Червоне століття, Видавництво «АртЕк», Київ, 888 с.
7. Українознавство 2008. / ред. Обушний М.І., Вид-во Київського університету, Київ, 672 с.
8. Burdiak W., Makar J. 2011. Populizm w działalności ukraińskiej elity politycznej [w:] Krakowskie Studia Międzynarodowe. Populizm wyzwaniem dla dobrego rządzenia i współpracy międzynarodowej, Oficyna Wydawnicza AFM, Kraków, c. 311-322.
9. Makar J. 2011. Dwudziestolecie relacji ukraińsko-polskich: osiągnięcia, problemy a perspektywy na przyszłość [w:] Polska, Słowacja, Europa Środkowa w ХІХ-ХХІ wieku, W-wo UR, Rzeszów, c. 407-415.
10. Макар Ю. 2012. Зовнішньополітична орієнтація України: проблема вибору стратегічного партнерства [в:] Науковий вісник Чернівецького університету. Вип. 607-608. Історія. Політичні науки. Міжнародні відносини, В-во Чернівецького університету, Чернівці, с. 120-126.
11. 2012. Ветеран праці, 21 листоп., с. 1.
12. 2012. Nasze Słowo, 18 paźdź., c. 5.
13. 2012. Відомості про підрахунок голосів виборців по загальнодержавному багатомандатному виборчому округу, http://www.cvk.gov.ua/vnd2012/wp039pt001f01=900.html.
14. 2012. Відомості про підрахунок голосів виборців по загальнодержавному багатомандатному виборчому округу, http://www.cvk.gov.ua/vnd2012/wp300pt001f01=900.html.
15. 2012. Інформація про попередній склад Верховної Ради нового скликання, http://www.cvk.gov. ua/vnd2012/wp039pt001f01=900.html.
16. 2012. Підсумкові дані по виборах у загальнодержавному багатомандатному окрузі за рубежем, http://www.cvk.gov.ua/vnd2012/wp312pt001f01=900.html.

10.2478/curie-2013-0011

НАТАЛІЯ ТЕРЕС

---

Историчной факультет Київського національного університету імені Тараса Шевченка Київ, Україна

Стаття присвячена особливостям здійснення мовної політики в Україні, її змісту, обумовленого ступенем поширення і вживання української та російської мов, мов національних меншостей. Розкриваються причини і перебіг політичної боротьби навколо мовного питання в умовах ухвалення Закону України «Про засади державної мовної політики в Україні» напередодні парламентських виборів 2012 року, особливостям мовного питання в перевиборних програмах лідерів парламентських перегонів.

мовна політика, державна мова, статус російської мови, біетнічність, парламентські вибори 2012 року

1. Демченко, В. 2001. Мовне середовище. Екстралінгвістичний нарис про Південь України, Ай- лант, Херсон, 210 с.
2. Євсєєва, Г.П. 2010. Державна мовна політика та українська національна ідея, ДРІДУ НАДУ, Донецьк, 337 с.
3. Злотницька, І. 2006. Українська мова в державному управлінні: теоретико-методологічний аспект, Київ, 232 с.
4. Лопушинський, І. 2006. Формування та реалізація мовної політики в галузі освіти України: досвід, проблеми, перспективи, Олді-плюс, Київ, Херсон, 245 с.
5. Кононов, И. 2000. Украинско-русская доминирующая коалиция как фактор развития этниче- ской структуры населения Украины [in:] Диалог украинской и русской культур в Украине Материалы IV Международной научно-практической конференции (9–10 декабря 1999 г., г. Киев), Киев, с. 191–195.
6. Куць, О.М., Заблоцький, В.В. 2007 Мовна політика в Україні: аналіз та впровадження, ХНУ імені В.Н. Каразіна, Харків, 300 с.
7. Мовна політика та мовна ситуація в Україні. Аналіз і рекомендації 2010. Ю. Бестерс-Дільгер (ред.), 2-е вид., ВД Києво-Могилянська академія, Київ, 363 с.
8. Музика Л., Тищенко Ю. 2009. Як живеться росіянам в Україні? // http://www.pravda.com.ua/ articles/2009/04/23/3899542/ (access 15. 05. 2012)
9. Передвиборна програма ВО «Батьківщина». 2012, http://www.parliament2012.com.ua/programavo- batkivshhina/ (access 10. 09.2012)
10. Передвиборча програма Всеукраїнського об’єднання “Свобода». 2012 http://www.svoboda.org. ua/dokumenty/inshi/031823/ (access 10. 09.2012)
11. Передвиборна програма Партії регіонів. 2012, http://www.parliament2012.com.ua/programa-partiiregionov/ (access 10. 09.2012)
12. Передвиборна програма політичної партії «УДАР». 2012 http://www.parliament2012.com.ua/programa-partiyi-udar/ (access 10. 09.2012)
13. Политические настроения накануне выборов. Украина, декабрь 1997. 1998, М. Погребинский (ред.), Киевский центр политических исследований и конфликтологии, Киев, 238 с.
14. Про засади державної мовної політики. Закон України, http://zakon2.rada.gov.ua/laws/show/5029-17 (access 12. 09. 2012)
15. Про судоустрій та статус суддів. Закон України від 7 липня 2010 р. № 2453-V, http://zakon1. rada.gov.ua/laws/show/2453-17 (access 10. 02. 2012)
16. Про телебачення і радіомовлення. Закон України, http://zakon2.rada.gov.ua/laws/show/3759-12 (access 12. 05. 2012)
17. У Житомирі відмовлялися розглядати питання про ставлення до мовного закону. 2012, http:// www.unian.ua/news/520645-u-jitomiri-vidmovilisya-rozglyadati-pitannya-pro-stavlennya-do- -movnogo-zakonu.html ( access 16.09.2013)
18. Українець, О. 2012. Захист мови як метод електоральної «пристрілки» Харківщини для партій, http://oporaua.org/articles/1933-zahyst-movy-jak-metod-elektoralnoji-lprystrilkyr-harkivshchynydlja- partij (access 25. 10. 2012)
19. Украинцы обеспокоены ростом цен, а не языковым вопросом – опрос Gkf Ukraine. 2010, http:// interfax.com.ua/news/general/36245.html#.UOg3p-S6c8o (access 12. 03. 2012)
20. Шайхатдінов, А.З. 2009. Етнічна структура Донецької області та особливості самоіденти- фікації оcновних етнічних груп регіону, http://archive.nbuv.gov.ua/Portal/Soc_gum/Gileya/ Spec/Gileyaspes/P7_doc.pdf (access 2. 06.2012).
21. Bowring, В. 2008. Language Policy in Ukraine; International Standards and Obligations, and Ukrainian Law and Legislation, http: //paperes.ssrn.com/sol3/papres.cfm?abstract_id=1800254 (access 22. 06. 2012);
22. Bowring, B. 2012 / The Russian Language in Ukraine: Complicit in Genocide, or Victim of Statebuilding? // http://paperes.ssrn.com/sol3/papres.cfm?abstract_id=198193 (access 20. 06. 2012).
23. Wolchuk, K. 2000. History, Europe and the “National Idea”: the “Official» Narrative of National Identity in Ukraine , “Nationalities Papers”, vol. 28, n. 4, C. 671-694.

10.2478/curie-2013-0012

НАТАЛЯ ЯКОВЕНКО

---

Київський національный університет імені Тараса Шевченка

В статті представлено оцінки ЗМІ, спостерігачів міжнародних організацій, провідних полі- тиків щодо перебігу парламентських виборів 2012 року в Україні, висунуто прогнози стосовно подальшого зовнішньополітичного курсу новообраної Верховної Ради.

парламентські вибори, екзит-пол, порушення, міжнародні спостерігачі, Верховна Рада, євроінтеграція

1. Білоус А. О. 1993. Політичні об’єднання України, К. : Україна.
2. Закон України Про вибори народних депутатів України від 17.11.2011 № 4061-VI // Відомості Верховної Ради України (ВВР), 2012, № 10-11.
3. Конституція України: Прийнята на п’ятій сесії Верховної Ради України 28 черв. 1996. К.: Преса України, 1997.
4. http://gazeta.ua/articles/politics/_posol-es-pomitiv-na-viborah-bagato-porushen/463778
5. http://tsn.ua/vybory_2012/cvk-ogolosila-ostatochni-rezultati-viboriv-2012.html http://photo.unian. net/ukr/detail/446988.html
6. http://www.rbc.ua/ukr/top/show/zatyaguvanie-s-obyavleniem-resultatov-vyborov-2012-v-ukraine- 05112012082100 http://ua.korrespondent.net/ukraine/politics/1415981-sposterigachi-obse-ci-vibori-svidchat-pro- -zgortannya-demokratiyi-v-ukraini
7. http://vkurse.ua/politics/otkazalis-priznat-vybory-v-ukraine-polnostyu-chestnymi.html http://ipress. ua/news/prezydent_yevroparlamentu_sturbovany_zlovzhyvannyam_adminresursupid_chas _vyboriv_v_ukraini_10453.html http://ipress.ua/news/prezydent_yevroparlamentu_sturbovany_zlovzhyvannyam_adminresursu_pid_ chas _vyboriv_v_ukraini_10453.html
8. http://www.segodnya.ua/politics/pnews/Rasmussen-vnov-zaveril-chto-Ukraina-yavlyaetsya-dlya- NATO-vazhnym-partnerom.html
9. http://www.segodnya.ua/politics/pnews/MID-V-Ukraine-udivleny-negativnymi-ocenkami-izbiratelnogo- processa--v-Ukraine.html
10. http://tsn.ua/vybory_2012/yanukovich-privitav-mudrih-ukrainciv-iz-viborami.html
11. http://eunews.unian.net/ukr/detail/197887
12. http://ua.interfax.com.ua/news/general/124100.html
13. http://www.segodnya.ua/politics/pnews/Posle-vyborov-Ukraina-poluchit-associaciyu-s-ES-MID.html
14. http://www.segodnya.ua/politics/pnews/Ukraina-dolzhna-stat-mostom-mezhdu-Rossiey-i-Evropoy- -eks-prezident-Evrokomissii-Prodi.html
15. http://razumkov.org.ua/rus/socpolls.php?cat-id=46
16. http://razumkov.org.ua/rus/socpolls.php?cat-id=51
17. http://razumkov.org.ua/rus/socpolls.php?cat-id=452
18. http://razumkov.org.ua/rus/socpolls.php?cat-id=139
19. http://gazeta.ua/article/politics/_u-mzs-zdivovani-pozicieyu-ssha-ta-ochikuyut-bilsh-ob-ektivni-visnovki- shchodo-vib/464626
20. “The Guardian” 2012. May 12.

10.2478/curie-2013-0013

ВІТАЛІЙ МАКАР

---

Чернівецького національного університету імені Юрія Федьковича

У даній статті висвітлюється процес моніторингу виборів до Верховної Ради України 28 жовтня 2012 р. з боку канадських урядових кіл, а також представників етнічних організацій, зокрема Конґресу українців Канади, представники якого спостерігали за виборчими баталіями у складі Світового конґресу українців. Від канадської сторони була представлена найбільша у її історії місія за спостереженням виборчого процесу в Україні. Це пов’язано перш за все з тими історичними зв’язками, які поєднують обидві держави, а головно, наявність у Канаді потужної, з точки зору лобізму українських інтересів, етнічної групи. Канада достатньо багато зробила, або ж намагається зробити для утвердження в Україні демократичних цінностей. Попередній, загальний висновок Канадської місії говорить про те, що парламентські вибори 28 жовтня мали порушення, які ставлять під сумнів їх справедливість. Очевидно, що всі спостерігачі чекають на початок роботи Верховної Ради України нового скликання, щоб оцінити можливість подальшої співпраці з українською державою.

парламентські вибори, канадська місія спостерігачів (CANADEM), етнічні організації, міждержавні відносини, міжнародні організації, проміжні звіти місії спостерігачів

1. Відомості про офіційних спостерігачів від іноземних держав, www.cvk.gov.ua/vnd2012/
2. Prime Minister of Canada Press Office, media release. Gatineau, Quebec – October 19, 2012. Зленко А. 2006. „ Як у се п очиналось”. С погади е кс-міністра з акордонних с прав України А .
3. Зленка // Політика і час. № 9, c. 11.
4. 2006 Census: Portrait of the Canadian Population in 2006: Highlights, http://www.12.statcan.ca/
5. 1998, День, 24 листопада.
6. Канада та Україна:двосторонні стосунки, www.canadainternational.gc.ca/ukraine/
7. Канадська допомога в Україні, www.canadainternational.gc.ca/ukraine/highlights-faits/
8. СКУ розгортає місію зі спостереження за виборами в Україні, www.ukrainianworldcongress.org/
9. Mission Canada документує різноманітні відхилення та порушення під час передвиборчого періоду, www.canademmissions.ca/ukraine/
10. Центральна виборча комісія. Вибори народних депутатів 2012, www.cvk.gov.ua/pls/vnd2012/
11. Місія Канади заявляє про серйозні порушення на виборах в Україні, www.lb.ua/news/2012/
12. Mission Canada – Ukraine Elections 2012, www.canademmissions.ca/ukraine/

10.2478/curie-2013-0014

ПІСКОРСЬКА ГАЛИНА

---

Інституту Міжнародних Відносин Київського Національного Університету імені Тараса Шевченка Київ, Україна

Формування позитивного іміджу України в світі розглядається за умови повернення краї- ни на шлях демократичного розвитку. Проведення чесних і прозорих парламентських виборів є однією з головних передумов для позитивної оцінки іміджу України на Заході, подолання кризи євроінтеграції та відновлення конструктивної взаємодії України з Європейським Союзом.

імідж країни, національні інтереси, парламентські вибори, партнерство, євро- пейська інтеграція, експертні оцінки

1. Камінський Є.Є. 2008. Світ переможців і переможених. Міжнародні відносини і українська перспектива на початку ХХІ століття: монографія, К.: Центр вільної преси, 336 с.
2. Почепцов Г. 2008. Психологические войны, М.: Омега-Л, 528 с.
3. Сенченко Н.И. 2009. Теория и практика невидимых войн, К.: КИТ, 504 с.
4. Тихомирова Є.Б. 2004. Паблік рилейшнз у глобалізованому світі, К.: Науково-видавничий центр «Наша культура і наука», 489 с.
5. Парламент і парламентські вибори в Україні 2012р.: політична ситуація, суспільні настрої та очікування// Інформаційно-аналітичні матеріали Центру Разумкова [Електронний ресурс]. Режим доступу: http://www.razumkov.org.ua/upload/Przh_Partiyi_2012_fnll.pdf
6. Показники розвитку громадянського суспільства в Україні, 2012. [in:] О. Ю. Вінніков, А. О. Красносільська, М. В. Лациба; Укр. незалеж. центр політ. дослідж. К.: [Агентство “Укра- їна”], 80 с.
7. Індекс європейської інтеграції країн Східного партнерства [Електронний ресурс]. Режим доступу: http://www.irf.ua/files/ukr/programs/euro/eap_index_2012_final.pdf
8. «М`яка сила» України в регіоні: інструмент ефективної зовнішньої політики» [Електронний ресурс]. – Режим доступу: http://iwp.org.ua/ukr/soft_power/
9. Най Дж. Якщо у сусідів України різне бачення політики, досить важко підібрати шлях, який зацікавить усіх // Відеоконференція Інституту світової політики, 9.03.2011. [Електронний ресурс]. Режим доступу: http://iwp.org.ua/ukr/public/340.html
10. Презентація результатів 1-го Євро екзит-полу [Електронний ресурс]. Режим доступу: http:// www.gfk.ua/public_relations/partners_news/materials/010131/index.ua.html
11. Три сценарії розвитку відносин Україна – ЄС після виборів 2012. Вплив виборчих перегонів на «м`яку сила» України [Електронний ресурс]. Режим доступу: http://iwp.org.ua/img/ tri_czenari_ukr.pdf
12. Country Brand Index [Електронний ресурс]. Режим доступу: http://forbes.ua/nation/1341185- country-brand-index
13. The Corruption Perceptions Index [Електронний ресурс]. Режим доступу: http://www.transparency. de/documents.cpi/index.html.
14. «USAID» United States Agency for International Development [Електронний ресурс]. Режим доступу: http://ukraine.usaid.gov/index.shtml.

10.2478/curie-2013-0015

Song Yingfa, Jakub Nowak

1. IPSA’s RC21-29 International Expert Conference. Xuzhou, China, September 18–20, 2013.
2. Pirating the Popular. Popular Culture and World Politics Conference, Stockholm University, Sweden, September 13–14th 2013

10.2478/curie-2013-0016

RADOSŁAW ZENDEROWSKI ¹, RAFAŁ WIŚNIEWSKI ²

---

¹ Instytut Politologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
² Instytut Socjologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

W artykule podjęto próbę określenia roli religii prawosławnej w konflikcie etnicznym serbsko- -albańskim w tzw. Dolinie Preszewa. Wspomniany konflikt pomiędzy podzielonymi etnicznie i konfesyjnie społecznościami wszedł w fazę zbrojną na przełomie XX i XXI wieku. Głównym źródłem wiedzy na temat roli religii prawosławnej w konflikcie oraz postrzegania jego specyfiki przez miejscowych Serbów były wyniki badań terenowych przeprowadzonych we wrześniu 2011 roku. Artykuł składa się z czterech części. W pierwszej części przedstawiono ogólną charakterystykę konfliktu serbsko-albańskiego w tzw. Dolinie Preszewa, w drugiej – autorzy zastanawiają się nad rolą religii w konfliktach etnicznych, w trzeciej – krótko scharakteryzowano metodologię badań terenowych, w czwartej – zasadniczej – szczegółowo omówiono wyniki wspomnianych badań. Analiza wyników badań terenowych oparta została na czterech wątkach: a) defensywnym charakterze prawosławia, b) Serbskiej Cerkwi Prawosławnej jako instytucji religijnej i narodowej, c) postrzeganiu miejscowych i nowo przybyłych muzułmanów, d) postrzeganiu roli religii oraz innych czynników w lokalnym konflikcie etnicznym. W efekcie przeprowadzonych analiz autorzy doszli do wniosku o znikomej roli religii w konflikcie, który ma przede wszystkim podłoże ekonomiczne i ideologiczne. Religia bywa natomiast zręcznie instrumentalizowana. Po stronie serbskiej zauważalny jest przy tym wzmożony dyskurs wiktymizacyjny (Serbowie jako ofiara), łączący wątki narodowe i religijne.

The aim of this paper is to determine the role of the Orthodox Christianity in the ethnic Serbian- Albanian conflict in the so-called Presevo Valley. This conflict between ethnically and religiously divided societies escalated to a military phase at the turn of the 20th century. The data on the role of the Orthodox Christianity in the conflict and the perception of its characteristics by local Serbs was acquired through the field research conducted in September 2011. The paper is divided into four sections. The first section includes a general description of the Serbian-Albanian conflict in the so-called Presevo Valley; the second part consists of a theoretical framework of the role of religion in ethnic conflicts; the third section contains a field research methodology; and the fourth, main part consists of the analysis of the field data. The analysis of the acquired data was organised in four thematic streams: (a) the defensive character of the Orthodox religion, (b) the Serbian Orthodox Church as a national and religious institution, (c) the perception of local and newcomer Muslims, (d) the perception of the role of religion and other factors in the local ethnic conflict.
The conclusion coming from this article is that the religion plays a negligible role in the discussed conflict which was mostly influenced by economic and ideological factors. However, religion can be cleverly instrumentalised in a conflict. Additionally, on the Serbian side, there is visible an increased victimisation discourse (where Serbs are the victims) containing both national and religious motives.

Presevo Valley, ethnic conflict, religion, Serbs, Albanians

Dolina Preszewa, konflikt etniczny, religia, Serbowie, Albańczycy

1. Berljajoli, A. 2003. Albanci u Srbiji. Preševo, Bujanovac i Medveđa, Fond za humanitarno pravo/ Swe-dish Helsinki Committee for Human Rights, s. 10, 13, 28, 66.
2. Brozović, Z. 2011. Territorial and Border Demarcation Disputes in the Western Balkans Case study: Territorial and boundary disputes between Serbia and Kosovo, Belgrade Centre for Security Policy, Belgrade, s. 7.
3. Chałasiński, J. 1984. Wstęp, [w:] id., Młode pokolenie chłopów. Społeczne podłoże ruchów młodzieży wiejskiej w Polsce, t. I, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa, s. XXVII–XXXI.
4. Crépon, P. 1994. Religie a wojna, przeł. E. Burska, Wydawnictwo Marabut, Gdańsk, s. 98–104.
5. Fox, J. 2000. The Ethnic-Religious Nexus: The Impact of Religion on Ethnic Conflict, „Civil Wars” nr 3, s. 6–7.
6. Fox, J. 2003. Are Religious Minorities More Militant than Other Ethnic Minorities?, „Alternatives” nr 28, s. 91–114.
7. Fox, J. 2004. Is Ethnoreligious Conflict a Contagious Disease?, „Studies in Conflict & Terrorism” nr 27, s. 89–106.
8. Gil, D. 2005. Prawosławie – Historia – Naród. Miejsce kultury duchowej w serbskiej tradycji i współczesności, Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, s. 31. Górny, A. 2005. Wybrane zagadnienia podejścia jakościowego w badaniach nad migracjami międzynarodowymi, „Przegląd Polonijny”, nr 3, s. 164.
9. Hall, J. R. 2001. Religion and Violence: Social Processes in Comparative Perspective, rozdział przygotowany do druku w publikacji: Handbook for the Sociology of Religion, M. Dillon (red.), wersja z listopada 2001, mps (książka wydana w 2003 roku, Cambridge).
10. Huszka, B. 2007. The Presevo Valley of Southern Serbia alongside Kosovo: The Case for Decentralisation and Minority Protection, CEPS Policy Briefs, Issue, s. 1.
11. Juergensmeyer, M. 2000. Terror in the Mind of God: The Global Rise of Religious Violence, University of California Press, Berkeley, s. XI.
12. Kłoskowska, A. 1984. Jakościowa i ilościowa analiza kultury symbolicznej, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 2, s. 39.
13. Marsh, Ch. 2007. The Religious Dimension of Post-Communist “Ethnic” Conflict, „Nationalities Papers” nr 5, s. 817, 820, 822.
14. Rock, S. 2004. Introduction: religion, prejudice and conflict in the modern world, „Patterns of Prejudice”, nr 2, s. 104.
15. Seroka, M. 2012. Region tzw. Doliny Preszewa (Preszewo, Bujanowac) oraz Miedwiedzi, [w:] My już jesteśmy zjedzeni… Rola i znaczenie prawosławia w konflikcie etnicznym w Dolinie Preszewa, R. Zenderowski (red.), Instytut Politologii UKSW, Warszawa, s. 294, 317–320. Styrczula, M. 2012. Konflikt serbsko-albański w tzw. Dolinie Preszewa i Miedwiedzi, [w:] My już jesteśmy zjedzeni… Rola i znaczenie prawosławia w konflikcie etnicznym w Dolinie Preszewa, R. Zenderowski (red.), Instytut Politologii UKSW, Warszawa, s. 327–333.
16. Świdlicki, A. 2000. Walka o tron. Buddysta – tak, katolik – nie, „Decydent & Decision Maker”, nr 6 http://www.decydent.pl/archiwum/wydanie_40/walka-o-tron_1064.html, (dostęp 29.07.2011).
17. Sztompka, P. 2002. Socjologia. Analiza społeczeństwa, Znak, Kraków, s. 254. Tesař, F. 2007. Etnické konflikty, Portál, Praha, s. 111–112.
18. Wilson, B. 1994. Religion and the Affirmation of Identity, „Revista de antropologia social”, nr 3, s. 118.
19. Wydra, K., Żyła, M. 2007. Hotel Prisztina, „Znak”, nr 628 http://www.miesiecznik.znak.com.pl/Tekst/ pokaz/9571/3, (dostęp 29.07.2011).
20. Wyka, A. 1993. Badacz społeczny wobec doświadczenia, IFiS PAN, Warszawa.
21. Zenderowski, R., Wiśniewski, R., Zarzecki, M. 2012. Religia (prawosławna) w konflikcie etnicznym w tzw. Dolinie Preszewa i Miedwiedzi: wyniki badań terenowych, [w:] My już jesteśmy zjedzeni… Rola i znaczenie prawosławia w konflikcie etnicznym w Dolinie Preszewa, R. Zenderowski (red.), Instytut Politologii UKSW, Warszawa, s. 349–436.

10.1515/curie-2015-0001

JERZY SZUKALSKI

---

Wydział Politologii UMCS

W artykule przedstawiono konstytucyjne zasady ustroju Czeczenii w latach 1992–2000, tzn. w okresie kiedy republika cieszyła się faktyczną niepodległością. Podstawę analizy formalnoprawnej stanowiła Konstytucja Republiki Czeczenii z 12 marca 1992 roku. Do naczelnych zasad ustroju Republiki Czeczenii, ujętych przede wszystkim w rozdziałach I i II, należały: zasada suwerenności i niepodległości państwowej, zasada republikańskiej formy rządu, zasada demokratycznego państwa prawnego, zasada wolności i praw człowieka i obywatela, zasada suwerenności narodu, zasada reprezentacji politycznej, zasada podziału władzy i równowagi władz, zasada jednoizbowości parlamentu, zasada pluralizmu politycznego, zasada parlamentarnego systemu rządów, zasada odrębności i niezależności władzy sądowniczej oraz zasada decentralizacji władzy publicznej i samorządu terytorialnego. We wnioskach końcowych podkreślono, że zasady te wyrażały wartości i idee demokratycznego porządku ustrojowego niepodległej Czeczenii.

The article presents constitutional principles of the system in Chechnya in the years 1992–2000, the time of the republic’s actual independence. The basis of the analysis is the examination of the 12 March 1992 Constitution of the Republic Chechnya. The chief principles of the system of Republic Chechnya, discussed in chapter 1 and 2, were: the principle of sovereignty and independence, the principle of a republican form of government, the principle of a democratic state of law, the principle of freedom, human and civil rights, the principle of sovereignty of the nation, the principle of political representation, the principle of separation and balance of powers, the principle of a unicameralism, the principle of political pluralism, the principle of a parliamentary system of government, the principle of separateness and autonomy of judicial power, the principle of decentralisation of the public power and local government. The conclusion underlines the fact these principles articulated the values and ideals of a democratic order in the independent Chechnya.

Chechnya, Constitution of the Republic Chechnya, chief principles of the system, sovereignty, independence

Czeczenia, Konstytucja Republiki Czeczenii, naczelne zasady ustroju, suwerenność, niepodległość

1. Ajdamirow, A. 2005. Chronołogija czeczenskoj istoriji, t. 6, [w:] Sobranije soczinienij w sziesti tomach, M. A. Ajdamirowa i in. (red.), Izdatiel’stwo GUP, Groznyj.
2. Baluk, W. 2007. Republika Kirgiska, [w:] Ustroje polityczne krajów Wspólnoty Niepodległych Państw, W. Baluk, A. Czajowski (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław. Bobrownikow, W. 2001a. Isłam na postsowietskom Siewiernom Kawkazie (Dagiestan): mify i riealiji, [w:] Isłam na postsowietskom prostranstwie: wzgljad iznutri, A. Małaszienko, M. B. Olkott (red.), Moskowskij Cientr Karniegi, Moskwa.
3. Bobrownikow, W. 2001b. Isłamofobija i rieligioznoje zakonodatiel’stwo w postsowietskom Dagiestanie, [w:] Etniczieskij nacjonalizm i gosudarstwiennoje stroitiel’stwo, Ju G. Alieksandrow (red.), Izdatiel’stwo Natalis, Moskwa.
4. Cesarz, Z. 2002. Specyfika konfliktów zbrojnych końca XX wieku – przykład Czeczenii, [w:] W kręgu historii i politologii. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Stanisławowi Dąbrowskiemu, K. Dziubka, B. Rogowska, Cz. Lewandowski, J. Tomaszewski (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
5. Ciesielski, S. 2003. Rosja–Czeczenia. Dwa stulecia konfliktu, [w:] Studia z dziejów Europy Wschodniej 2, „Acta Universitatis Wratislaviensis” No 2536, Historia CLXVI, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław. Cołojew, T. S. 1997. Osnowy gosudarstwa i prawa, Dżochar.
6. Crafword, J. 2006. The Creation of States in International Law, Oxford University Press, Oxford.
7. Czajowski, A. 2007. Turkmenistan, [w:] Ustroje polityczne krajów Wspólnoty Niepodległych Państw, W. Baluk, A. Czajowski (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
8. Czajowski, A. 2007. Republika Kazachstanu, [w:] Ustroje polityczne krajów Wspólnoty Niepodległych Państw, W. Baluk, A. Czajowski (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
9. Dunlop, J. B. 1998. Russia Confronts Chechnya. Roots of a Separatist Conflict, Cambridge University Press, Cambridge.
10. Falkowski, M. 2007. Czeczenia: między dżihadem a „ukrytym” separatyzmem, „Punkt Widzenia Ośrodka Studiów Wschodnich”, nr 13.
11. Falkowski, M., Marszewski, M. 2010. Kaukaskie „Terytoria Plemienne”. Kaukaz Północny – cywilizacyjnie obca enklawa w granicach Rosji, „Prace Ośrodka Studiów Wschodnich”, nr 34.
12. Gakajew, D. 1999. Put’ k czeczenskoj rewoljuciji, [w:] Czeczenia i Rossija: obszcziestwa i gosudarstwa, Izdatiel’stwo Polinform-Talburi, Moskwa.
13. Gammer, M. 1998. Musul’manskoje soprotiwlienije caryzmu. Zawojewanije Czeczni i Dagiestana, Izdatiel’stwo Kron-Priess, Moskwa.
14. Garlicki, L. 2001. Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu, Wydawnictwo Liber, Warszawa.
15. German, T. C. 2003. Russia’s Chechen War, Routledge Taylor and Francis Group, London.
16. Goduń, T., Cygnarowski, M., Dudek, S., Iwaniszczuk, P. 2003. Leksykon systemów politycznych, Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa.
17. Górecki, W. 2012. Walki na granicy Czeczenii i Dagestanu, „Tydzień na Wschodzie Ośrodka Studiów Wschodnich”, nr 8.
18. Grochmalski, P. 1999. Czeczenia. Rys prawdziwy, Wydawnictwo Atla 2, Wrocław. Isajew, E. Prioritiet praw i swobod cziełowieka. Obsużdajem projekt Konstituciji Nochczi Riespubliki, „Gołos Czeczeno-Inguszetiji” ot 22 fiewralja 1992 g. Jandarbijew, Z. 1996. Czeczenia – bitwa za swobodu, L’wow.
19. Konstitucija (Osnownoj Zakon) Nochczi Riespublki, „Gołos Czeczeno-Inguszietiji” ot 8 fiewralja 1992 g.
20. Konstitucija Czeczenskoj Riespubliki ot 12 marta 1992 goda (s izmienienijami, dopołnienijami wniesiennymi Zakonom ot 11 nojabrja 1996 goda, Zakonom ot 3 fiewralja 1997 goda), Groznyj 1997.
21. Kuźniar, R. 2002. Prawa człowieka. Prawo, instytucje, stosunki międzynarodowe, Wydawnictwo Scholar, Warszawa.
22. Małaszienko, A. 2001. Isłamskije orientiry Siewiernogo Kawkaza, Moskowskij Cientr Karniegi, Moskwa.
23. Miel’kow, S. 2001. Transformacija wojennoj politiki Rossiji pod wlijanijem isłamskogo faktora, [w:] Isłam na postsowietskom prostranstwie: wzgljad iznutri, A. Małaszienko, M. B. Olkott (red.), Moskowskij Cientr Karniegi, Moskwa.
24. Sajnog, M. 2007. Republika Uzbekistanu, [w:] Ustroje polityczne krajów Wspólnoty Niepodległych Państw, W. Baluk, A. Czajowski (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
25. Sierpiński, Z. 2007. Republika Tadżykistanu, [w:] Ustroje polityczne krajów Wspólnoty Niepodległych Państw, W. Baluk, A. Czajowski (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
26. Skrzydło, W. (red.) 2006. Polskie prawo konstytucyjne, Oficyna Wydawnicza Verba, Lublin.
27. Sobczak, J. 2002. Republika Białorusi, [w:] Ustroje państw współczesnych, E. Gdulewicz (red.), Wydawnictwo Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
28. Tiszkow, W. A. 2001. Obszcziestwo w woorużiennom konfliktie. Etnografia czeczenskoj wojny, Izdatiel’stwo „Nauka”, Moskwa.
29. Wywiad autora z Przewodniczącym Parlamentu RCz I kadencji Achjadem Idigowem, przeprowadzony 18 listopada 2011 roku w formie rozmowy telefonicznej. Tekst wywiadu na taśmie magnetofonowej w zbiorach autora.
30. Wywiad autora z szefem kontrwywiadu Ministerstwa Bezpieczeństwa Państwowego CzRI Sharpudinem Tasujewem, przeprowadzony 27 czerwca 2012 roku w Warszawie.
31. Zakon Czeczenskoj Riespubliki ot 24 diekabrja 1991 g. O diejatiel’nosti Parłamienta Czeczenskoj Riespubliki, „Gołos Czeczeno-Inguszietiji” ot 24 diekabrja 1991 g.
32. Zakon Czeczenskoj Riespubliki ot 5 aprielja 1992 g. O pieczati i drugich sriedstwach massowoj informaciji, „Iczkierija” ot 15 marta 1997 g.
33. Zakon Czeczenskoj Riespubliki. O zanjatnosti nasielienija Czeczenskoj Riespubliki, „Gołos Czeczenskoj Riespubliki” ot 15 sientjabrja 1992 g.
34. Zakon Czeczenskoj Riespubliki ot 20 sientjabrja 1992 g. O social’noj zaszcziszcziennosti inwalidow w Czeczenskoj Riespublikie, „Gołos Czeczenskoj Riespubliki” ot 18 nojabrja 1992 g.
35. Zakon Czeczenskoj Riespubliki ot 11 nojabrja 1996 g. O wniesieniji izmienienij i dopołnienij w Konstituciju Czeczenskoj Riespubliki, „Iczkierija” ot 23 nojabrja 1996 g.
36. Zieliński, E. 1995. Współczesna Rosja. Studium polityczno-ustrojowe, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa.

10.1515/curie-2015-0002

WIOLETTA HUSAR

---

Instytut Politologii Uniwersytetu Zielonogórskiego

Procesy globalizacyjne, osłabienie pozycji państw narodowych, procesy integracyjne, przemiany społeczeństw oraz demokratyzacja systemów to zaledwie kilka z podstawowych determinantów dynamicznych zmian zachodzących na przestrzeni XX i XXI wieku. Ich skutki uwidaczniają się m.in. we wzroście tendencji niepodległościowych wśród narodów nieposiadających własnych państw. Hiszpania, od wieków tworząca heterogeniczny organizm państwowy, po upadku reżimu frankistowskiego i w obliczu konieczności przeprowadzenia transformacji ustrojowej wdrożyła wiele innowacyjnych rozwiązań, zwłaszcza w przypadku decentralizacji terytorialnej. Intensyfikacja żądań secesyjnych ze strony części hiszpańskich wspólnot autonomicznych sprawia, że nieuniknione wydaje się wprowadzenie reform, które z jednej strony, miałyby na celu utrzymanie jedności monarchii, z drugiej zaś – sprostały oczekiwaniom regionów.

Globalization processes, weakening position of national states, integration processes, society changes and democratization of systems are just a few of the main determinants of dynamic changes taking place in the twentieth and twenty-first century. Their effects become revealed by, for example, an increasing independece tendencies among nations without their own countries. Spain, for centuries forming a heterogeneous state system, after the fall of the Francoist regime and facing the need for system transformation, has implemented many innovative solutions, especially in the field of territorial decentralization. The intensification of secession demands from the part of autonomous Spanish communities, seems to make introduction of reforms inevitable, reforms that would have to maintain the unity of the monarchy, and on the other hand, to live up to the expectations of the regions.

Spain, asymmetrical decentralization, autonomic regions, striving for independence, inter- -regional asymmetries, nationalism, Bundestrue, „dual identity”, separatism

Hiszpania, decentralizacja niesymetryczna, regiony autonomiczne, dążenia niepodległościowe, asymetrie międzyregionalne, nacjonalizm, Bundestrue, „podwójna tożsamość”, separatyzm

ŹRÓDŁA

1. Konstytucja Hiszpanii z dnia 27 grudnia 1978 roku wraz z ostatnią zmianą z 27 sierpnia 1992 roku, [wersja elektroniczna- http://libr.sejm.gov.pl], (dostęp 01.06.2014).
2. El Estado Autonómico, t. III, Diccionario de Términos Autonómicos, Ministerio para las Administraciones Públicas, Madryt 1993.
3. Wyrok 4/1981 z 2 lutego 1981, Bioletin de Jurisprudenica Constitucional BJC, nr 1

OPRACOWANIA NAUKOWE

1. Agranoff, R. 2007. Intergovenmental Policy Management, [w:] The Dynamics of Federalism in National and Supranational Political Systems, M. Pagona, R. Leonardi (red.), Basingstoke.
2. Antoszewski, A., Herbut, R. 2006. Systemy polityczne współczesnej Europy, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
3. Banaszak, B. 2004. Prawo konstytucyjne, Warszawa, Wydawnictwo C. H. Beck.
4. Caminal, M. 1998. Nacionalisme i partits nacionals a Catalunya, Empúries, Barcelona.
5. Clarke, M., Stewart, J. 1997. Wybory podejmowane przez samorządy lokalne, [w:] Wartości podstawowe samorządu terytorialnego i demokracji lokalnej, Międzykomunalna Spółka Akcyjna MUNICIPIUM, Warszawa.
6. Cotarelo, R. 1991. La Jefatura del Estado, [w:] España debate. I. La política, F. J. Bobillo (red.), Madrid. Cuocolo, F. 2002. Lezioni di diritto pubblico, Giuffreed, Milano.
7. Domagała, M., Iwanek, J. 2000. Państwo lokalne, państwo regionalne, [w:] Polityka: przedmiot badań i formy jej przejawiania się, P. Dobrowolski i M. Stolarczyk (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
8. Fukuyama, F. 1996. Koniec historii, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań.
9. Giménez Montereo, A. Federalismo fiscal. Teoría y práctica, Walencja.
10. Gola, B., Ryszka, F. 1999. Hiszpania, Wydawnictwo TRIO, Warszawa.
11. Heywood, A. 2009. Politologia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
12. Hobsbawm, E., Ranger, T. (red.). 1983. The Invention of Tradition, Cambridge University Press, Cambridge.
13. Iwanek, J. 2000. Współczesne rozumienie autonomii terytorialnej, [w:] Społeczeństwo wobec problemów transformacji i integracji, J. Liszka (red.), Wydawnictwo STUDEU, Ustroń.
14. Iwanek, J. 2001. Europejskie standardy ustrojowe: samorząd, autonomia, federalizm, [w:] Proces integracji Polski z Unią Europejską. Materiały z konferencji naukowej Wisła 25–27 września 2000 roku, P. Dobrowolski, M. Stolarczyk, O. Szura (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
15. Jackiewicz, A. 2013. Kraj Basków a Królestwo Hiszpanii w świetle relacji konstytucyjnoprawnych i politycznych, [w:] Ustrój polityczny państwa. Polska – Europa – Świat, S. Sulowski, J. Szymanek (red.), Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa.
16. Koppelberg, S. 1993. Galegisch, Euskera und Katalanisch – Sprachen Und Sprachpolitik im spanischen Staat, [w:] Spanien heute: Politik – Wirtschaft – Kultur, W. L. Bernecker, I. Oehrlein (red.), Frankfurt/M.
17. Krawczyk, T. 2005. Stosunki między rządem iopozycją w wybranych państwach Europy, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
18. Kulesza, M. 1998. Zasada subsydiarności jako klucz do reform ustroju administracyjnego państw Europy Środkowej i Wschodniej (na przykładzie Polski), [w:] Subsydiarność, D. Milczarek (red.), Centrum Europejskie Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
19. Larrinaga, J. 2001. Reflexiones sobre el Concierto Económico, Bilbao. Linz, J. J., Montero J. R. (red.) 1986. Crisis y cambio: electors y partidos en la España de los ochenta, Madrid, Centro de Estudios Constitucionales.
20. Marando, V. L., Florestano, P. S. (1990). Intergo vernmental management: he state of the discipline, [w:] Public Administration: h e State of the Discipline, N. Lynn, A. Wildavsky (red.), Chatham House, Chatham.
21. Misiuda, W. 1997. Regionalizm i mniejszości językowe we Włoszech, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
22. Młyńczyk, Ł. 2009. Koncepcje polityki regionalnej Polski w latach 1989–2004, mps pracy doktorskiej, Biblioteka UAM w Poznaniu, sygn. 234457, Poznań.
23. Montero, J. R., Torcal, M. 1991. Autonomías y Comunidades Autónomas en España: preferencias, dimensiones y orientaciones políticas, [w:] Poder politico y Comunidades Autónomas, A. Figueroa, E. Mancisdor (red.), Parlamento Vasco, Vitoria.
24. Moreno, L. 2001. The Federalization of Spain, Frank Cass, London. Myśliwiec, M. 2007. Wolność wyboru i prawo samostanowienia a interes państwa wielonarodowego, [w:] Wolność w epoce poszukiwań, M. Szulakiewicz, Z. Karpus (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń, s. 396.
25. Myśliwiec, M. 2008. Partie nacjonalistyczne u progu XXI wieku. Przykład Hiszpanii, [w:] Współczesne nacjonalizmy, M. Jeziński (red.), Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
26. Myśliwiec, M. 2009a. Wolny Sojusz Europejski – ku redefinicji relacji centrum – peryferia, [w:] Unia Europejska jako współczesny aktor stosunków międzynarodowych, J. Knopek (red.), Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa „DOM ORGANIZATORA”, Toruń.
27. Myśliwiec, M. 2009b. Decentralizacja niesymetryczna. Przykład hiszpańskiego państwa regionalnego u progu XXI wieku, [w:] Współczesne państwo – wybrane problemy, S. Wróbel (red.), Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu, Poznań–Chorzów.
28. Myśliwiec, M. 2009c. Zmierzch „państwa regionalnego” w Europie? Analiza przypadku Królestwa Hiszpanii, [w:] Wizje dobrego państwa: państwo w procesach przemian: teoria i praktyka, A. Lisowska, A. W. Jabłoński (red.), Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
29. Myśliwiec, M. 2011. Problem przywództwa w partiach etnoregionalnych, [w:] Kryzys przywództwa we współczesnej polityce, W. Konarski, A. Durska, Sz. Bachrynowski (red.), Wydawnictwo Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej „Academica”, Warszawa. Onate, P. 2002. El sistema político de España, [w:] Sistemas de organización política contemporánea, P. Chavarri Sidera (red.), Madrid.
30. Rajoy, M. 1993. Los problemós de la organización territorial del Estado después de los acuerdos autonómicos, [w:] Organización territorial del Estado, Ediciones Universidad de Salamanca, Salamanca.
31. Ramos, D. T. 1998. O Federalismo Assimétrico, Editora Plêiade, Sao Paulo.
32. Siguán, M. 1992. Espana pluringue, Madryt.
33. Sroka, A. 2008. Hiszpańska droga do federalizmu, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
34. Szymańska, H. 2000. Problem baskijski, [w:] Spory i konflikty międzynarodowe. Aspekty prawne i polityczne, W. Malendowski (red.), Wydawnictwo alta2, Wrocław. Wojna, B. 2009. Regiony a państwo w ponowoczesnym systemie międzynarodowym, [w:] Wizje dobrego Państwa: państwo w procesach przemian: teoria i praktyka, A. Lisowska, A. W. Jabłoński (red.), Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
35. Żmigrodzki, M., Żmigrodzki, R. 2013. Historyczne uwarunkowania pozycji ustrojowej głowy państwa w Hiszpanii, [w:] Ustrój polityczny państwa: Polska, Europa, świat, S. Sulowski, J. Szymanek (red.), Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa.

ARTYKUŁY NAUKOWE I PUBLICYSTYCZNE

1. Agranoff, R. 1990. Frameworks for Comparative Analysis of Intergovernmental Relations, Indiana.
2. Encarnacion, O. G. 2003. Managing Ethnic Conflicts in Spain, „Orbis”, Winter 2003.
3. García Seguara, C. 1996. La actividad exterior de las entidades politicas subestatales, „Revista de Estudios Politicos”, nr 19.
4. Jadczak, M. 2003. Baskowie – naród czy grupa etniczna?, „Sprawy Narodowościowe”, nr 23, Poznań.
5. Kłosowska, A. 1997. Kultury narodowe wobec globalizacji a tożsamość jednostki, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 4 (41).
6. Kozłowska, M. 2009. Instrumenty decentralizacji instytucjonalnej na przykładzie włoskich regionów i hiszpańskich wspólnot autonomicznych, „Samorząd terytorialny”, nr 6.
7. Kuciński, K. 2011. Glokalizacja jako indygenizacja globalizacji, „Rocznik Żyrardowski”, t. IX. Mora, J. S. 2013. Katalonia na drodze do niepodległości, „Le Monde diplomatique”, (edycja polska, wersja elektroniczna), nr 10 (92).
8. Myśliwiec, M. 2006. Plan Ibarretxe – droga do niepodległości Kraju Basków?, „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu Wydziału Zamiejscowego w Chorzowie”, nr 7.
9. Myśliwiec, M. 2010. System wyborczy w państwie wielonarodowym. Analiza przykładu Hiszpanii, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego”, nr 1. „Paper”, nr 26, Bloomington, Indiana University, School of Public and Environmental Affairs.
10. Prabucki, B. 2013. Sport, globalizacja i etniczna tożsamość. Przykład baskijski, „Kultura – Historia – Globalizacja”, nr 14.
11. Requejo, F. F. 1996. Diferencias regionales y federalism asimétrico, „Revista Claves de Razón Práctica”, nr 59.
12. Rybarczyk, M. 2014. Hiszpańska monarchia psuje się od głowy, „Newsweek Polska”, 02.06, [wersja elektroniczna].
13. Skrzypczak, T. 1984. Elementy podstaw autonomii regionalnej w Hiszpanii, „Studia Nauk Politycznych”, nr 2 (68).
14. Szczerski, K. 2001. Z zagadnień regionalizacji Unii Europejskiej, „Samorząd Terytorialny”, nr 10.
15. Winter, L. 2001. The Impact of European Integration on Ethnoregionalist Parties, „Working Paper 195”, ICPS, Barcelona.
16. Wysocka, E. 1996. Iberyjskie puzzle, „Wprost”, nr 51.

10.1515/curie-2015-0003

MONIKA A. SZKARŁAT

---

Wydział Politologii UMCS

Deklaracja wiedeńska i Program Działania Światowej Konferencji Praw Człowieka z 1993 roku stanowią, że wszystkie prawa człowieka są uniwersalne, niezbywalne, współzależne i powiązane. Prawo do właściwego wyżywienia, jako składowa prawa do odpowiedniego poziomu życia (art. 11 MPPGSK), jest nierozerwalnie związane z godnością jednostki oraz jej fizycznym przetrwaniem.
Współzależność praw człowieka wymusza stosowanie holistycznego podejścia w ich analizie, ale przede wszystkim realizacji. W odniesieniu do prawa do właściwego wyżywienia warunkiem minimum jest wolność od głodu. Z drugiej strony, prawo do właściwego wyżywienia to znacznie szersza konstrukcja prawna i ontologiczna niż tylko wymóg walki z głodem. Należyte wypełnianie tego prawa opiera się na wielu warunkach, odnoszących się do materii przedmiotowej prawa do zdrowia, pracy, edukacji, praw kobiet, dzieci, praw własności, korzystania z osiągnięć postępu naukowego i jego zastosowań, prawa do informacji czy wolności wyboru. Odpowiednie zdefiniowanie pojęcia „właściwe wyżywienie” jest też istotną wskazówką dla podmiotów odpowiedzialnych za realizację praw człowieka.

Vienna Declaration and Programme of Action adopted on 1993 recognize and affirms that all human rights are universal, indivisible, interdependent and interrelated. The right to adequate food as part of the right of everyone to an adequate standard of living (art. 11 CESCR) is inseparable from human dignity and physical survival of human kind.
The fulfillment and holistic approach in human rights’ analysis is perceived as an effect of enforcement of human rights’ interdependence. The prerequisite of the right to food realization is the fundamental right of everyone to be free from hunger. On the other hand, right to adequate food is a wider ontological and legal concept than just the requirement to fight hunger. The proper fulfillment of the right depends on several conditions such as the realization of the right to health, work, education, women rights, rights of the child, property rights, right to enjoy the benefits of scientific progress and its applications, right to information and freedom of choice etc. The proper explanation of terms such as ‘adequate food’ is a sine qua non indicator for those responsible for human rights’ fulfillment.

Human rights, right to adequate food, human rights’ interdependence

prawa człowieka, prawo do właściwego wyżywienia, współzależność praw człowieka

1. Additional Protocol to the American Convention on Human Rights in the Area of Economic, Social and Cultural Rights “Protocol of San Salvador”, Adopted in San Salvador on November 17, 1988, http://www.oas.org/dil/1988%20Additional%20Protocol%20to%20the%20American%20Convention% 20on%20Human%20Rights%20in%20the%20Area%20of%20Economic,%20Social%20 and%20Cultural%20Rights%20(Protocol%20of%20San%20Salvador).pdf
2. African Charter of Human and Peoples’ Rights, Adopted 27 June 1981, OAU Doc. CAB/LEG/67/3 rev. 5, 21 I.L.M. 58 (1982), entered into force 21 October 1986, http://www.africa-union.org/Official_ documents/Treaties_%20Conventions_%20Protocols/Banjul%20Charter.pdf
3. Balcerzak, M., Gronowska, B., Jasudowicz, T., Lubiszewski, M., Mizerski, R. 2010. Prawa człowieka i ich ochrona, TNOIK, Toruń.
4. Bellows, A. C., Scherbaum, V., Lemke, S., Jenderedjian, A. and Do Socorro Gonçalves, Viana, R. October 2011. Gender-Specific Risks and Accountability: Women, Nutrition and the Right to Food, Claiming Human Rights. The Accountability Challenge, http://www.rtfn-watch.org/fileadmin/ media/rtfn-watch.org/ENGLISH/pdf/Watch_2011/Watch_2011_ENG.pdf Bollyky, T. J. May/June 2012. Developing Symptoms, „Foreign Affairs”, vol. 91, Issue 3.
5. Carney, M. 2010. Women and the Human Right to Food: Examining Rights-based Approaches to the Gendered Cost of Food in the U.S., „Thinking Gender Papers” UCLA Center for the Study of Women, UC Los Angeles, http://escholarship.org/uc/item/12t2v8h5.
6. Cotula, L. 2008. The Right to Food and Resource Access. Conceptual Links, [w:] The Right to Food and Access to Natural Resources. Using Human Rights Arguments and Mechanisms to Improve Resource Access for the Rural Poor, L. Cotula (red.), Right to Food Studies, FAO, Rome.
7. Damman, S., Eide, W. B., Kuhnlein, H. V. April 2008. Indigenous Peoples’ Nutrition Transition in a Right to Food Perspective, „Food Policy”, vol. 33, Issue 2.
8. Declaration of World Food Summit: Five Years Later. 2006. Part One, FAO Corporate Document Repository, ftp://ftp.fao.org/docrep/fao/meeting/005/y7106e.pdf
9. General Comment No. 06: The right to life (art. 6). April 30, 1982. Sixteenth Session of the Human Rights Committee.
10. General Comment No. 15: The right to water (arts. 11 and 12 of the International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights). November 2002. Committee on Economic, Social and Cultural Rights Twenty-ninth session, Geneva, E/C.12/2002/11. Global Health Risks. Mortality and Burden of Disease Attributable to Selected Major Risks. 2009.
11. World Health Organization, http://www.who.int/healthinfo/global_burden_disease/GlobalHealthRisks_ report_full.pdf
12. Haugen, H. M. 2005. The Right to Food, the Right to Benefit From Science and the TRIPS Agreement, [w:] Food and Human Rights in Development. Legal and Institutional Dimensions and Selected Topics, Volume I, W. B. Eide, U. Kracht (red.), Intersential: Antwerp–Oxford.
13. Human Development Report 2006. Beyond Scarcity: Power, Poverty and the Global Water Crises, Published for the UNDP, New York, http://hdr.undp.org/en/media/HDR06-complete.pdf
14. Kent, G. 2005. Freedom from Want. The Human Right to Adequate Food, Georgetown University Press.
15. Kent, G. 2008. Preface, [w:] Global Obligations for the Right to Food, G. Kent (red.), Rowman & Littlefield Publishers, INC, Lanham, Boulder, New York, Toronto, Plymouth, UK.
16. Knuth, L., Vidar, M. 2001. Constitutional and Legal Protection of the Right to Food around the World, Right to Food Studies, Food and Agriculture Organization of the United Nations, Rome, http:// www.fao.org/righttofood/publi11/constitutional_2011.pdf
17. Konwencje o ochronie ofiar wojny, podpisane w Genewie dnia 12 sierpnia 1949 roku, Dz. U. z 1956 roku, nr 38, poz. 171, t. 1, Konwencja genewska o ochronie osób cywilnych podczas wojny (IV Konwencja genewska), Genewa, 12 sierpnia 1949 roku, Dz. U. z 1956 roku, nr 38, poz. 171, załącznik.
18. Konwencja o pomocy żywnościowej, sporządzona w Londynie dnia 13 kwietnia 1999 roku, Dz. U. z 2007 roku, nr 118, poz. 813, t. 1.
19. Konwencja o prawach dziecka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r., Dz. U. z 1991 roku, nr 120, poz. 526.
20. Konwencja o traktowaniu jeńców wojennych (III Konwencja genewska), Genewa, 12 sierpnia 1949 roku, Dz. U. z 1956 roku, nr 38, poz. 175, załącznik.
21. Konwencja w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 18 grudnia 1979 r., Dz. U. z 1982 roku, nr 10, poz. 71.
22. Lawrence, G., Lyons, K., Wallington, T. 2010. Introduction: Food Security, Nutrition and Sustainability in a Globalized World, [w:] Food Security, Nutrition and Sustainability, G. Lawrence, K. Lyons, T. Wallington (red.), Earthscan Publishing for a Sustainable Future, London.
23. Mechlem, K. September 2004. Food Security and the Right to Food in the Discourse of the United Nations, „European Law Journal”, vol. 10, No. 5.
24. Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych otwarty do podpisu w Nowym Jorku dnia 19 grudnia 1966 r., Dz. U. z 1977 roku, nr 38, poz. 169, t. 1.
25. Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych otwarty do podpisu w Nowym Jorku dnia 19 grudnia 1966 r., Dz. U. z 1977 roku, nr 38, poz. 167.
26. Osiatyński, W. 2011. Prawa człowieka i ich granice, SIW Znak, Kraków. Protokół dodatkowy do konwencji genewskich z dnia 12 sierpnia 1949 r. dotyczący ochrony ofiar niemiędzynarodowych konfliktów zbrojnych, Genewa, 8 czerwca 1977 roku, Dz. U. z 1992 roku, nr 41, poz. 175, załącznik.
27. Protokół dodatkowy do konwencji genewskich z 12 sierpnia 1949 r. dotyczący ochrony ofiar międzynarodowych konfliktów zbrojnych (protokół I), Genewa, 8 czerwca 1977 roku, Dz. U. z 1992 roku, nr 41, poz. 175, załącznik.
28. Rae, I. 2008. Women and the Right to Food. International Law and State Practice, Right to Food Studies, FAO, Rome, http://www.fao.org/righttofood/publi08/01_GENDERpublication.pdf
29. Rome Declaration on World Food Security and World Food Summit Plan of Action, Adopted at 13 November 1996 in Rome, http://www.fao.org/docrep/003/w3613e/w3613e00.htm
30. Study of the Human Rights Council Advisory Committee on Discrimination in the Context of the Right to Food, Human Rights Council sixteenth session, 16 February 2011, A/HRC/16/40.
31. U. N. Economic and Social Council, Committee on Economic, Social and Cultural Rights, General Comment 12, The Right to Adequate Food (Art. 11): 1999-05-12 (U. N. Doc. E/C. 12/1999/5).
32. UNICEF/WHO. 2004. Meeting the MDG Drinking Water and Sanitation Target. A Mid-Term Assessment of Progress, WHO and UNICEF, http://www.unicef.org/publications/files/who_unicef_watsan_ midterm_rev.pdf
33. Vandenbogaerde, A. 2009. Right to Food in the Context of HIV/AIDS, Right to Food Studies, Food and Agriculture Organization of the United Nations, Rome, http://www.fao.org/righttofood/ publi09/hiv_aids.pdf
34. Van Esterik, P. 1999. Right to Food; Right to Feed, Right to Be Fed. The Intersection of Women’s Rights and the Right to Food, „Agriculture and Human Values”, vol. 16, No. 2.
35. Voluntary Guidelines to Support the Progressive Realization of the Right to Adequate Food in the Context of National Food Security. 2005. Adopted by the 127th Session of the FAO Council, November 2004, published by FAO Rome, ftp://ftp.fao.org/docrep/fao/meeting/009/y9825e/y9825e00.pdf

10.1515/curie-2015-0004

MICHAŁ WALLNER

---

Wydział Politologii UMCS

System parlamentarny funkcjonuje w większości współczesnych państw demokratycznych. Występuje on tam, gdzie respektuje się zasadę odpowiedzialności politycznej rządu przed parlamentem, która stanowi istotę rządów parlamentarnych i cechę wspólną najliczniejszej grupy państw demokratycznych. Porównując te państwa ze sobą, trzeba też zwrócić uwagę na występujące między nimi różnice. Dotyczą one zarówno unormowań konstytucyjnych, jak i praktyki politycznej. To powoduje, że nie ma jednego modelu parlamentaryzmu, przeciwnie – występuje wiele jego odmian. W tej sytuacji istnieje obiektywna potrzeba wewnętrznego uporządkowania zbioru systemów parlamentarnych. W artykule zaprezentowano przykłady zastosowania różnych zabiegów systematyzujących, takich jak dychotomia, klasyfikacja czy typologia. Autor dochodzi do wniosku, że najbardziej użytecznym z tych instrumentów jest typologia, a może ona powstać tylko na podstawie rozbudowanej klasyfikacji systemów parlamentarnych. Stworzenie takiej klasyfikacji wymagałoby przeprowadzenia szeroko zakrojonych badań historyczno-porównawczych.

Parliamentary system was adopted by the most of the modern democracies. It occurs where the principle of government’s responsibility to parliament is respected. This principle is the basis of parliamentary government and a common feature of the largest group of democratic countries. In comparing these countries, one should also pay attention to the differences between them. They concern both constitutional norms and political practice. This implies that there is no single model of parliamentarism; on the contrary, there are many variations of it. In this situation, there is an objective need to organize a set of parliamentary systems. The paper presents examples of different analytical procedures such as dichotomy, classification and typology. The author concludes that the most useful of these instruments is the typology, and it can arise only on the basis of extensive classification of parliamentary systems. The creation of such a classification would require broad historical-comparative research.

parliamentary system, division, classification, typology, system of government

system parlamentarny, podział logiczny, klasyfikacja, typologia, system rządów

1. Ajdukiewicz, K. 1965. Logika pragmatyczna, PWN, Warszawa. Antoszewski, A. 2012. Parlamentaryzm jako przestrzeń rywalizacji międzypartyjnej, [w:] Parlamentarny system rządów. Teoria i praktyka, T. Mołdawa, J. Szymanek, M. Mistygacz (red.), Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa 2012.
2. Antoszewski, A., Herbut, R. 2001. Systemy polityczne współczesnego świata, Arche, Gdańsk.
3. Bahro, H., Veser, E. 1995. Das semipräsidentielle System – „Bastard” oder Regierungsform sui generis, „Zeitschrift für Parlamentsfragen”, nr 3.
4. Banaszak, B. 2007. Porównawcze prawo konstytucyjne współczesnych państw demokratycznych, Wolters Kluwer Polska, Warszawa.
5. Bankowicz, M. 2006. Demokracja. Zasady, procedury, instytucje, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
6. Baszkiewicz, J. 1999. Władza, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
7. Beyme, von K. 2005. Współczesne teorie polityczne, Scholar, Warszawa. Biskuski, K. 1964. Ustrój polityczny Belgii. Studium o różnicach między ustrojem konstytucyjnym a rzeczywistością, Towarzystwo Naukowe, Toruń. Bokszczanin, I. 2010. Pozycja ustrojowa rządu w V Republice w świetle reformy konstytucyjnej z 2008 r., „Prawo i Polityka”, nr 1.
8. Borkowski, T. 1997. System rządów w nowej Konstytucji, „Państwo i Prawo”, nr 11–12.
9. Bożek, M. 2007. Systemy rządów – płaszczyzna instytucjonalna, „Zeszyty Naukowe Górnośląskiej Wyższej Szkoły Handlowej im. Wojciecha Korfantego”, nr 32.
10. Brodziński, W. 1997. System parlamentarno-gabinetowy – wykorzystanie modelu rządów parlamentarno- gabinetowych w projekcie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, [w:] Konstytucyjne systemy rządów, M. Domagała (red.), Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa.
11. Cheibub, J. A. 2007. Presidentialism, Parliamentarism, and Democracy, Cambridge University Press, New York.
12. Chodubski, A. J. 2008. Wstęp do badań politologicznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk. C
13. olliard, J.-C. 1978. Les régimes parlementaires contemporains, Presses de la Fondation nationale des sciences politiques, Paris (za: J. Szymanek, „Premierowska” odmiana systemu parlamentarnego, [w:] Parlamentarny system rządów. Teoria i praktyka, T. Mołdawa, J. Szymanek, M. Mistygacz [red.], Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa 2012).
14. Duverger, M. 1951. Les partis politiques, Librairie Armand Collin, Paris (za: W. Sokół, Partie polityczne na arenie wyborczej i gabinetowej, [w:] Współczesne partie i systemy partyjne. Zagadnienia teorii i praktyki politycznej, W. Sokół, M. Żmigrodzki [red.], Wydawnictwo UMCS, Lublin 2003).
15. Duverger, M. 1980. A New Political System Model: Semi-presidential Government, „European Journal of Political Research”, nr 8.
16. Epstein, L. D. 1968. Parliamentary Government, [w:] International Encyclopedia of the Social Sciences, D. L. Sills (red.), Free Press, New York.
17. Gebethner, S. 1997. System rządów parlamentarno-gabinetowych, system rządów prezydenckich oraz rozwiązania pośrednie, [w:] Konstytucyjne systemy rządów, M. Domagała (red.), Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa.
18. Grzybowski, M. 2006. System rządów (Sejm – Prezydent – Rada Ministrów), [w:] System rządów Rzeczypospolitej Polskiej. Założenia konstytucyjne a praktyka ustrojowa, M. Grzybowski (red.), Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa.
19. Gulczyński, M., Iwiński, T., Lamentowicz, W. 1978. Instytucje polityczne współczesnego kapitalizmu, PWN, Warszawa.
20. Hajduk, Z. 2007. Ogólna metodologia nauk, Wydawnictwo KUL, Lublin.
21. Hochfeld, J. 1982. Marksizm a socjologia stosunków politycznych, [w:] J. Hochfeld, Marksizm, socjologia, socjalizm: wybór pism, wyboru dokonał, wstępem i komentarzem opatrzył J. J. Wiatr, PWN, Warszawa.
22. Jarentowski, M. G. 2009. System rządów Polski a modele systemów rządów, [w:] Władza wykonawcza w Polsce i Europie, M. Drzonek, A. Wołek (red.), Ośrodek Myśli Politycznej, Kraków–Nowy Sącz.
23. Jarentowski, M. G. 2012. Mieszany system rządów – definicje, [w:] Parlamentarny system rządów. Teoria i praktyka, T. Mołdawa, J. Szymanek, M. Mistygacz (red.), Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa.
24. Kalleberg, A. L. 1966. The Logic of Comparison: A Methodological Note on the Comparative Study of Political Systems, „World Politics”, nr 1.
25. Karolczak, K. 1999. System konstytucyjny Japonii, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa.
26. Kiełmiński, Z. 1984. Koalicje rządzące w systemie parlamentarnym, Universitas, Warszawa.
27. Konstytucja Japonii, tłum. T. Suzuki, P. Winczorek, wstęp A. i L. Garliccy, 1990, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
28. Kruk, M. 2012. Wprowadzenie do problematyki parlamentarnego systemu rządów, [w:] Parlamentarny system rządów. Teoria i praktyka, T. Mołdawa, J. Szymanek, M. Mistygacz [red.], Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa.
29. Lane, J.-E., Ersson, S. 1999. Politics and Society in Western Europe, Thousand Oaks, London.
30. Leroy, P. 2001. Les régimes politiques du monde contepmorain, t. 1, Presses Universitaires de Grenoble, Grenoble (za: J. Szymanek, „Premierowska” odmiana systemu parlamentarnego, [w:] Parlamentarny system rządów. Teoria i praktyka, T. Mołdawa, J. Szymanek, M. Mistygacz (red.), Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa 2012).
31. Lijphart, A. 1968. Typologies of Democratic Systems, „Comparative Political Studies”, nr 1.
32. Lijphart, A. 1984. Democracies. Patterns of Majoritarian and Consensus Government in Twenty-One Countries, Yale University Press, New Haven–London.
33. Lijphart, A. 1992. Introduction, [w:] Parliamentary versus Presidential Government, A. Lijphart (red.), Oxford University Press, Oxford.
34. Mojak, R. 1995. Instytucja Prezydenta RP w okresie przekształceń ustrojowych, Wydawnictwo UMCS, Lublin.
35. Pułło, A. 1983. O jedno rozumienie podziału władz w nauce prawa konstytucyjnego, „Państwo i Prawo”, nr 6.
36. Pułło, A. 2007. Ustroje państw współczesnych, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, Warszawa.
37. Redelbach, A., Wronkowska, S., Ziembiński, Z. 1993. Zarys teorii państwa i prawa, PWN, Warszawa.
38. Sarnecki, P. 2008. Ustroje konstytucyjne państw współczesnych, Wolters Kluwer Polska, Warszawa.
39. Sartori, G. 2000. Ingegneria constituzionale comparata. Strutture, incentivi ed esiti, Il Mulino, Bologna (za: M. Bankowicz, Demokracja. Zasady, procedury, instytucje, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2006).
40. Shugart, M. S. 2006. Comparative Executive-Legislative Relations, [w:] Political Institutions, R. A. W. Rhodes, S. Binder, B. A. Rockman (red.), Oxford University Press, Oxford.
41. Siaroff, A. 2003. Comparative Presidencies: the Inadequacy of the Presidential, Semi-presidential and Parliamentary Distinction, „European Journal of Political Research”, nr 3.
42. Siaroff, A. 2008. Comparing Political Regimes, University of Toronto Press, Toronto.
43. Siemieński, F. 1996. System rządów w przyszłej konstytucji, „Dziś”, nr 5.
44. Słomka, T. 2003, Prezydentura w Europie Środkowo-Wschodniej, [w:] Zagadnienia konstytucjonalizmu krajów Europy Środkowo-Wschodniej, T. Mołdawa (red.), Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa.
45. Sobolewski, M. 1969. Zasady demokracji burżuazyjnej i ich zastosowanie, PWN, Warszawa.
46. Steffani, W. 1983. Zur Unterscheidung parlamentarischer und präsidentieller Regierungssysteme, „Zeitschrift für Parlamentsfragen”, nr 3 (za: M. Bożek, Systemy rządów – płaszczyzna instytucjonalna, „Zeszyty Naukowe Górnośląskiej Wyższej Szkoły Handlowej im. Wojciecha Korfantego” 2007, nr 32).
47. Stepan, A., Skach, C. 1994. Modele konstytucyjne a umacnianie demokracji (Parlamentaryzm – system prezydencki), „Państwo i Prawo”, nr 4.
48. Szymanek, J. 2005. Modele systemów rządów (wstęp do analizy porównawczej), „Studia Prawnicze”, nr 3.
49. Szymanek, J. 2007. Racjonalizacja parlamentarnego systemu rządów, „Przegląd Sejmowy”, nr 1.
50. Szymanek, J. 2009. Arbitraż polityczny głowy państwa, Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa.
51. Verney, D. V. 1992. Parliamentary Government and Presidential Government, [w:] Parliamentary versus Presidential Government, A. Lijphart (red.), Oxford University Press, Oxford.
52. Wallner, M. 2014. Koncepcje teoretyczne systemu rządów: źródła, założenia, krytyka, [w:] Systemy rządów w perspektywie porównawczej, J. Szymanek (red.), Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa.
53. Wojtaszczyk, K. A. 2000. Współczesne systemy polityczne, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa
54. Wyrzykowski, M. 1999. Osiem tez w sprawie systemu rządów premierowskich, [w:] Administracja publiczna w państwie prawa. Księga jubileuszowa dla Prof. Jana Jendrośki w osiemdziesiątą rocznicę urodzin i pięćdziesięciolecie pracy naukowej, B. Adamiak i in. (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
55. Żebrowski, W. 2006. Klasyczny model prezydencjalizmu. Geneza i kształt współczesny, „Szkice Humanistyczne”, nr 1–2.
56. Żebrowski, W. 2007. Ślady prezydencjalizmu w Europie – system polityczny Republiki Cypryjskiej, „Szkice Humanistyczne”, nr 1–2.

10.1515/curie-2015-0005

KRYSTYNA TREMBICKA

---

Wydział Politologii UMCS

Kategoria wroga, obecna w dokumentach programowych partii komunistycznych, była immanentną cechą komunistycznego stylu myślenia, odzwierciedloną następnie w systemie politycznym Polski Ludowej. Reżimy polityczne wzorowane na reżimie radzieckim, w swej istocie mobilizacyjne, potrzebowały wrogów. Mobilizacja, która w pierwszej fazie rozwoju państwa służyła przebudowie kraju, a następnie obronie status quo, wymagała aktywizacji przeciwko różnego rodzaju wrogom. Widoczne było zapotrzebowanie na istnienie wroga, który był stały, a zmieniał się jedynie jego obraz.
Wroga poszukiwano wewnątrz i na zewnątrz ruchu. Świat komunistyczny złożony był przede wszystkim z wrogów. Wróg był niezbędny, nawet mityczny. Walka z rzeczywistymi bądź mitycznymi wrogami pozwalała realizować różne cele: różnicować społeczeństwo, tłumaczyć niepowodzenia, eliminować osoby niewygodne dla aktualnie rządzących, uzasadniać istnienie służby bezpieczeństwa i potrzebę jej wzmocnienia, budować partię nowego typu.
Ruch komunistyczny wykreował dwie kategorie wrogów. Do pierwszej zaliczyć należy niejako tradycyjnych, „klasowych” wrogów ruchu komunistycznego, „przejętych” wraz z państwem w 1944 roku, a traktowanych jako wrogów realnych, czyli różnego rodzaju: 1) grupy społeczne w postaci tzw. elementów kapitalistycznych – przedsiębiorców, chłopów, 2) organizacje i instytucje polityczne oraz wojskowe; 3) konkurencyjne wobec marksizmu ideologie i doktryny. Stałym wrogiem ulokowanym poza państwem był amerykański i angielski imperializm. Drugą kategorią byli wrogowie wykreowani w PRL, tzw. wrogowie obiektywni i potencjalni.

Category of enemy presented in the program documents of the communist parties, was an inherent feature of the communist way of thinking, then reflected in the political system of the People’s Poland. Political regimes modeled on the Soviet Union needed enemies. Mobilization, which in the first phase of development of the state served reconstruction of the country, and then defend the status quo, required activation against all kinds of enemies. It was evident the need for the existence of the enemy, which was permanent. Changed only the image of the enemy.
Enemies were sought inside and outside the communist movement. Communist world was composed mainly of enemies. The enemy was necessary, even mythical. Fight against real or mythical enemies allowed to pursue various goals: differentiate society, to explain various failures, eliminate inconvenient persons, to justify the existence of the security services and the need to strengthen it, to build a party of a new type.
The communist movement had created two categories of enemies. The first included the kind of traditional, “class” enemies of the communist movement, “acquired” along with the state in 1944, and treated as a real enemies, which were various types of: 1) social groups as a “capitalist elements” – traders, farmers; 2) political and military organizations and institutions; 3) ideologies and doctrines competitive with Marxism. The U.S. and English imperialism was the constant enemy which was located outside of the state. The second category consisted of enemies which were created in Polish People’s Republic – “objective” and “potential” enemies.

enemy, communism, Polish People’s Republic, history

wróg, komunizm, PRL, historia

ŹRÓDŁA

1. Centrum władzy. Protokoły posiedzeń kierownictwa PZPR. Wybór z lat 1949–1970. 2000. Oprac. A. Dudek, A. Kochański, K. Persak, Warszawa.
2. Gomułka, W. 1968. O naszej partii, Warszawa.
3. Gomułka, W. 1959. Przemówienia (wrzesień 1957–grudzień 1958), Warszawa.
4. Jaruzelski, W. 1989. Przemówienia 1988, Warszawa.
5. Lipski, J. J. 1983. KOR, Londyn.
6. Polska 1986–1989: koniec systemu. Materiały międzynarodowej konferencji, Miedzeszyn, 21–23 października 1999, t. 3. Dokumenty. 2002. A. Dudek, A. Friszke (red.), Warszawa.
7. Polska 1986–1989: koniec systemu. Materiały międzynarodowej konferencji, Miedzeszyn, 21–23 października 1999, t. 2: Dyskusja. 2002. A. Paczkowski (red.), Warszawa.
8. Rakowski, M. F. 2002. Dzienniki polityczne 1976, Warszawa.
9. Tajne dokumenty Biura Politycznego i Sekretariatu KC. Ostatni rok władzy 1988–1989. 1994. Oprac. S. Perzkowski [A. Paczkowski], Londyn.
10. Tajne dokumenty Biura Politycznego. PZPR a „Solidarność” 1980–1981. 1992. Oprac. Z. Włodek, Londyn
11. Tajne dokumenty. Państwo–Kościół 1980–1989. 1993. Londyn. Torańska, T. 1989. Oni, Warszawa.

OPRACOWANIA

1. Antoszewski, A. 1989. Stalinizm, neostalinizm, destalinizacja (dylematy polskich reform politycznych), Warszawa.
2. Arendt, H. 2008. Korzenie totalitaryzmu, t. 2, tłum. D. Grinberg, M. Szawiel, Warszawa.
3. Cortois, S., Werth, N. i in. 1999. Czarna księga komunizmu. Zbrodnie, terror, prześladowania, wstęp do polskiego wydania K. Kersten, Warszawa.
4. Friszke, A. 1994. Opozycja polityczna w PRL 1945–1980, Londyn.
5. Godlewski, T. 1998. Od PRL do III RP. Zmiany systemu politycznego, Olsztyn.
6. Kawalec, S. 1979. Demokratyczna opozycja w Polsce. Wydarzenia czerwcowe i rok działalności Komitetu Obrony Robotników, Warszawa.
7. Komunizm. Ideologia, system, ludzie. 2001. T. Szarota (red.), Warszawa.
8. Marzec 1968. Trzydzieści lat później, t. 1: Referaty. 1998. M. Kula, P. Osęka, M. Zaremba (red.), Warszawa.
9. Opozycja w systemach demokratycznych i niedemokratycznych. 2001. K. Łabędź, M. Mikołajczyk (red.), Kraków.
10. Paczkowski, A. 2002. Droga do „mniejszego zła”. Strategia i taktyka obozu władzy: lipiec 1980– styczeń 1982, Kraków.
11. Spór o PRL. 1996. Wstęp P. S. Wandycz, Kraków.
12. Stola, D. 2000. Kampania antysyjonistyczna w Polsce 1967–1968, Warszawa.
13. Trembicka, K. 2013. Wrogowie w myśli politycznej Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, Lublin.
14. Walicki, A. 1996. Marksizm i skok do królestwa wolności: Dzieje komunistycznej utopii, Warszawa.

PRASA

1. „Życie Warszawy” – 1977
2. „Polityka” – 1990
3. „Trybuna Ludu” – 1958, 1968, 1969, 1976, 1977, 1988

10.1515/curie-2015-0006

WALDEMAR PARUCH

---

Wydział Politologii UMCS

Artykuł jest analizą cech obozu piłsudczykowskiego z zakresu myśli politycznej na czterech płaszczyznach. Pierwsza – ustalono oddziaływanie syndromu autorytarnego na działalność ideotwórczą zwolenników i następców Józefa Piłsudskiego. Druga – przeanalizowano najważniejsze cechy piłsudczykowskiej ideologii. Trzecia – poddano ocenie model organizacyjny i funkcjonalny obozu piłsudczykowskiego. Czwarta – opisano model koncepcyjno-programowy obozu piłsudczykowskiego.

The article is an analysis of the characteristics of the political thought of the Pilsudskiite Camp on four levels. First – it was established that an impact of the authoritarian syndrome on the ideo-creative activity of Jozef Pilsudski’s followers and successors was significant. Second – the most important features of the Pilsudskiite ideology were analyzed. Third – the organizational and functional model of the Pilsudskiite Camp was evaluated. Fourth – the conceptual and programme model of the Pilsudskiite Camp were discussed.

The Second Polish Republic, Authoritarianism, The Pilsudskiites, Political Thought, Political System

Druga Rzeczpospolita, autorytaryzm, piłsudczycy, myśl polityczna, system polityczny

ŹRÓDŁA

1. Ani na prawo – ani na lewo. 1937. „Zaczyn” 19.08, nr 33, s. 3.
2. Anusz, A. 1928. Marszałek Józef Piłsudski wskrzesiciel i budowniczy Państwa Polskiego, Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, Warszawa.
3. Archiwum Akt Nowych, Zespół akt Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem, t. 32, Listy rządowe, [b.d.w.], s. 2.
4. Archiwum Akt Nowych, Zespół akt Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem, t. 27, Odpowiedź Sławka do Prezydium ZPWiM, 24 X 1929, s. 6.
5. Archiwum Akt Nowych, Zespół akt Kazimierza Świtalskiego, t. 5, Projekt do rozważenia. Unifikacja organizacji personalnych (mafji), [1929–1930], k. 91–92.
6. Archiwum Akt Nowych, Zespół akt Zofii i Jędrzeja Moraczewskich 1899–1942, sygn. 71/II, t. 81, Przemówienie W. Sławka na posiedzeniu Klubu Parlamentarnego BBWR, 23 VI 1928, k. 1.
7. Borkowski, P. 1933. Radykalizm: Garść uwag, „Państwo Pracy” 12.11, nr 37, s. 2.
8. Burzenie murów. 1938. „Gazeta Polska” 17.09, nr 255, s. 1. Car, S. 1934. Na drodze ku nowej konstytucji, Wydawnictwo „Przełom”, Warszawa.
9. Centralne Archiwum Wojskowe, Zespół akt Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych 1926–1939, sygn. I.302.1.6, Streszczenie referatu p. Józewskiego, [b.d.w.], k. 80.
10. Czerwiski, F. 1936. Polska Doktryna Monroego, „Bunt Młodych”, 25.10, nr 19 (110), s. 1. D. 1928. Dwie drogi, „Dzień Polski” 14.07, nr 193, s. 1.
11. Grzybowski, K. 1930. Od dyktatury ku kompromisowi konstytucyjnemu, Krakowska Spółka Wydawnicza, Kraków.
12. Idea i czyn Józefa Piłsudskiego. 1934. Biblioteka Dzieł Naukowych, Warszawa.
13. Imponderabilia i incompatibilia. 1932, „Przełom” 1.11, nr 10–11, s. 20.
14. Jędrzejewicz, J. 1972. W służbie idei: Fragmenty pamiętnika i pism, Oficyna Poetów i Malarzy, Londyn.
15. Józewski, H. 1982. Zamiast pamiętnika, cz. 1, „Zeszyty Historyczne”, nr 59.
16. Katelbach, T. 1968. Zet, „Zeszyty Historyczne”, nr 13. Ks. Janusz Radziwiłł o stosunku zachowawców do wyborów. 1928. „Dzień Polski” 19.01, nr 19, s. 2.
17. Legenda o „pułkownikach”. 1930. „Gazeta Polska” 5.04, nr 34, s. 1. „Lewica” sanacyjna obrażona. 1937. „Jutro Pracy” 10.10, nr 42 (346), s. 1.
18. Meysztowicz, W. 1973. Gawędy o czasach i ludziach, t. 1: Poszło z dymem, Polska Fundacja Kulturalna, Londyn.
19. Morawski, K. 1981. O niepodległym dwudziestoleciu, Polska Fundacja Kulturalna, Warszawa. Parlamentarny „Klub Pracy”. 1928. [b.o.w.], Warszawa.
20. Pawłowicz, J. 1937. Radykalizm pod broń!, „Państwo Pracy” 27.06, nr 25, s. 3. Peretiatkowicz, A. 1929. Cezaryzm demokratyczny a konstytucja Polski, Wydawnictwo Hoesick, Warszawa.
21. Peretiatkowicz, A. 1935. Państwo współczesne, Książnica „Atlas”, Lwów–Warszawa.
22. Peretiatkowicz, A. 1936. Polska deklaracja konstytucyjna z 1930 r., „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny”, nr 4.
23. Piasecki, A. 1929. O kryterjach oceny projektu Konstytucji: Odczyt wygłoszony we Lwowie dnia 16- -go Marca 1929 roku, [b.o.w.], Warszawa.
24. Piasecki, A. 1929. O nowy typ polityczny, „Dzień Polski” 12.04, nr 99, s. 3.
25. Piłsudski, J. 1937. Pisma zbiorowe: Wydanie prac dotychczas drukiem ogłoszonych, t. 8, Instytut Józefa Piłsudskiego, Warszawa.
26. Radykalizm państwowy, 1937. „Zaczyn” 17.06, nr 24, s. 1.
27. Sprawozdanie stenograficzne ze 108 posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, Okres III, 26 I 1934, ł. 7–8.
28. Statek i sternik. 1927. „Dzień Polski” 8.07, nr 158, s. 1.
29. Stpiczyński, W. 1929. Polska, która idzie, Wydawnictwo Hoesick, Warszawa.
30. Świtalski, K. 1992. Diariusz 1919–1935, Wydawnictwo „Czytelnik”, Warszawa.
31. Trzy wskazania Wodza [Przemówienie Śmigłego-Rydza na XIV Zjeździe Legionistów, 8 VIII 1937]. 1937. „Naród i Wojsko” (centralny organ Federacji Polskich Związków Obrońców Ojczyzny) 15.08, nr 33, s. 1.

OPRACOWANIA NAUKOWE

1. Bardach, J. 1981. Grupa „Jutro Pracy” a idea konsolidacji narodowej w latach 1935–1939, „Acta Universitatis Wratislaviensis”, Historia, nr 36 (543).
2. Bartyzel, J. 2001. Konserwatyzm bez kompromisu: Studium z dziejów zachowawczej myśli politycznej w Polsce w XX wieku, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
3. Bartyzel, J. 2008. Autorytaryzm, http://haggard.w.interia.pl/autorytaryzm.html (dostęp 15.11.2008).
4. Biblioteka Uniwersytetu Warszawskiego, Rękopisy, Materiały dotyczące województwa wołyńskiego w latach 1926–1938 zebrane przez Stanisława Stempowskiego, sygn. 1549, t. 9: Streszczenie referatu p. Józewskiego: „Wytyczne dla opracowania planu organizacji i taktyki obozu rządowego po 1926 r.”.
5. Bogaards, M. 2009. How to classify hybryd regimes? Defective democracy and electoral authoritarianism, „Democratization”, vol. 16, nr 2, s. 399–423, http://is.muni.cz (dostęp 11.12.2013).
6. Borejsza, J. W. 1979. Mussolini był pierwszy..., Wydawnictwo „Czytelnik”, Warszawa.
7. Borejsza, J. W. 2000. Szkoły nienawiści: Historia faszyzmów europejskich 1919–1945, Wydawnictwo Ossolineum, Wrocław–Warszawa–Kraków.
8. Borkowski, J. 1979. Zetowcy w Polsce międzywojennej, „Pokolenia”, nr 4.
9. Borkowski, J. 1985. Naprawiacze w latach 1926–1935: Związek Naprawy Rzeczypospolitej i Zjednoczenie Pracy Wsi i Miast, „Dzieje Najnowsze”, nr 2.
10. Brooker, P. 2000. Non-democratic regimes: theory, government and politics, St. Martin’s Press, New York
11. Brownlee, J. 2007. Authoritarianism in an Age of Democratization, Cambridge University Press, Cambridge.
12. Chajn, L. 1967. U źródeł powstania Klubów Demokratycznych 1937–1939, [w:] Najnowsze dzieje Polski: Materiały i studia z okresu 1914–1939, t. 11, Warszawa.
13. Chojnowski, A. 1986. Piłsudczycy u władzy: Dzieje Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem, Wydawnictwo Ossolineum, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź.
14. Drozdowski, M. M. 1972. Społeczeństwo, państwo, politycy II Rzeczypospolitej: Szkice i polemiki, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
15. Faryś, J. 1988. Dekompozycja ideowa piłsudczyków 1935–1939, „Przegląd Zachodniopomorski”, t. 32, z. 3.
16. Faryś, J. 1991. Piłsudski i piłsudczycy: Z dziejów koncepcji polityczno-ustrojowej (1918–1939), Wydawnictwo Naukowe US, Szczecin.
17. Filipowicz, S. 1988. Mit i spektakl władzy, PWN, Warszawa.
18. Gałęzowska, I. 1962. Myśl Józefa Piłsudskiego w świetle filozofii współczesnej, „Niepodległość”, t. 7.
19. Garlicki, A. 1988. Józef Piłsudski 1867–1935, Wydawnictwo „Czytelnik”, Warszawa.
20. Gdulewicz, E., Gwiżdż, A., Witkowski, Z. 1990. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 1935 r., [w:] Konstytucje Polski: Studia monograficzne z dziejów polskiego konstytucjonalizmu, t. 2, M. Kallas (red.), Wydawnictwo PWN, Warszawa.
21. Gołota, J. 1995. Ewolucja ideowopolityczna Jędrzeja Moraczewskiego 1930–1939, „Dzieje Najnowsze”, nr 3.
22. Growski, J. [Grzybowski W.] 1929. Aforyzmy polityczne nieobowiązujące, Dom Książki Polskiej, Warszawa.
23. Grzybowski, K. 1963, Moderator imperii, „Czasopismo Prawno-Historyczne”, nr 2, s. 97–124.
24. Halbersztadt, J. 1984. Józef Piłsudski i jego współpracownicy wobec problemu wyborów parlamentarnych w latach 1926–1928: Z badań nad genezą BBWR, „Dzieje Najnowsze”, nr 1.
25. Hass, L. 1985. Pomiędzy wiernością zasadom a pokusą władzy (Podstawy i zachowania inteligencji polskiej w latach 1926/1927), „Dzieje Najnowsze”, nr 2.
26. Hass, L. 1999. Inteligencji polskiej dole i niedole: XIX i XX wiek, Mazowiecka Wyższa Szkoła Humanistyczno-Pedagogiczna w Łowiczu, Łowicz.
27. Holzer, J. 1981. Naprawiacze, zetowcy i Związek Patriotyczny, „Acta Universitatis Wratislaviensis”, Historia, nr 36 (543).
28. Huntington, S. P. 1970. Social and Institutional Dynamics of One-Party Systems, [w:] Authoritarian Politics in Modern Society: The Dynamics of Established One-Party Systems, S. P. Huntington, C. H. Moore (red.), Basic Books, New York–London.
29. Kawalec, K. 2000. Spadkobiercy niepokornych: Dzieje polskiej myśli politycznej 1918–1939, Wydawnictwo Ossolineum, Wrocław–Warszawa–Kraków.
30. Kawalec, K., Suleja, W. 1992. Nadmiar czy niedorozwój? Ewolucja struktur politycznych w Drugiej Rzeczypospolitej, „Acta Universitatis Wratislaviensis”, Historia, nr 90, t. 50: Wrocławskie studia najnowsze, W. Wrzesiński (red.). Kotowska, E. 1981. Program polityczny Klubów Demokratycznych i Stronnictwa Demokratycznego w latach 1937–1939, „Prace Instytutu Nauk Ekonomiczno-Społecznych Politechniki Warszawskiej”, nr 44.
31. Kulesza, W. T. 1981. Koncepcje ideowo-polityczne Kazimierza Bartla i jego ekipy w latach 1926–1930, „Przegląd Historyczny”, nr 1.
32. Kulesza, W. T. 1985. Koncepcje ideowo-polityczne obozu rządzącego w Polsce w latach 1926–1935, Wydawnictwo Ossolineum, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź.
33. Kumaniecki, K. W. 1928. Nadzwyczajne urzędy (z prawniczych rozmyślań nad dyktaturą), b.o.w., Kraków
34. Leczyk, M. 1975. Ze studiów nad polską polityką wschodnią po przewrocie majowym (V 1926–V 1927), „Z dziejów stosunków polsko-radzieckich: Studia i materiały”, t. 11–12.
35. Leczyk, M. 1988. Oblicze społeczno-polityczne Drugiej Rzeczypospolitej, „Książka i Wiedza”, Warszawa.
36. Linz, J. J. 2000. Totalitarian and Authoritarian Regimes, Lynne Rienner Publisher, London.
37. Majchrowski, J. M. 1976. Obóz Narodowo-Radykalny – okres działalności legalnej, „Dzieje Najnowsze”, nr 3.
38. Majchrowski, J. M. 1977. Grupa „Jutra Pracy” wobec Obozu Zjednoczenia Narodowego, „Studia Historyczne”, nr 2.
39. Majchrowski, J. M. 1985. Silni – zwarci – gotowi: Myśl polityczna Obozu Zjednoczenia Narodowego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
40. Micewski, A. 1968. W cieniu marszałka Piłsudskiego: Szkice z dziejów myśli politycznej II Rzeczypospolitej, Wydawnictwo „Czytelnik”, Warszawa.
41. Micewski, A. 1968. Z geografii politycznej II Rzeczypospolitej, Instytut Wydawniczy „Znak”, Warszawa.
42. Nałęcz, D., Nałęcz, T. 1979. Prasowa działalność piłsudczyków, „Kwartalnik Historii Prasy Polskiej”, nr 4.
43. Nowakowski, J. M. 1982. Konferencja konstytucyjna z czerwca 1932: U źródeł rozbicia grupy pułkowników, „Studia Historyczne”, nr 3–4.
44. Nowakowski, J. M. 1988. Walery Sławek: (1879–1939): Zarys biografii politycznej, Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa.
45. Oberländer, E. (red.) 2001. Autoritäre Regime in Ostmittel- und Südosteuropa 1919–1944, Ferdinand Schöningh, Padeborn–München–Wien–Zürich.
46. Paruch, W. 1997. Podstawy i uzasadnienie tożsamości politycznej obozu piłsudczykowskiego, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”, sectio K, Politologia, vol. 4.
47. Paruch, W. 2008. „Staromodny salon władzy” czy nowoczesna technika polityki: Refleksje politologiczne o autorytarnym systemie politycznym w XX wieku, [w:] Historia – polityka – społeczeństwo: Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Henrykowi Cimkowi, W. Bonusiak i in. (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów, s. 274–281.
48. Piłka, M. 1988. Filozofia polityczna Konwentu Organizacji Niepodległościowych, „Niepodległość”, t. 21.
49. Rakowski, J. 1980. Zetowcy i Piłsudczycy, cz. 1, „Zeszyty Historyczne”, nr 54.
50. Rakowski, J. 1981. Zetowcy i Piłsudczycy, cz. 2, „Zeszyty Historyczne”, nr 55.
51. Rakowski, J. 1981. Zetowcy i Piłsudczycy, cz. 3, „Zeszyty Historyczne”, nr 56.
52. Rothschild, J. 1974. East Central Europe between the Two World Wars, University of Washington Press, Seattle–London, Seria: „A History of East Central Europe”, t. 9.
53. R-ski. 1927. Interes państwa, czy narodu?, „Polska Zbrojna” 4.01, nr 3, s. 1.
54. Rudnicki, S. 1979. Walka sanacji o ziemiaństwo – rozmowy Sławka z ziemianami (wrzesień–grudzień 1927 r.), [w:] Historia XIX i XX wieku: Studia i szkice. Prace ofiarowane Henrykowi Jabłońskiemu w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, Wydawnictwo Ossolineum, Wrocław–Warszawa–Kraków– Gdańsk.
55. Rudnicki, S. 1985. Obóz Narodowo-Radykalny: Geneza i działalność, Wydawnictwo „Czytelnik”, Warszawa.
56. Ryszka, F. 1985. Państwo stanu wyjątkowego: Rzecz o systemie państwa i prawa Trzeciej Rzeszy, Wydawnictwo Ossolineum, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź.
57. Saraiva, J. H. 2000. Krótka historia Portugalii, TAiWPN Universitas, Kraków.
58. Schmitt, C. 2012. Teologia polityczna i inne pisma, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa.
59. Sikorski, T. 2012. Rzeczywistość i eksperyment: Oblicze ideowo-polityczne piłsudczykowskiej grupy „Zaczyn” (1936–1939), „Niepodległość”, t. 41.
60. Skarzyński, R. 1992. Od chaosu do ładu: Carl Schmitt i problem tego co polityczne, Wydawnictwo ISP PAN, Warszawa.
61. Skarzyński, R. 1998. Konserwatyzm: Zarys dziejów filozofii politycznej, Wydawnictwo Naukowe „Scholar”, Warszawa.
62. Smoliński, T. 1985. Rządy Józefa Piłsudskiego w latach 1926–1935: Studium prawne, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
63. Sudnik, W. 1979. „Ten konserwatyzm jest martwy”, „Czasopismo Prawno-Historyczne”, nr 1.
64. Svolik, M. W. 2012. The Politics of Authoritarian Rule, Cambridge University Press, Cambridge.
65. Svolik, M. W. 2012. Power Sharing and Leadership Dynamics in Authoritarian Regimes, s. 477–493, http://publish.illinois.edu (dostęp 10.05.2014).
66. Szpoper, D. 1999. Sukcesorzy Wielkiego Księstwa: Myśl polityczna i działalność konserwatystów polskich na ziemiach litewsko-białoruskich w latach 1904–1939, Wydawnictwo Arche, Gdańsk.
67. Urbankowski, B. 1988. Filozofia czynu: Światopogląd Józefa Piłsudskiego, Wydawnictwo „Pelikan”, Warszawa.
68. Waingertner, P. 1999. „Naprawa” (1926–1939): Z dziejów obozu pomajowego, Wydawnictwo Naukowe „Semper”, Warszawa.
69. Waingertner, P. 1999. Dekompozycja środowiska „Naprawy” (1935–1937), „Zeszyty Historyczne”, nr 128.
70. Waingertner, P. 2001. Zjednoczenie Pracy Wsi i Miast w wyborach parlamentarnych 1930 r., „Acta Universitatis Lodziensis”, Folia Historica, t. 71: Studia i szkice z historii Polski XX wieku, W. Kozłowski (red.)
71. Wandycz, P. S. 2000. Między pluralizmem a totalitaryzmem: Tematyka ustrojowa, [w:] Historia Europy Środkowo-Wschodniej, t. 2, J. Kłoczowski (red.), Instytut Europy Środkowo-Wschodniej, Lublin.
72. Wierzbicka, M. 1963. Problematyka „Przełomu” w latach 1926–1935, „Roczniki Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego”, t. 3, nr 1.
73. Władyka, W. 1977. Działalność polityczna polskich stronnictw konserwatywnych w latach 1926–1935, Wydawnictwo Ossolineum, Warszawa–Wrocław–Kraków–Gdańsk.
74. Wynot, E. D. 1974. Polish Politics in Transition: The Camp of National Unity and the Struggle for Power 1935–1939, University of Georgia Press, Athens 1974.
75. Żarnowski, J. 1958. „Lewica sanacyjna” w latach 1935–1939, „Przegląd Historyczny”, nr 4.
76. Żarnowski, J. 1966. Struktura i podłoże społeczne obozu rządzącego w Polsce w latach 1926–1939, [w:] Najnowsze dzieje Polski: Materiały i studia z okresu 1914–1939, t. 10, PWN, Warszawa.
77. Żyro, T. 2010. Autorytet a autorytaryzm: Kilka uwag doktrynalnych, [w:] Adaptacja – reforma – stabilizacja: Przestrzeń publiczna we współczesnych systemach politycznych, T. Koziełło, P. Maj, W. Paruch (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów.

10.1515/curie-2015-0007

WOJCIECH ZIĘTARA

---

Wydział Politologii UMCS

Towarzystwo Fabiańskie jest socjalistyczną organizacją założoną w Londynie w 1884 roku. Pięć lat później przedstawiono publikację Eseje fabiańskie, które stanowiły główne założenia doktryny politycznej, nazwanej fabianizmem. Do kluczowych idei zalicza się gospodarkę kolektywistyczną, municypalizm, państwo socjalistyczne, idee demokracji. Fabianie uznali, że zmiany powinny mieć charakter gradualistyczny i pokojowy, z przestrzeganiem obowiązującego prawa przy równoczesnym podkreślaniu znaczenia tradycji brytyjskiej w kształtowaniu wspólnoty narodowej. Równocześnie fabianie odrzucili rozwiązania propagujące indywidualizm i ustrój kapitalistyczny, rewolucyjne i utopijne zmiany systemu społecznego i politycznego. Jednak doktryna nie znalazła szczególnego zainteresowania politycznego i społecznego w Europie ze względu na jej lokalny i pragmatyczny charakter.

The Fabian Society is socialist organization established in London in 1884. Five years later, the Fabians presented the publication Fabian Essays which contained the key assumptions of political doctrine, called fabianism. The key ideas of fabianism include a collectivist economy, municipalization, the socialist state and the idea of democracy. The Fabians agreed that changes should be gradual and peace, with respect for the law and the presentation of the importance of British tradition in shaping the national community. At the same time the Fabians rejected solutions that promote individualism and capitalism, revolutionary and utopian changes in the social and political system. However, the Fabian doctrine was not found particular interest in political and social life in Europe due to its local and pragmatic character.

The Fabian Society, fabianism, political doctrine, Great Britain, political system, municipalization

Towarzystwo Fabiańskie, fabianizm, doktryna polityczna, Wielka Brytania, system polityczny, municypalizm

1. Bauman, Z. 1959. Socjalizm brytyjski. Źródła – filozofia – doktryna polityczna, Państwowe Wydawnictwo naukowe, Warszawa.
2. Bednarczyk, B. 1995. Labour Party. Od Tradeunionizmu do Wilsonizmu. Dylematy polityczne, społeczne i ideologiczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
3. Blair, T. 1995. Socialism, Fabian Tract, nr 558, London.
4. Facts for Socialists showing The Distribution of the National Income and its Results. 1926. Fabian Tract, nr 5, London.
5. Fishel Milburn, J. 1958. The Fabian Society and the British Labour Party, „The Western Political Quarterly”, nr 2.
6. Fraser, R. 1930. A Social Philisophy for Fabians, Fabian Tract, nr 234, London.
7. Grinberg, D. 1977. Towarzystwo Fabiańskie 1884–1914. Ludzie–Idee–Organizacja, niepublikowana praca doktorska, Instytut Historii, Uniwersytet Warszawski, Warszawa.
8. Holcombe, A. N. 1921. The Government of the Fabian Socialist Commonwealth, „The Quarterly Journal of Economics”, nr 3.
9. Holroyd, M. 1998. Bernard Shaw, Vintage, London.
10. Jones, D. B. 1929. Fabianizm i Fabianie, „Droga”, nr 1.
11. Kang, S. 1979. Graham Wallas and Liberal Democracy, „The Review of Politics”, nr 4.
12. Labour and the New Social Order. A Report on Reconstruction. 1918, W. Speaight & Sons, London.
13. MacKenzie, J., MacKenzie, N. 1978. The First Fabians, Quartet Books, London–Melbourne–New York.
14. MacKenzie, N. 1979. Percival Chubb and the Founding of the Fabian Society, „Victorian Studies”, nr 1.
15. McBriar, A. M. 1949. Sidney Webb and the London County Council, [w:] The Webbs and their Work, M. Cole (ed.), Frederick Muller Ltd., London.
16. McBriar, A. M. 1966. Fabian Socialism and English Politics 1884–1918, Cambridge University Press, Cambridge.
17. Middleton, J. S. 1949. Webb and the Labour Party, [w:] The Webbs and their work, M. Cole (ed.), Frederick Muller Ltd., London.
18. Municipalization by Provinces. 1905. Fabian Tract, nr 125, London. Piachaud, D. 1993. What`s wrong with the Fabianism?, Fabian Tract, nr 558, London.
19. Pease, E. P. 2006. The History of the Fabian Society, BiblioBazaar, Charleston.
20. Report on Fabian Policy and Resolutions. 1896. Fabian Tract, nr 70, London.
21. Ricci, D. M. 1969. Fabian Socialism: A Theory of Rent as Exploitation, „Journal of British Studies”, nr 1.
22. Shaw, G. B. 1892. The Fabian Society: Its Early History, Fabian Tract, nr 41, London.
23. Shaw, G. B. 1926. Socialism and Superior Brains. A Reply to Mr. Mallock, Fabian Tract, nr 146, London.
24. Shaw, G. B. 1948. Fabian Essays, George Allen and Unwin Ltd., London.
25. Smith, T. B. 1993. Indefence of Privilege: The City of London and the Challange of Municipal Reform 1875–1890, „Journal of Social History” , nr 1.
26. Stigler, G. J. 1959. Bernard Shaw, Sidney Webb and the Theory of Fabian Socialism, „Proceedings of the American Philosophical Society”, nr 3.
27. Stone, D. 2005. Capturing the Political Imagination. Think tanks and the Policy Process, Frank Cass, London–Portland.
28. Tokarczyk, R. 1998. Współczesne doktryny polityczne, Kantor Wydawniczy Zakamycze.
29. Toye, R. 2003. The Labour Party and the Planned Economy 1931–1951, Boydell & Brewer Press Ltd., Woodbridge.
30. Vlam, A. B. 1951. Philosophical foundations of English socialism, Harvard University Press, Cambridge, Mass.
31. Waters, C. 1989. Progressives, Puritans and the Cultural Politics of the Council 1889–1914, [w:] Politics and the People of London: The London County Council 1889–1965, A. Saint (ed.), The Hambledon Press, London.
32. Webb, B., Webb, S. 1920. A Constitution for the Socialist Commonwealth of Great Britain, Longmans, Green and Co., London.
33. Willis, K. 1977. The Introduction and Critical Reception of Marxist Thought in Britain 1850–1900, „The Historical Journal”, nr 2.
34. Zięba, A. 2001. Współczesne brytyjskie doktryny polityczne, Temida 2, Białystok.
35. Ziętara, W. 2010. Think tanks. Na przykładzie USA i Polski, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie‑Skłodowskiej, Lublin.
36. Ziętara, W. 2013. Towarzystwo Fabiańskie w latach 1884–1939, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.

10.1515/curie-2015-0008

SEBASTIAN KUBAS

---

Uniwersytet Śląski

Artykuł poświęcony jest konsultacjom społecznym, które są formą demokracji bezpośredniej. Zagadnienie to zostało omówione w odniesieniu do podstawy teoretycznej, prawnej i praktycznej. W ujęciu teoretycznym podjęto próbę określenia cech demokracji bezpośredniej i jej związku z istotą samorządu terytorialnego, a także zrozumienia znaczenia konsultacji społecznych. Pod względem prawnym autor dokonał analizy przepisów polskiego prawa samorządowego oraz aktów prawa miejscowego Katowic, które opisują instytucję konsultacji społecznych. Ostatnią część artykułu stanowi analiza praktycznego wymiaru wykorzystywania konsultacji społecznych przez władze miasta Katowice w celu pozyskiwania informacji o potrzebach społecznych. Artykuł ukazuje również poziom i zakres partycypacji obywatelskiej w konsultacjach społecznych na wybranych przykładach w Katowicach.

Public consultation, as one of direct democracy form, is the subject of the article. This problem is presented regarding theoretical, law and practical basis. As theory, I underlined the most important direct democracy qualities and then linked this form of democracy with local government. This is how I tried to understand public consultation as one of direct democracy form. As law, I analysed Polish municipal law and then local Katowice law regarding public consultation. As praxis, public consultation was presented as a tool used by the local authorities to communicate local society and the level of local society interest in taking part in public consultation.

direct democracy, public consultation, local government, Katowice

demokracja bezpośrednia, konsultacje społeczne, samorząd terytorialny, Katowice

AKTY PRAWNE

1. Dz. U. z 1994 r., nr 124, poz. 607, Europejska Karta Samorządu Lokalnego sporządzona w Strasburgu 15 października 1985 roku z dnia 25 listopada 1994 roku.
2. Dz. U. z 2000 r., nr 98, poz. 1071, Kodeks postępowania administracyjnego z dnia 14 czerwca 1960 roku.
3. Dz. U. z 1987 r., nr 14, poz. 83, Ustawa o konsultacjach społecznych i referendum z dnia 6 maja 1987 roku.
4. Dz. U. z 1990 r., nr 51, poz. 297, ustawa – Prawo o zgromadzeniach z dnia 5 lipca 1990 roku.
5. Dz. U. z 1991 r., nr 110, poz. 473, Ustawa o referendum gminnym z dnia 11 października 1991 roku.
6. Dz. U. z 1998 r., nr 91, poz. 576, Ustawa o samorządzie województwa z dnia 5 czerwca 1998 roku.
7. Dz. U. z 1998 r., nr 91, poz. 578, Ustawa o samorządzie powiatowym z dnia 5 czerwca 1998 roku.
8. Dz. U. z 2000 r., nr 88, poz. 985, Ustawa o referendum lokalnym z dnia 20 października 2000 roku.
9. Dz. U. z 2001 r., nr 142, poz. 1591, Ustawa o samorządzie gminnym z dnia 8 marca 1990 roku. Dz. U. z 2003 r., nr 80, poz. 717, Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z dnia 27 marca 2003 roku.
10. Dz. U. z 2003 r., nr 166, poz. 1612, Ustawa o urzędowych nazwach miejscowości i obiektach fizjograficznych z dnia 23 sierpnia 2003 roku.
11. Dz. U. z 2008 r., nr 199, poz. 1227, Ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko z dnia 3 października 2008 roku.
12. Dz. U. z 2001 r., nr 86, poz. 943, Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów w sprawie trybu postępowania przy składaniu wniosków dotyczących tworzenia, łączenia, dzielenia, znoszenia i ustalania granic gmin, nadawania gminie statusu miasta, ustalania i zmiany nazw gmin i siedzib ich władz oraz dokumentów wymaganych w tych sprawach z dnia 9 sierpnia 2001 roku.

MONOGRAFIE I CZĘŚCI PRAC ZBIOROWYCH

1. Benhabib, S. 1996, Toward a Deliberative Model of Democratic Legitimacy, [w:] Democracy and Difference: Contesting the Boundaries of the Political, S. Benhabib (red.), Princeton University Press, New York, s. 68.
2. Dolnicki, B. 2006. Samorząd terytorialny. Zagadnienia ustrojowe, Zakamycze, Kraków, s. 66.
3. Glajcar, R. 2010. Lokalne referendum odwoławcze jako reprobatywna odpowiedź społeczności lokalnych na niewłaściwą działalność organów samorządowych, [w:] Rola samorządu terytorialnego w modernizacji Polski, M. Barański, A. Czyż, S. Kubas (red.), Wydawnictwo Naukowe Śląsk, Katowice, s. 64.
4. Grabowska, S. 2004. Równość szans w dostępie do form demokracji bezpośredniej w wybranych państwach europejskich, [w:] Zasada równości w prawie, H. Zięba-Załucka, M. Kijowski (red.), Uniwersytet Rzeszowski – Pobitno, Rzeszów, s. 116.
5. Grabowska, S. 2005. Instytucja ogólnokrajowej inicjatywy ludowej w wybranych państwach europejskich. Studium prawno-porównawcze, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów, s. 18.
6. Juchacz, P. 2002. Obywtelstwo, tożsamość, partycypacja: o idei demokracji na szczeblu lokalnym, [w:] Lokalna wspólnota a zagadnienie tożsamości zbiorowj, R. Piekarski (red.), Universitas, Kraków, s. 58–73.
7. Kubas, S. 2007. Lokalne społeczeństwo obywatelskie w warunkach globalizacji, [w:] Samorząd terytorialny i wspólnoty lokalne, M. Barański, S. Kantyka, S. Kubas, M. Kuś (red.), Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej TWP, Warszawa, s. 211–213.
8. Leoński, Z. 2006. Samorząd terytorialny w RP, C. H. Beck, Warszawa, s. 104.
9. Marczewska-Rytko, M. 2001. Demokracja bezpośrednia w teorii i praktyce politycznej, Wydawnictwo UMCS, Lublin, s. 40.
10. Piasecki, A. K. 2008. Lokalna demokracja bezpośrednia, [w:] Polityka lokalna. Właściwości, determinanty, podmioty, E. Ganowicz, L. Rubisz (red.), Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń, s. 253–55.
11. Sartori, G. 1998. Teoria demokracji, PWN, Warszawa, s. 135 i n. Świderski, B. 1996. Gdańsk i Ateny. O demokracji bezpośredniej w Polsce, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa, s. 9.

ARTYKUŁY NAUKOWE

1. Kijowski, D. R. 2010. Partycypacja obywatelska w samorządowych procesach decyzyjnych – zagadnienia ogólne, „Samorząd Terytorialny”, nr 1–2, s. 9–21.
2. Miruć, A. 2010. Obywatelska inicjatywa uchwałodawcza, „Samorząd Terytorialny”, nr 1–2, s. 33–37.
3. Olejniczak-Szałowska, E. 2006. Prawo do uczestnictwa w kierowaniu sprawami publicznymi we wspólnotach samorządowych w świetle dyrektywy Rady 94/80/WE, „Samorząd Terytorialny”, nr 1–2, s. 11–12.
4. Zadrożniak, H. E. 2009. Zgromadzenia publiczne jako forma udziału obywateli w życiu społecznym, „Samorząd Terytorialny”, nr 5, s. 63–70.

MATERIAŁY INTERNETOWE

1. Wójkowski, G. 2007. Współpraca Urzędu Miasta Katowice z mieszkańcami, http://bonafides.pl/home/ content/view/56/89/, (dostęp 15.04.20011).
2. Wójkowski, G. 2010. Prowadzenie konsultacji społecznych przez Urząd Miasta Katowice, http://www. bonafides.pl/home/images/raport_konsultacje_spol_katowice.pdf (dostęp 25.04.2011).
3. Konsultacje Społeczne UM Katowice 2013, https://www.katowice.eu/forum_spoleczne/index.php/ forum/29-konsultacje-spoeczne (dostęp 10.12.2013).
4. Włoch, R., Urbanik, A. 2010. Co to są konsultacje społeczne?, [w:] Prowadzenie konsultacji społecznych przez Urząd Miasta Katowice, G. Wójkowski (opr.), s. 10–15, http://www. bonafides.pl/home/ images/raport_konsultacje_spol_katowice.pdf (dostęp 25.04.2011).

10.1515/curie-2015-0009

JAROSŁAW MACAŁA

---

Instytut Politologii Uniwersytetu Zielonogórskiego

Geopolityka krytyczna zajmuje się dekonstrukcją oraz analizą tekstów i mów związanych z elitami międzynarodowej polityki. W ten sposób pokazuje, jak nasz świat i jego geograficzne formy są tworzone i ukształtowane przez dyskurs oraz jak dyskurs, tworzony przez elity władzy, wpływa na świat. Jednak geopolityka feministyczna idzie dalej. Co prawda wywodzi się z geopolityki krytycznej, ale najbardziej oczywistą różnicą między nimi jest to, że zmienia skalę politycznej analizy, odchodzi od zdominowanego przez mężczyzn dyskursu państwowego oraz relacji międzynarodowych. Geopolityka feministyczna przesuwa główne zainteresowania badań polityki międzynarodowej z bezpieczeństwa państwa na bezpieczeństwo ludzi oraz skupia się na grupach aktorów politycznych do tej pory marginalizowanych, np. na dyskryminowanych kobietach, uchodźcach, ruchach społecznych.

Critical geopolitics deals with the deconstruction and analysis of texts and speeches associated with elites of international politics. It shows us how the world and its geographies are formed and shaped by discourse, as well as how discourse is shaped by the world. Feminist geopolitics goes further. It derives from critical geopolitics, but the most apparent difference is that it completely changes the scales of political analysis, away from the masculine discourse of states and international relations. Feminist geopolitics shifts the focus of international politics from state security to human security, and renders traditionally marginalised groups political actors, for example on discriminated women, refugees, social movements.

geopolitics, gender, critical geopolitics, feminist geography, feminist geopolitics

geopolityka, płeć kulturowa, geopolityka krytyczna, geografia feministyczna, geopolityka feministyczna

1. Agnew, J. 2013. The Origins of Critical Geopolitics, https://www.academia.edu/1870474/The_Origins_ of_Critical_Geopolitics_forthcoming_in_Dodds_et_al._eds._Ashgate_Research_Companion_ to_Critical_Geopolitics_2013 (dostęp 07.08.2014).
2. Dikshit, R. D. 2006. Geographical Thougt: A Contextual History of Ideas, Prentice-Hall of India Private Limited New Delhi.
3. Dodds, K., Kuus, M., Sharp, J. 2013. Introduction: Geopolitics and its Critics, https://www.ashgate. com/pdf/SamplePages/Ashgate-Research-Companion-to-Critical-Geopolitics-Intro.pdf (dostęp 28.06.2014).
4. Dowler, L., Sharp, J. 2001. A Feminist Geopolitics? „Space and Polity”, nr 5.
5. Dyduch, J., Milkiewicz P., Rzeszótko, S. 2006. Krytyczne wprowadzenie do teorii stosunków międzynarodowych, Oficyna Wydawnicza Arboretum, Wrocław.
6. Flint, C. 2008. Wstęp do geopolityki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
7. Foucault, M. 1993. Nadzorować i karać. Narodziny więzienia, Wydawnictwo Fundacji Aletheia, Warszawa.
8. Hyndman, J. 2001. Towards a feministic geopolitics, „The Canadian Geographer”, vol. 45, nr 2.
9. Hyndman, J. 2003. Beyond Either/Or. A Feminist Analysis of the September 11th., http://www.acmejournal. org/vol2/Hyndman.pdf, (dostęp 01.05.2014).
10. Hyndman, J., Giles, W. 2011. Waiting for what? The feminization of asylum in protracted situations, „Gender, Place and Culture: A Journal of Feminist Geography”, nr 18.
11. Jackson, R., Sørensen, R. 2006. Wprowadzenie do stosunków międzynarodowych. Teorie i kierunki badawcze, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków. Klin, T. 2013. Geopolityka pozimnowojenna, [w:] Geopolityka, A. Dybczyński (red.), Wydawnictwo Poltext, Warszawa 2013.
12. Krakowiak, T. 2008. Analiza dyskursu – próba nakreślenia pola badawczego, [w:] Analiza dyskursu w socjologii i dla socjologii, A. Horolets (red.), Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
13. Kuus, M. 2010, Critical Geopolitics, University of British Columbia http://www.isacompss.com/info/ samples/criticalgeopolitics_sample.pdf, (dostęp 02.05.2014).
14. Moïsi, D. 2012. Geopolityka emocji, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. Massaro, V., Williams, J. 2013. Feminist Geopolitics: Redefining the Geopolitical, Complicating (In) Security, https://www.academia.edu/3113652/Feminist_Geopolitics_Redefining_the_Geopolitical_ Complicating_In_Security (dostęp 23.04.2014).
15. Moss, P., Al-Hindi, K. F. 2008. Feminisms, Geographies, Knowledges, [w:] Feminisms in Geography. Rethinking, Space, Place and Knowledge, P. Moss, K. F. Al-Hindi (eds.), Rowman and Littlefield, Lanham.
16. Potulski, J. 2010a. Geopolityka jako krytyka społeczna, [w:] Geopolityka. Elementy teorii, wybrane metody i badania, Z. Lach, J. Wendt (red.), Instytut Geopolityki, Częstochowa.
17. Potulski, J. 2010b. Geopolityka w świecie ponowoczesnym, Instytut Geopolityki, Częstochowa.
18. Potulski, J. 2010c. Wprowadzenie do geopolityki, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
19. Potulski, J. 2011. Perspektywa feministyczna w geopolityce – geopolityka feministyczna, „Przegląd Geopolityczny”, nr 3.
20. Preston, V., Ustundag, E. 2005. Feminist Geographies of the „City”, [w:] A Companion to Feminist Geography, L. Nelson, J. Seager (red.), Blackwell Publishing Ltd., Malden–Oxford–Carlton.
21. Pulido, L. 1997. Community, Place, and Identity, [w:] Thresholds in Feminist Geography. Difference, Methodology, Representation, J. P. Jones, H. J. Nast, S. M. Roberts (red.), Rowman and Littlefield Lanham.
22. Secor, A. 2001. Toward a Feminist Counter-geopolitics: Gender, Space and Islamist Politics in Istambul, „Space and Polity”, nr 5.
23. Tomanek, P. 2008. O swoistości socjologicznej analizy dyskursu, [w:] Analiza dyskursu w socjologii i dla socjologii, A. Horolets (red.), Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
24. Tong, R. P. 2002. Myśl feministyczna. Wprowadzenie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
25. Tvete, S. 2013. Feminist Geopolitics: Accountable IR, http://www.internalvoices.org/themes/topic-infocus/ gender-equality/item/121-feminist-geopolitics-accountable-ir (dostęp 23.04.2014).

10.1515/curie-2015-0010

MAGDALENA CZEŚNIAK-ZIELIŃSKA

---

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Zamościu

Artykuł omawia związki między sztuką i polityką na przykładzie awangardy artystycznej w Niemczech, której początków należy szukać w okresie poprzedzającym wybuch I wojny światowej. Założenia artystyczne niemieckiego ekspresjonizmu w sztuce ewoluowały pod wpływem Wielkiej Wojny i wieści dobiegających z bolszewickiej Rosji. Wielu lewicowych artystów zaangażowało się w ruch rewolucyjny, zwłaszcza w czasie tzw. rewolucji listopadowej; po podpisaniu traktatu wersalskiego niektórzy z nich włączyli się w zarządzanie instytucjami kultury i szkołami artystycznymi ze słynnym Bauhausem na czele. Dojście Hitlera do władzy przyniosło kres nie tylko Republice Weimarskiej, ale i awangardzie artystycznej w Niemczech.

Article discusses the relationships between art and politics on the example of the German avantgarde, whose origins must be sought in the period before the First World War had broken out. Ideas of the German expressionism evolved under the influence of the Great War and the news from the Bolshevik Russia. Many left-wing artists in post-war Germany were involved in the revolutionary movement, especially the so-called November Revolution; after the Versailles Treaty, some of them joined the management of culture institutions and artistic schools with the famous Bauhaus School of Design at the forefront. Hitler’s rise to power brought an end to both the Weimar Republic and the avant-garde art in Germany.

art, avant-garde, expressionism, Bauhaus, politics, Weimar Germany

sztuka, awangarda, ekspresjonizm, Bauhaus, polityka, Niemcy weimarskie

1. Baraniewski, W. 1996. Sztuka a systemy totalitarne, [w:] Sztuka Świata, t. 9, W. Baraniewski et al. (red.), Arkady, Warszawa.
2. Barron, S. 1988. Introduction, [w:] German Expressionism: The Second Generation, L.A. County Museum of Art, Los Angeles.
3. Bayer, H., Gropius, W., Gropius, I. (ed.) 1952. Bauhaus 1919–1928,
4. Charles T. Branford Company, Boston.
5. Budnitskii, O., Polian, A. 2013. Russko-jewrejskij Berlin 1920–1941, Nowoje Literaturnoje Obozrieniee, Moskwa.
6. Cała, A. 2012. Żyd – wróg odwieczny? Antysemityzm w Polsce i jego źródła, Wydawnictwo Nisza – Żydowski Instytut Historyczny, Warszawa.
7. Czapliński, W., Galos, A., Korta, W. 1990. Historia Niemiec, Ossolineum, Wrocław.
8. Cześniak-Zielińska, M. 2013. Sztuka i polityka: awangarda w porewolucyjnej Rosji, „Facta Simonides”, nr 1.
9. Kopaliński, W. 2014. S łownik w yrazów o bcych i zwrotów o bcojęzycznych z almanachem, Świat Książki, Warszawa.
10. Krakowski, P. 1994. Sztuka Trzeciej Rzeszy, Międzynarodowe Centrum Kultury, Kraków. Krasuski, J. 2004. Historia Niemiec, Ossolineum, Wrocław–Warszawa–Kraków.
11. Luba, I. 2013. Berlin. Szalone lata dwudzieste, nocne życie i sztuka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
12. Malinowski, J. 1991. Sztuka i nowa wspólnota. Zrzeszenie Artystów Bunt 1917–1922, Wiedza o Kulturze, Wrocław.
13. Margolin, V. 1997. The struggle for utopia: Rodchenko, Lissitzky, Moholy-Nagy 1917–1946, University of Chicago Press, Chicago–London.
14. Naylor, G. 1988. Bauhaus, przekł. E. M. Biegańska, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa.
15. Overy, P. 1979. De Stijl, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa.
16. Pevsner, N., Fleming, J., Honour, H. (red.) 1992. Encyklopedia architektury, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe – Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
17. Piotrowski, P. 1993. Artysta między rewolucją i reakcją. Studium z zakresu etycznej awangardy rosyjskiej, Wydawnictwo UAM, Poznań.
18. Roh, F. 1962. Entartete Kunst. Kunstbarbarei im Dritten Reich, Fackelträger-Verlag, Hannover 1962.
19. Ruhrberg, K. 2000. Painting, [w:] Art of the 20th Century, I. F. Walther (ed.), Taschen, Cologne.
20. Schebera, J. 1990. Damals im Romanischen Café… Künstler und ihre Lokale im Berlin der zwanziger Jahre, Westermann, Braunschweig.
21. Snyder, L. L. 1966. The Weimar Republic. A history of Germany from Ebert to Hitler, Van Nostrand, Princeton–Toronto–London.
22. Trembicka, K. 1995. Między apologią a negacją. Studium myśli politycznej Komunistycznej Partii Polski w latach 1918–1932, Wydawnictwo UMCS, Lublin.
23. Tucholsky, K. 1985. Zamek Gripsholm, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
24. Turowski, A. 1998. Między sztuką a komuną. Teksty awangardy rosyjskiej 1910–1932, Universitas, Kraków.
25. Wildt, M. 2010. National community, [w:] Berlin 1939–1945. Between Propaganda and Terror, C. Steiner et al. (ed.), Stiftung Topographie des Terrors, Berlin–Immenstadt.
26. Wilhelmi, Ch. 1996. Künstlergruppen in Deutschland, Österreich und der Schweiz seit 1900. Ein Handbuch, Hauswedell, Stuttgart.
27. Willett, J. 1976. Ekspresjonizm, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa.
28. Weitz, E. D. 2011. Niemcy weimarskie. Nadzieje i tragedia, Wydawnictwo UJ, Kraków.
29. Ziętek, A. 2013. Bezpieczeństwo kulturowe w Europie, Wydawnictwo UMCS, Lublin.
30. Zweig, A. 1997. Spór o sierżanta Griszę, przekł. W. Kragen, Książka i Wiedza, Warszawa.
31. Zweig, S. 1958. Świat wczorajszy, przekł. M. Wisłowska, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.

10.1515/curie-2015-0011

ANNA RATKE-MAJEWSKA

---

Wydział Politologii i Studiów Międzynarodowych UMK

Podstawowym zamierzeniem niniejszego artykułu jest odpowiedź na pytanie, w jaki sposób populistyczne rządy Hugo Cháveza w Wenezueli i Evo Moralesa w Boliwii wpłynęły na wolność mediów we władanych przez nich państwach. W tekście omówiono działania obu przywódców, zmierzających do zapewnienia sobie nieograniczonego dostępu do środków masowego przekazu, stłamszenia ich niezależności oraz podporządkowania władzy w celu budowania jej pozytywnego wizerunku. Podjęta została także próba dostrzeżenia analogii pomiędzy decyzjami Cháveza i Moralesa oraz dokonania wnikliwej oceny skutków tych ingerencji.

The main aim of this article is to answer the question of how populist governments of Hugo Chávez in Venezuela and Evo Morales in Bolivia affected the freedom of the media in countries governed by them. The text discusses actions made by the leaders who wanted to secure their unrestricted access to the mass media, stifle independent media and make them obedient to the government in order to build a positive image of the authorities. This article also made an attempt to perceive an analogy between Chávez’s and Morales’ decisions and to make a comprehensive assessment of the effects of these interventions.

Hugo Chávez, Evo Morales, populism, freedom of the media

Hugo Chávez, Evo Morales, populizm, wolność mediów

1. Cañizález, A., Lugo-Ocando, J. 2008. The media in Venezuela: the revolution was televised, but no one was really watching, [w:] The Media in Latin America, J. Lugo-Ocando (red.), Open University Press, New York, s. 198–203.
2. Cholewińska, K. 2011. Tradycja caudillismo w historii i współczesności Ameryki Łacińskiej, [w:] Latynoameryka u progu trzeciego stulecia niepodległości: przywództwo, idee i systemy polityczne, P. Łaciński (red.), Collegium Civitas Press, Warszawa, s. 132–139, 144.
3. Dobrzycki, W. 2000. Stosunki międzynarodowe w Ameryce Łacińskiej. Historia i współczesność, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa, s. 362.
4. Drożdż, M. 2010. Wolność komunikowania w przestrzeni wartości, [w:] Wolność w mediach – między poprawnością a odpowiedzialnością, M. Dróżdż (red.), Wydawnictwo BIBLOS, Tarnów, s. 19.
5. Duffy, R., Everton, R. 2008. Media, Democracy, and the State in Venezuela’s „Bolivarian Revolution”, [w:] Global Communications: Toward a Transcultural Political Economy, P. Chakravartty, Y. Zhao (red.), Rowman & Littlefield Publishers, Lanham, s. 122–124.
6. Fijałkowska, A., Gawrycki, M. F. 2010. Wenezuela w procesie (r)ewolucyjnych przemian, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa, s. 19–25, 51–55.
7. Gawrycki, M. F. 2008. Wenezuela i rewolucja (boliwariańska) w Ameryce Łacińskiej, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń, s. 58–59.
8. Harnecker, M. 2004. Venezuela: una revolución sui géneris, El Viejo Topo, Barcelona, s. 32–33.
9. Hayden, C. 2012. The Rhetoric of Soft Power. Public Diplomacy in Global Contexts, Lexington Books, Lanham–Boulder–New York–Toronto–Plymouth, s. 144.
10. Kaczyńska, J. K. 2006. Przywództwo polityczne w demokracjach latynoamerykańskich, [w:] Model przywództwa. Wymiar lokalny, krajowy, międzynarodowy, A. K. Piasecki (red.), Wydawnictwo Profesja, Kraków, s. 373–374.
11. Krzywicka, K. 2009. Ameryka Łacińska u progu XXI wieku. Studia i szkice, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, s. 225–227.
12. Łaciński, P. 2006. Polityka zagraniczna państw andyjskich [w:] Polityka zagraniczna państw Ameryki
13. Łacińskiej, M. F. Gawrycki (red.), Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, s. 218–219.
14. Marczewska-Rytko, M. 1992. Populizm. Zagadnienia teorii i praktyki politycznej w Ameryce Łacińskiej, Oficyna Wydawnicza „John & John”, Lublin, s. 15–18.
15. Marczewska-Rytko, M. 1995. Populizm. Teoria i praktyka polityczna, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, s. 21–23, 26–38.
16. Perlin, J., Oberda, A. 2006. Polityka zagraniczna Wenezueli, [w:] Polityka zagraniczna państw Ameryki Łacińskiej, M. F. Gawrycki (red.), Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, s. 174, 177–182.
17. Sajna, R. 2006. Berlusconi, Putin, Chávez – trzy modele przywództwa telewizyjnego, [w:] Model przywództwa. Wymiar lokalny, krajowy, międzynarodowy, A. K. Piasecki (red.), Wydawnictwo Profesja, Kraków, s. 214–216.
18. Sajna, R. 2013. Media w Hispanoameryce w perspektywie komunikowania globalnego, Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz, s. 306, 312–320.
19. Sarnecki, P. 2005. Regulacja problematyki środków społecznego przekazu w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, [w:] Prawo mediów, J. Barta, R. Markiewicz, A. Matlak (red.), Wydawnictwo LexisNexis, Warszawa, s. 22–23.
20. Sobczak, J. 1993. Polskie prawo prasowe, Book Service, Poznań, s. 39.
21. Sobczak, J. 2008. Prawo prasowe. Komentarz, Wydawnictwo Wolters Kluwer Polska, Warszawa, s. 31.
22. Szot, L. 2003. Wolność dziennikarzy w polskim systemie prawnym, Wydawnictwo Atla 2, Wrocław, s. 40–41.
23. Weyland, K. 2010. Neoliberalny populizm w Ameryce Łacińskiej i Europie Wschodniej, [w:] Populizm, O. Wysocka (red.), Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, s. 224–234, 241–248.
24. Żukiewicz, P. 2011. Przywództwo polityczne. Teoria i praktyka, Wydawnictwo Difin, Warszawa, s. 245–249.

ARTYKUŁY NAUKOWE

1. Fijałkowska, A. 2011. Hugo Chavez y la guerra mediatica en Venezuela, „Itinerarios”, vol. 13, s. 196–197.
2. Guzdek, P., Petryk, A. 2012. Czyn komunikacyjny osoby w optyce filozofii dramatu Józefa Tischnera. Studium wybranych aspektów komunikacji interpersonalnej, „Homo Communicativus. Filozofia – komunikacja – język – kultura”, nr 1 (7), s. 27.
3. Knight, A. 1998. Populism and Neo-populism in Latin America, especially Mexico, „Journal of Latin American Studies”, vol. 30, s. 237.
4. Neira Parra, L. 2009. Guerra mediática en Venezuela y revolución, „Quórum Académico”, nr 1, s. 140–141.

PRASA

1. MAS 2011. Boliwia dławi media, „Gazeta Wyborcza” 01.08, s. 13.

STRONY INTERNETOWE

1. Alcalde amenaza de muerte a una redacción; riesgos de desvío de la Ley contra el Racismo, 2012, http://es.rsf.org/bolivia-crece-la-controversia-tras-la-28-08-2012,43287.html (dostęp 22.12.2013).
2. Biggest rises and falls in the 2014 World Press Freedom Index, 2014, http://rsf.org/index2014/enindex2014. php (dostęp 13.02.2014).
3. Bolivia – Freedom of the Press 2004, http://www.freedomhouse.org/report/freedom-press/2004/ bolivia (dostęp 07.01.2014)
4. Bolivia – Freedom of the Press 2005, http://www.freedomhouse.org/report/freedom-press/2005/ bolivia (dostęp 07.01.2014)
5. Bolivia – Freedom of the Press 2006, http://www.freedomhouse.org/report/freedom-press/2006/ bolivia (dostęp 07.01.2014)
6. Bolivia – Freedom of the Press 2007, http://www.freedomhouse.org/report/freedom-press/2007/ bolivia (dostęp 07.01.2014)
7. Bolivia – Freedom of the Press 2008, http://www.freedomhouse.org/report/freedom-press/2008/ bolivia (dostęp 07.01.2014)
8. Bolivia – Freedom of the Press 2009, http://www.freedomhouse.org/report/freedom-press/2009/ bolivia (dostęp 07.01.2014)
9. Bolivia – Freedom of the Press 2010, http://www.freedomhouse.org/report/freedom-press/2010/ bolivia (dostęp 07.01.2014)
10. Bolivia – Freedom of the Press 2011, http://www.freedomhouse.org/report/freedom-press/2011/bolivia (dostęp 07.01.2014)
11. Bolivia – Freedom of the Press 2012, http://www.freedomhouse.org/report/freedom-press/2012/ bolivia (dostęp 07.01.2014)
12. Bolivia – Freedom of the Press 2013, http://www.freedomhouse.org/report/freedom-press/2013/bolivia (dostęp 07.01.2014)
13. Boliwia: Kościół murem za dziennikarzami, 2012, http://www.opoka.org.pl/aktualnosci/news. php?s=opoka&id=44234 (dostęp 21.12.2013)
14. Boliwia: Kościół o zagrożonej wolności słowa, 2010, http://info.wiara.pl/doc/639956.Boliwia-Kosciolo- zagrozonej-wolnosci-slowa (dostęp 21.12.2013)
15. Brewer-Carías, A. R. 2009. Venezuela 2009 Referendum On Continuous Reelection: Constitutional Implications, http://ilas.columbia.edu/images/uploads/workingpapers/Allan_Brewer-Carias-_Venezuela_ 2009_Referendum_on_Continuous_Re-Election,_Constitutional_Implications.pdf (dostęp 13.12.2013)
16. Community radio destroyed in clashes between rival peasant groups, 2013, http://en.rsf.org/boliviacommunity- radio-destroyed-in-24-05-2013,44671.html (dostęp 22.12.2013)
17. Condenan a un periodista a dos años y medio de prisión por „difamación” y „calumnia”, 2012, http:// es.rsf.org/bolivia-condenan-a-un-periodista-a-dos-15-03-2012,42130.html (dostęp 21.12.2013)
18. Chávez cierra 34 radios, 2009, http://www.elnuevodiario.com.ni/nacionales/53695 (dostęp 19.12.2013)
19. EFE 2009. Chávez suspende su programa „Aló Presidente” por un „quebranto de salud”, http://www. abc.es/20091011/internacional-iberoamerica/chavez-suspende-programa-presidente-200910111720. html (dostęp 18.12.2013)
20. Evo critica a los medios y pone libertad de expresión en la agenda de la Cumbre, 2011, http://www. opinion.com.bo/opinion/articulos/2011/1129/noticias.php?id=33625 (dostęp 20.12.2013)
21. Evo Morales, discurso de investidura, 2010, http://discursosparalahistoria.wordpress.com/2010/03/16/ evo-morales-discurso-de-investidura/#more-185 (dostęp 20.12.2013)
22. Freedom of the Press – Freedom House, http://www.freedomhouse.org/report-types/freedom-press (dostęp 06.01.2014)
23. Garrido, M. 2012. Venezuela: el costo de la libertad de expresión, http://www.rnw.nl/espanol/article/ venezuela-el-costo-de-la-libertad-de-expresi%C3%B3n (dostęp 19.12.2013)
24. Globovisión faces sanctions for its interpretation of the constitution, 2013, http://en.rsf.org/venezuelaglobovision- faces-sanctions-for-11-01-2013,43899.html (dostęp 15.12.2013)
25. GMT 2007. Morales entrega a municipios donación de Chávez en medio de duras críticas, http://wvw. nacion.com/ln_ee/2007/abril/14/latinoamericaya-070414153232.m7sjybiu.html (dostęp 20.12.2013)
26. Golinger, E. 2004. A Case Study of Media Concentration and Power in Venezuela, http://venezuelanalysis. com/analysis/710 (dostęp 14.12.2013)
27. Grebe, R. 2007. Evo Morales y los medios, http://www.monografias.com/trabajos908/evo-moralesmedios/ evo-morales-medios.shtml (dostęp 19.12.2013)
28. Guzikowska, M. 2012. TeleSur – głos Południa?, http://www.psz.pl/tekst-42708/TeleSur-glos-Poludnia (dostęp 18.12.2013)
29. Higuera, S. 2012. Gobierno boliviano enjuicia a tres medios por “incitación al racismo” al informar sobre discurso del presidente, http://knightcenter.utexas.edu/es/blog/00-11211-gobierno-bolivianoenjuicia- tres-medios-por-%E2%80%9Cincitacion-al-racismo%E2%80%9D-al-informar-sobre- (dostęp 21.12.2013)
30. Hoyer, M. 2012. Evo Morales evidencia contradicciones en su postura frente a la prensa, http://www. freemedia.at/index.php?id=302&tx_ttnews[tt_news]=6102&cHash=9705752838 (dostęp 23.12.2013)
31. Hugo Chávez cierra otras 29 radios, 2009, http://www.opisantacruz.com.ar/home/2009/09/08/hugochavez- cierra-otras-29-radios/7319 (dostęp 19.12.2013) La Empresa Nacional de Televisión Boliviana (ENTB) quiebra por pérdidas y el Gobierno lanza
32. Bolivia TV, 2009, http://www.fmbolivia.com.bo/noticia11613-la-empresa-nacional-de-televisionboliviana- entb-quiebra-por-perdidas-y-el-gobierno-lanza-bolivia-tv.html (dostęp 20.12.2013)
33. La Ley Contra el Racismo y toda Forma de Discriminación, 2010, http://www.gacetaoficialdebolivia. gob.bo/edicions/view/178NEC (dostęp 21.12.2013)
34. La Ley general de Telecomunicaciones, Tecnologías de Información y Comunicación, 2011, http:// www.gacetaoficialdebolivia.gob.bo/normas/view/139394 (dostęp 22.12.2013) La Ley Orgánica de Educación, 2009, http://www.ipasme.gob.ve/index.php?option=com_content&vi ew=article&id=553:gaceta-oficial-la-ley-organica-de-educacion-loe&catid=3:noticias-especiales (dostęp 18.12.2013)
35. Ley de Telecomunicaciones, 2011–2013, http://www.softwarelibre.org.bo/wiki/doku.php?id=ley_de_telecomunicaciones_ 2011 (dostęp 22.12.2013)
36. Maroszek, M. 2010. Wenezuela krwawi, http://www.mojeopinie.pl/wenezuela_krwawi,3,1282727747 (dostęp 18.12.2013)
37. Maroszek, M. 2011. Boliwijskie „gasolinazo”, http://www.mojeopinie.pl/boliwijskie__gasolinazo, 3,1294003971 (dostęp 04.01.2014)
38. McNulty, C., Migliorelli, L. 2009. Media In Venezuela: Facts and Fiction, http://upsidedownworld. org/main/venezuela-archives-35/2059-media-in-venezuela-facts-and-fiction (dostęp 15.12.2013)
39. mol/PAP 2010. Chavez zadebiutował na Twitterze, http://swiat.newsweek.pl/chavez-zadebiutowal-natwitterze, 57484,1,1.html (dostęp 19.12.2013)
40. Morales chwyta za telewizję, 2008, http://tierralatina.blox.pl/2008/07/Morales-chwyta-za-telewizje-1. html (dostęp 20.12.2013)
41. Murió Hugo Chávez, 2013. http://www.lanacion.com.ar/1542831-murio-hugo-chavez (dostęp 12.12.2013)
42. Orellana Aillón, L. 2006. Hacia una caracterización del gobierno de Evo Morales, http://biblioteca. clacso.edu.ar/subida/clacso/osal/20110327105108/6aillon.pdf.ori (dostęp 11.12.2013) Periodistas marchan ante juicios de Evo Morales contra medios, 2012, http://peru21.pe/mundo/ periodistas-marchan-contra-juicios-evo-morales-contra-medios-2039805 (dostęp 21.12.2013)
43. Plewka-Szmigiel, A. 2012. Sześć lat Moralesa, http://latinoamerica.pl/szesc-lat-moralesa/ (dostęp 11.12.2013)
44. Politycy odkrywają Twittera podczas kampanii wyborczej, a po wyborach ich konta milkną, 2012. http://www.press.pl/newsy/internet/pokaz/39545,Politycy-odkrywaja-Twittera-podczas-kampaniiwyborczej_- a-po-wyborach-ich-konta-milkna (dostęp: 19.12.2013)
45. Press Freedom Index 2002, http://en.rsf.org/spip.php?page=classement&id_rubrique=297 (dostęp 05.01.2014)
46. Press Freedom Index 2003, http://en.rsf.org/spip.php?page=classement&id_rubrique=551 (dostęp 05.01.2014) Press Freedom Index 2004, http://en.rsf.org/spip.php?page=classement&id_rubrique= 550 (dostęp 05.01.2014)
47. Press Freedom Index 2005, http://en.rsf.org/spip.php?page=classement&id_rubrique=549 (dostęp 05.01.2014)
48. Press Freedom Index 2006, http://en.rsf.org/spip.php?page=classement&id_rubrique=35 (dostęp 05.01.2014)
49. Press Freedom Index 2007, http://en.rsf.org/spip.php?page=classement&id_rubrique=34 (dostęp 05.01.2014)
50. Press Freedom Index 2008, http://en.rsf.org/spip.php?page=classement&id_rubrique=33 (dostęp 05.01.2014)
51. Press Freedom Index 2009, http://en.rsf.org/spip.php?page=classement&id_rubrique=1001 (dostęp 05.01.2014)
52. Press Freedom Index 2010, http://en.rsf.org/spip.php?page=classement&id_rubrique=1034 (dostęp 05.01.2014)
53. Press Freedom Index 2011–2012, http://en.rsf.org/spip.php?page=classement&id_rubrique=1043 (dostęp 05.01.2014)
54. Press Freedom Index 2013, http://en.rsf.org/spip.php?page=classement&id_rubrique=1054 (dostęp 05.01.2014)
55. Promulgada sin modificaciones, la Ley contra el Racismo debe ser aplicada con discernimiento en materia de prensa, 2010, http://es.rsf.org/bolivie-promulgada-sin-modificaciones-la-11-10-2010,38422. html (dostęp 21.12.2013)
56. Reporters Without Borders releases 2014 Press Freedom Index, 2014, http://en.rsf.org/reporterswithout- borders-releases-12-02-2014,45849.html (dostęp 13.02.2014)
57. Reports – Freedom House, http://www.freedomhouse.org/reports (dostęp 06.01.2014)
58. Romero Jiménez, J. E. 2007. Las elecciones presidenciales en Venezuela 2006. Perspectivas Políticas e Implicaciones para América Latina y para la situación socio-política de Venezuela, http:// nuevomundo.revues.org/3900 (dostęp 13.12.2013)
59. Skowronek, T. 2012. Wenezuela u progu zmian?, http://geopolityka.org/komentarze/1780-wenezuelau- progu-zmian (dostęp 14.12.2013)
60. Tryc-Ostrowska, M. 2010. Chávez chce kontrolować Internet, http://www.rp.pl/artykul/25,577171_Chvez- chce-kontrolowac-Internet.html (dostęp 19.12.2013)
61. Una tercera radio dinamitada en doce días; periodistas son víctimas de motín policíaco, 2012, http:// es.rsf.org/bolivia-dinamitan-una-radio-la-tercera-en-27-06-2012,42892.html (dostęp 22.12.2013)
62. Venezuela – Freedom of the Press 2002, http://www.freedomhouse.org/report/freedom-press/2002/ venezuela (dostęp 06.01.2014)
63. Venezuela – Freedom of the Press 2003, http://www.freedomhouse.org/report/freedom-press/2003/ venezuela (dostęp 06.01.2014)
64. Venezuela – Freedom of the Press 2004, http://www.freedomhouse.org/report/freedom-press/2004/ venezuela (dostęp 06.01.2014)
65. Venezuela – Freedom of the Press 2005, http://www.freedomhouse.org/report/freedom-press/2005/ venezuela (dostęp 06.01.2014)
66. Venezuela – Freedom of the Press 2006, http://www.freedomhouse.org/report/freedom-press/2006/ venezuela (dostęp 06.01.2014)
67. Venezuela – Freedom of the Press 2007, http://www.freedomhouse.org/report/freedom-press/2007/ venezuela (dostęp 06.01.2014)
68. Venezuela – Freedom of the Press 2008, http://www.freedomhouse.org/report/freedom-press/2008/ venezuela (dostęp 06.01.2014)
69. Venezuela – Freedom of the Press 2009, http://www.freedomhouse.org/report/freedom-press/2009/ venezuela (dostęp 06.01.2014)
70. Venezuela – Freedom of the Press 2010, http://www.freedomhouse.org/report/freedom-press/2010/ venezuela (dostęp 06.01.2014)
71. Venezuela – Freedom of the Press 2011, http://www.freedomhouse.org/report/freedom-press/2011/ venezuela (dostęp 06.01.2014)
72. Venezuela – Freedom of the Press 2012, http://www.freedomhouse.org/report/freedom-press/2012/ venezuela (dostęp 06.01.2014)
73. Venezuela – Freedom of the Press 2013, http://www.freedomhouse.org/report/freedom-press/2013/ venezuela (dostęp 06.01.2014)
74. Venezuela: Ley de responsabilidad social en servicios de radio, televisión y medios electrónicos, 2011, http://www.article19.org/resources.php/resource/2894/es/venezuela:-ley-de-responsabilidad- social-en-servicios-de-radio,-televisi%EF%BF%BD%C2%B3n-y-medios electr%EF%BF%BD%C2%B3nicos (dostęp 19.12.2013)
75. Wenezuela: prezydent Chávez zamknął stacje radiowe, 2009, http://www.wirtualnemedia.pl/artykul/ wenezuela-prezydent-chavez-zamknal-stacje-radiowe (dostęp 19.12.2013)
76. Wołowski, M. 2012. Organización Cisneros. Jak Pico Bolívar, http://www.psz.pl/tekst-42704/ Organizacion-Cisneros-Jak-Pico-Bolivar (dostęp 14.12.2013)
77. World Report – Venezuela, 2010, http://en.rsf.org/report-venezuela,195.html (dostęp 15.12.2013)
78. Zamorano, A. 2012. El día que Chávez fue reelecto por tercera vez, http://www.bbc.co.uk/mundo/ noticias/2012/10/121008_venezuela_elecciones_2012_chavez_gana_elecciones_az.shtml (dostęp 13.12.2013)
79. Zubrzycka, K. 2012. Wenezuelskie wojny medialne, http://www.psz.pl/tekst-41724/Wenezuelskiewojny- medialne (dostęp 14.12.2013)

10.1515/curie-2015-0012

ANNA KRZYNÓWEK-ARNDT

---

Akademia Ignatianum w Krakowie

Artykuł stanowi próbę zbadania różnych sposobów interpretowania myśli Wittgensteina i jej znaczenia dla teorii polityki. Wszelkie próby stworzenia wittgensteinowskiej filozofii i myśli politycznej krążą wokół odmiennych interpretacji jego wizji języka oraz możliwych celów i zadań filozofii. Wszystkie też jednak zasadzają się na pewnych założeniach antropologicznych w istocie niemożliwych do pogodzenia w pełni z poglądami autora Traktatu i Dociekań. Z tej racji ważne jest, by dociekając ewentualnych implikacji wittgensteinizmu dla namysłu politycznego, brać pod uwagę sposób, w jaki Wittgenstein dyskutuje kwestię podmiotowości, i sposoby mówienia o podmiotowości.

The paper proposes to examine the variety of ways political theorists understand the political importance of Wittgenstein’s thought. Any analysis of Wittgensteinian political philosophy start from different understanding of this philosophy of language and possible ends of philosophical activity. However, each attempt to interpret the significance of Wittgenstein’s work to political thought anticipates or is linked to a particular conception of the self, a particular conception of the human being that is not easy to reconcile with the Wittgenstein of Tractatus and the Wittgenstein of Philosophical Investigations. For that reasons any Wittgensteinian approach to political thought should make an attention to the way Wittgenstein discusses on the self, the “I”, the way we use the word “I”.

political theory, the self, conservatism, communitarianism, relativism, language game

filozofia i teoria polityki, podmiotowość, konserwatyzm, komunitaryzm, relatywizm, gra językowa

1. Arystoteles, 2006. Polityka, przeł. L. Piotrowicz, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
2. Arystoteles, 2007. Etyka Nikomachejska, przeł. D. Gromska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
3. Cavell, S. 1999. The Claim of Reason. Wittgenstein, Skepticism, Morality and Tragedy, Oxford University Press, Oxford.
4. Cavell, S. 2008. Sens późnej filozofii Wittgensteina, przeł. T. Zarębski, „Principia”, t. 50, Kraków.
5. Crary, A. 2009a. Wprowadzenie, [w:] Wittgenstein – nowe spojrzenie, A. Crary, R. Read (red.), Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, Wrocław.
6. Crary, A. 2009b. O stosunku filozofii Wittgensteina do myśli politycznej, przeł. L. Rasiński, [w:] Wittgenstein – nowe spojrzenie, A. Crary, R. Read (red.), Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, Wrocław.
7. Danford, J. W. 1976. Wittgenstein and Political Philosophy. A Reexamination of the Foundations of Social Science, University of Chicago Press, Chicago.
8. Diamond, C. 2009. Etyka, wyobraźnia i metoda „Traktatu” Wittgensteina, przeł. P. Mroczkiewicz, [w:] Wittgenstein – nowe spojrzenie, A. Crary, R. Read (red.), Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, Wrocław.
9. Gellner, E. 1984. Słowa i rzeczy czyli nie pozbawiona analizy krytyka filozofii lingwistycznej, przeł. T. Hołówka, Książka i Wiedza, Warszawa.
10. Glock, H.-J. 2001. Słownik Wittgensteinowski, przeł. M. Hernik, M. Szczubiałka, Wydawnictwo Spacja, Warszawa.
11. Glock, H.-J. 2007. Perspectives on Wittgenstein: An Intermittently Opinionated Survey, [w:] Wittgenstein and His Interpreters, G. Kahane et al. (red.), Blackwell Publishing, Oxford.
12. Gurczyńska, K. 2007. Podmiot jako byt otwarty. Problematyka podmiotowości w późnych pracach Wittgensteina, Wydawnictwo UMCS, Lublin.
13. Hacker, P. M. S. 1999. Wittgenstein on Human Nature, Phoenix, London.
14. Heidegger, M. 2007. W drodze do języka, przeł. J. Mizera, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa.
15. Hutto, D. 2003. Wittgenstein and the End of Philosophy. Neither Theory Nor Therapy, Palgrave Macmillan, New York.
16. Kenny, A. 2006. Wittgenstein, Blackwell Publishing, Oxford.
17. Krasnodębski, Z. 1986. Rozumienie ludzkiego zachowania, Warszawa.
18. Kripke, S. A. 2007. Wittgenstein o regułach i języku prywatnym, przeł. K. Posłajko i in., Wydawnictwo Aletheia, Warszawa.
19. MacIntyre, A. 1996. Dziedzictwo cnoty. Studium z teorii moralności, przeł. A. Chmielewski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
20. Malcolm, N. 2000. Ludwig Wittgenstein: wspomnienie, przeł. M. Szczubiałka, Wydawnictwo KR, Warszawa,
21. Michalski, K. 1978. Heidegger i filozofia współczesna, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
22. Międzynarodowa Komisja Teologiczna, 2011. W poszukiwaniu etyki uniwersalnej: nowe spojrzenie na prawo naturalne, przeł. o. Piotr Napiwodzki OP, Warszawa.
23. Monk, R. 2003. Ludwig Wittgenstein. Powinność geniusza, przeł. A. Lipszyc et al., Wydawnictwo KR, Warszawa.
24. Nyiri, J. C. 1982. Wittgenstein’s Later Work in relation to Conservatism, [w:] Wittgenstein and His Times, A. Kenny, B. McGuinness (red.), University of Chicago Press, Chicago. Oakeshott, M. 1999. Wieża Babel i inne eseje, przeł. A. Lipszyc i in., Wydawnictwo Aletheia, Warszawa.
25. Pitkin, H. F. 1993. Wittgenstein and Justice, University of California Press, Berkeley.
26. Renaut, A. 2001. Era jednostki. Przyczynek do historii podmiotowości, przeł. D. Leszczyński, Ossolineum, Wrocław.
27. Rorty, R. 2009a. Filozofia jako polityka kulturalna, przeł. B. Baran, Czytelnik, Warszawa. Rorty, R. 2009b. Przygodność, ironia, solidarność, przeł. W. J. Popowski, Wydawnictwo W.A.B., Warszawa.
28. Sandel, M. 1984. The Procedural Republic and the Unencumbered Self, „Political Theory”, Vol. 12, No. 1.
29. Sluga, H. 1996. Wittgenstein on the Self, [w:] The Cambridge Companion to Wittgenstein, H. Sluga, D. Stern (red.), Cambridge University Press, Cambridge.
30. Strauss, L. 1989. An Epilogue, [w:] An Introduction to Political Philosophy. ten Essays by Leo Strauss, H. Gildin (red.), Wayne State University Press, Detroit.
31. Strauss, L. 1999. Czym jest filozofia polityki?, przeł. R. Piekarski, H. Leszczyński, [w:] Czym jest filozofia polityki?, R. Piekarski (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
32. Taylor, Ch. 2001. Źródła podmiotowości. Narodziny tożsamości nowoczesnej, przeł. M. Gruszczyński i in., Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
33. Taylor, Ch. 1985. Theories of Meaning, [w:] id., Human Agency and Language, Cambridge University Press, Cambridge.
34. The Grammar of Politics. Wittgenstein and Political Philosophy, C. J. Heyes (red.), Cornell University Press, London.
35. Tully, J. 2003. Notes on Natural History of Politics, [w:] The Grammar of Politics. Wittgenstein and Political Philosophy, C. J. Heyes (red.), Cornell University Press, London.
36. von Wright G. H., 2000. Szkic biograficzny, [w:] N. Malcolm, Ludwig Wittgenstein: wspomnienie, Wydawnictwo KR, Warszawa.
37. von Wright G. H. 2000. Wittgenstein i jego czasy, przeł. M. Szczubiałka, [w:] L. Wittgenstein, Uwagi różne, Wydawnictwo KR, Warszawa.
38. Williams, M. 2002. Wittgenstein, Mind and Meaning. Towards a social conception of mind, Routledge, London.
39. Wittgenstein, L. 1998a. Niebieski i brązowy zeszyt. Szkice do „Dociekań filozoficznych”, przeł. A. Lipszyc, Wydawnictwo KR, Warszawa.
40. Wittgenstein, L. 1998b. Uwagi o „Złotej Gałęzi” Frazera, przeł. A. Orzechowski, Instytut Kultury, Warszawa
41. Wittgenstein, L. 2005. Dociekania filozoficzne, przeł. B. Wolniewicz, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
42. Wittgenstein, L. 1993. O pewności, przeł. M. Sady, W. Sady, Wydawnictwo KR, Warszawa.
43. Wittgenstein, L. 1999. Kartki, przeł. S. Lisiecka, Wydawnictwo KR, Warszawa.
44. Wittgenstein, L. 1997. Tractatus logico-philosophicus, przeł. B. Wolniewicz, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
45. Wolniewicz, B. 1997. O Traktacie, [w:] L. Wittgenstein, Tractatus logico-philosophicus, przeł. B. Wolniewicz, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

10.1515/curie-2015-0013

Aneta Dawidowicz, Jakub Nowak, Monika Cieciora, Bartosz Bojarczyk, Jakub Olchowski

1. Aneta Dawidowicz, rec. [Bogumił Grott, Dylematy polskiego nacjonalizmu. Powrót do tradycji czy przebudowa narodowego ducha, Warszawa 2014, Wydawnictwo Von Borowiecky, ss. 415]
2. Jakub Nowak, rec. [Tomasz Gackowski, Władza na dywaniku. Jak polskie media rozliczają polityków?, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2013, ss. 418]
3. Monika Cieciora, rec. [Katarzyna Kuć-Czajkowska, Monika Sidor (red.), Miasta – społeczne aspekty funkcjonowania, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2014, ss. 384]
4. Bartosz Bojarczyk, Jakub Olchowski, Sprawozdanie z konferencji „Bosnia and Herzegovina in International System”

10.1515/curie-2015-0014

Bogdan Ştefanachi

---

Romanian Academy, Iaşi – Romania

In the middle of the 1990s the concept of human security is introduced as a reflection of general change of the stress from the military state‑centric issues (assumed by the realist and neo‑realist orthodoxism) towards those non‑military. This new narrative consists in the transformation of the individual into the reference object of security, due to the fact that, under the pressure of globalization, the state is moved away (at least partially) from the epicenter of policy making. So, the concept of security is extended from the security of the nations to the security of the individuals, from the nation to the international system, is extending by supplementing the military perspective with the political, economic and environmental ones and thus, the range of security can basically receive human dimension. By the mechanisms and the normative principles of such a perspective it is possible to identify some important arguments that human security can be fundamental in the justification of the ethics of interventions and by by‑passing the state to offer the ultimate argument for just war theory (used to address the moral and legal aspects linked with the use of military force).

security, human security, Cold War, individual, human rights

1. Battersby, P., Siracusa, J. M. 2009. Globalization and Human Security, Rowman & Littlefield Publishers, New York.
2. Baxi, U. 1998. Voices of suffering and the future of human rights, “Transnational Law and Contemporary Problems”, 125 (8), pp. 125–170.
3. Buzan, B. 2000. Popoarele, statele şi teama (Peoples, States and Fear), Cartier, Chişinău.
4. Commission on Human Security (CHS), Human Security Now. 2003. New York: CHS, http://www.policyinnovations.org/ideas/policy_library/data/01077/_res/id=sa_File1/.
5. DFAIT, Freedom from Fear: Canada’s Foreign Policy for Human Security, 2000. Ottawa: DFAIT,
6. http://www.humansecurity.gc.ca/pdf/freedom_from_fear‑en. pdf.
7. Dunne, T., Schmidt, B. C. 2001. Realism, [in:] The Globalization of World Politics. An Introduction to International Relations, Baylis, Smith, Steve Smith, Oxford University Press, Oxford, pp. 141–161.
8. Fouinat, F. 2004. A Comprehensive Framework for Human Security, “Conflict, Security and Development”, 4 (3), pp. 289–97.
9. Frost, M. 1998. A turn not taken: Ethics in IR at the Millenium, “Review of International Studies”, 24 (5), pp. 119–132.
10. Frost, M. 2009. Global Ethics. Anarchy, Freedom and International Relations, Routledge, London and New York.
11. Fuentes, C. F., Aravena F. R. 2005. Promoting Human Security: Ethical, Normative and Educational Frameworks in Latin America and the Caribbean, UNESCO, Paris.
12. Fukuda‑Parr, S., Messineo, C. 2012. Human Security: A critical review of the literature, Centre for Research on Peace and Development (CRPD), Working Paper No. 11, January 2012. Haq, Mahbub ul 1995. Reflections on Human Development, Oxford University Press, New York.
13. Harbour, F. V. 1999. Thinking about International Ethics: Moral Theory and Vases from American Foreign Policy, Westview Press, Boulder.
14. Holliday, I. 2003. Ethics of Intervention: Just War Theory and the Challenge of the 21st Century, “International Relations”, 17 (2), pp. 115–33.
15. Human Security Centre, Human Security Report 2005. War and Peace in the 21st Century, 2005. Oxford University Press, New York and Oxford.
16. International Commission on Intervention and State Sovereignity (ICISS), The Responsibility to Protect, International Development Research Centre, Ottawa 2001, http://responsibilitytoprotect. org/ICISS%20Report.pdf.
17. Kaldor, M. 2010. Securitatea umană (Human Security), CA Publishing, Cluj‑Napoca.
18. Liotta, P. H., Taylor O. 2006. Why Human Security?, “Whitehead Journal of Diplomacy and International Relations”, VII (1), pp. 37–55.
19. Lipschutz, R. 1995. On Security, Columbia University Press, New York.
20. Rengger, N. 2002. On the Just War Tradition in the Twenty‑first Century, “International Affairs”, 78 (2), pp. 353–363.
21. Roberts, D. 2010. Global Governance and Biopolitics. Regulating Human Security, Zed Books, London and New York.
22. Rotschild, E. 1995. What is Security?, “Daedalus” , 124 (3), pp. 53–98.
23. Terrif, T. et al. 1999. Security Studies Today, Polity Press, Cambridge.
24. Thomas, N., Tow T. W. 2002. The Utility of Human Security: Sovereignty and Humanitarian Intervention, “Security Dialogue”, 33 (2), pp. 177–192.
25. Tigerstrom, B. von 2007. Human Security and International Law: Prospects and Problems, Hart Publishing, Oxford.
26. Tuchman Mathews, J. 1998. Redefining Security, “Foreign Affairs”, 68 (2), pp. 162–77.
27. UNDP, Human Development Report 1990, Oxford University Press, Oxford 1990. UNDP, Human Development Report 1994, Oxford University Press, Oxford 1994. UNDP, Human Development Report 1995, Oxford University Press, Oxford 1995.
28. Walt, S. M. 1991. The Renaissance of Security Studies, “International Studies Quarterly”, 35 (2), pp. 211–239.
29. Weinert, M. S. 2009. From State Security to Human Security, [in:] The Ashgate Research Companion to Ethics and International Relations, Patrick Hayden (ed.), Ashgate, Farnham, pp. 151–167.

10.2478/v10226-012-0018-6

Ivan Ivanović

---

Department of Latin American and Caribbean Studies, Faculty of International Economy, Megatrend University, Belgrade – Serbia

In the introduction the main drivers of Brazilian foreign policy strategy will be analyzed. In fact, it means that regional and international position of Brazil will be presented having in mind the social, economic, political, scientific‑technological, and military potential. Furthermore, the Brazilian regional policy will be presented briefly as well as its relations with USA, Russian Federation and the European Union. In order to summarize, the intention is to conclude that Brazil is becoming not only a regional leader of Latin America but also a very important member of the so‑called BRIC countries. A short overview of Brazilian‑Balkan relations will be analyzed having in mind the fact that in spite of the absence of more significant economic and commercial cooperation the political and diplomatic presence of Brazil is continuous in this region. Finally, it should be underlined that Brazil was a constant peace observer and protagonist during the Yugoslav crisis.

Foreign Policy Strategy, international position, regional leader, emerging power, diplomatic activity, the Balkans, BSEC

1. Clodoaldo, H. 2003. Brazilian Foreign Policy at the Beginning of the Twenty‑First Century, [in:] Álvaro de Vasconcelos & Helio Jaguaribe (eds), The European Union, Mercosul and New World Order, Sage, London.
2. Davidov, V. 2008. BRIK u rekonstruisanju međunarodnog poretka, “Megatrend revija” 5, 1. (BRIC in reconstruction of international order, “Megatrend Review”, vol. 5 (1)), pp. 85–99.
3. Fagundes, V. P. 2007. Brazil: The Dialectical Nature of Security and Integration in South America, “Policy: issues and actors” 20, 9, Centre for Policy Studies: Johannesburg, April.
4. Feinberg, R. E. 1997. Summitry in the Americas: A Progress Report, Institute for International Economics: Washington, DC. Jugoslovensko udruženje latinoamerikanista (ed.), 2002. Brazil, pet vekova postojanja 1500– 2000, Idea: Beograd.
5. Kennan, G. F. 1993. Around the Cragged Hill: A Personal and Political Philosophy, W. W. Norton & Company: London.
6. Lima, de S., Regina, M., Hirst, M. 2006. Brazil as an Intermediate State and Regional Power: Action, Choice and Responsibilities, “International Affairs” 82, 1.
7. Moreira, S. 2008. Brazil: Keeping the Lights on, “The Whitehead Journal of Diplomacy and International Relations” (Summer/Fall): 115–140; URL: www.journalofdiplomacy.org.
8. Pope Atkins, G. 1991. América Latina en el sistema político internacional, ed. GEL, Buenos Aires, pp. 396–398.
9. Regina, M. 1996. “Brazil’s Response to the «New Regionalism»”, [in:] Gordon Mace & Jean Philippe Therein (eds), Foreign Policy and Regionalism in the Americas, Lynne Rienne Publishers, Boulder.
10. Skidmore, T. 1988. The Politics of Military Rule, Oxford University Press: Oxford.
11. Sotero, P., Elliott Armijo, L. 2007. Brazil, to be or not to be a BRIC?, “Asian perspective”, vol. 31, No. 4, pp. 43–70.
12. Toscheva, S. 1998. La Cooperación Búlgario‑Latinoamericana en el Nuevo contexto internacional, Ed. Centro de Estudios de España e Iberoamérica, Instituto de Política y Economía Internacionales, Belgrado, pp. 62–66.
13. Valázquez Sotomayor, A. C. 2004. Civil‑Military Affairs an Security Institutions in the Southern Cone: The Sources of Argentine‑Brazilian Nuclear Cooperation, “Latin American Politics and Society”, 46 (4), pp. 29–60.

10.2478/v10226-012-0019-5

Katarzyna Marzęda‑Młynarska

---

Faculty of Political Science, Maria Curie‑Skłodowska University, Lublin – Poland

Food constitutes the basic human need. Without food it is impossible to meet other needs. Changes in the modern world indicate that the problem of food security will steadily grow in importance in the future. The key question is therefore how to provide it, how to govern it. Despite its importance food security constitutes one of the less researched areas within international governance debate. It has never been ensured on the global level despite amazing progress of science and technology. What is more, the changing nature of threats to food security makes this goal even more distant. There are two contrasting views on that issue. In the first, the states are responsible for food security governance. This view is supported by the uniqueness of the agriculture, as a sector responsible for ensuring food. However, the growing limitations of states’ ability to decide on its own agriculture and food policy due to globalization processes make this vision disputable. According to the second view, in the face of globalization processes the best way to ensure it is to enhance the global food security governance. This vision also is confronted with criticisms, however, there are strong arguments which support it. The paper deals with the problem of food security governance. Its main assumption is that national governance becomes ineffective to address all food security dimensions under the globalization processes. That is why new modes are needed. The main argument of the paper is that the global governance model can fill the governance gap in food security area at the national level.

food security, global governance, globalization

1. Braun, von J. 2007. The World Food Situation. New Driving Forces and Required Actions, International Food Policy Research Institute: Washington.
2. Brühl, T., Rittberger, V. 2001. From international to global governance: Actors, collective decision‑making, and the United Nations in the world of the twenty‑first century, [in:] Global Governance and the United Nations System, V. Rittberger (ed.), United Nations University Press: Tokyo, New York, Paris.
3. Coleman, W. D. 2012. Governance an Global Public Policy, [in:] The Oxford Handbook of Governance, D. Levi-Faur (ed.), Oxford University Press: Oxford. Easterling, W. E. et al. 2007. Food, f ibre a nd f orest p roducts, [in:] Climate change 2007: Impacts, adaptation and vulnerability. Contribution of working group II to the fourth assessment report of the intergovernmental Panel on Climate Change, M. L. Parry, O. F. Canine, J. P. Palutikof, P. J. van der Linden and C. E. Hanson (eds.), Cambridge Univwersity Press, Cambridge.
4. FAO, 2003. Trade Reforms and Food Security. Conceptualizing the Linkages, Rome.
5. FAO, 2009. Press Release, More People Than Ever Are Victims of Hunger,
6. http://www.fao.org/news/story/en/item/20568/icode/ (access 12.05.2012).
7. Kacowicz, A. M. 2012. Global Governance, International Order and World Order, [in:] The Oxford Handbook of Governance, D. Levi-Faur (ed.), Oxford University Press: Oxford.
8. Krahmann, E. 2003. National, Regional, and Global Governance: One Phenomenon of Many, “Global Governance”, 9 (3).
9. Krut, R. 1997. Globalization and Civil Society: NGO Influence in International Decision‑Making, UNRISD Discussion Paper no 83.
10. McKeon, N. 2009. The United Nations and Civil Society. Legitimating Global Governance – Whose Voice, Zed Books, London–New York.
11. Neyer, J. 2002. Discourse and Order – On the Conditions of Governance in Non‑hierarchical Multi‑Level Systems, ARENA Working Paper no 9.
12. Paarlberg, R. L. 2002. Governance and Food Security in an Age of Globalization, IFPRI Discussion Paper 36: Washington.
13. Radaelli, C. M. 2003. The Open Method of Coordination: A New Governance Architecture for the European Union, SIEPS, Rapport no 1: Stockholm.
14. Rediff Business 2012. World’s top 10 exporters and importers of food, http://www.rediff.com/business/ slide‑show/ slide‑show‑1‑worlds‑top‑10‑exporters‑and‑importers‑of‑food/ 20110315.htm (access 11.06.2012).
15. Reinicke, W. 1998. Global Public Policy: Governing without Government?, Brookings Institution Press: Washington DC.
16. Risse, T. 2012. Governance in Areas of Limited Statehood, [in:] The Oxford Handbook of Governance, D. Levi‑Faur (ed.), Oxford University Press: Oxford.
17. Rosenau, J. N. 1999. Toward Ontology for Global Governance, [in:] Approaches to Global Governance
18. Theory, M. Hewson, T. J. Sinclair (ed.), State University of New York Press: Albany.
19. Rosenau, J. N. 2004. Strong Demand, Huge Supply: Governance in an Emerging Epoch, [in:] Multi‑ -level Governance, I. Bache, M. Flinders (ed.), Oxford University Press: Oxford.
20. Schimidhuber, J., Dubiello, F. N. 2007. Global Food Security under Climate Change, 2007, www. pnas.org_cgi_doi_10.1073_pnas.0701976104 (access 15.06.2012). Shaw, D. J. 2007. World Food Security. A History Since 1945, Palgrave: Macmillan, London–New York.
21. Zürn, M. 2012. Global Governance as a Multi‑level Governance, [in:] The O xford H andbook o f Governance, D. Levi‑Faur (ed), Oxford University Press: Oxford.

10.2478/v10226-012-0020-z

Justyna Misiągiewicz

---

Faculty of Political Science, Maria Curie-Skłodowska University, Lublin – Poland

Caspian region contains some of the largest undeveloped oil and gas reserves in the world. The energy field is vital to economic development and to the future geopolitical order of the region. The rivalry between different pipeline options will probably determine not only the pattern of foreign policy orientation and cooperation in the region but also the influence and position of regional and external players. The exploitation of energy resources and the future routes of pipelines from the oil and gas fields in the Caspian basin will also determine the role of the Caspian region in the contemporary international relations. Newly independent states in Central Asia and the Caucasus hoped their oil and gas resources would help them secure economic growth and political independence. The most important element of the European energy strategy is the need of diversification of the energy sources. The growing energy needs have given the European Union a strong interest in developing ties with energy-producing states in the Caspian region to build necessary pipeline infrastructure.

energy security policy, European Union, Caspian region.

1. Akdemir, I. O. 2011. Global energy circulation, Turkey’s geographical location and petropolitics, “Procedia Social and Behavioral Sciences”, no 19, p. 75.
2. Annex to the Green Paper: A European Strategy for Sustainable, Competitive and Secure Energy: What is at Stake – Background Document 2006, COM (2006)105 Final, XXX, Brussels – SEC 317/2 (2006), p. 37.
3. Bahgat, G. 2005. Energy Security: The Caspian Sea, “Minerals & Energy”, no 2, pp. 3–12.
4. Bahgat, G. 2006. Europe’s energy security: challenges and opportunities, “International Affairs”, no 82, pp. 961–968.
5. Baran, Z. 2007. EU energy security: time to end Russian leverage, “Washington Quarterly”, no 30 (4), p. 132.
6. Barroso, J. M. 2009. European Energy Policy for the 21st Century, Berlin, 24 June.
7. Barysch, K. Turkey’s role in European energy security, http://www.cer.org.uk/pdf/essay_turkey_ energy_12dec07.pdf, (access 12. 05. 2010).
8. BP Statistical Review of World Energy 2011, http://www.bp.com/sectionbodycopy.do?categoryId=75 00&contentId=7068481 (access 12. 02. 2011).
9. BP Statistical Review of World Energy June 2012, http://www.bp.com/assets/bp_internet/globalbp/ globalbp_uk_english/reports_and_publications/statistical_energy_review_2011/STAGING/ local_assets/pdf/statistical_review_of_world_energy_full_report_2012.pdf (access 14.07.2012).
10. Brzezinski, Z. 1998. The Grand Chessboard, Politeja, Warszawa, p. 124.
11. Cherniavskii, S. 2002. Problems of the Caspian, “Russian Politics and Law”, no 40 (2), p. 87.
12. Cohen, A. 2009. Russia: the flawed energy superpower, [in:] Energy Security Challenges for the 21st
13. Century, ed. G. Luft, A. Korin, Greenwood Publishing Group, Santa Barbara, p. 92.
14. Consolidated version of the Treaty on the Functioning of the European Union, http://eurlex.europa. eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:C:2008:115:0047:0199:en:PDF (12.06.2012). Council of the European Union (2007) Presidency Conclusions, 8–9 March, pp. 10–14 and Annex I.
15. Chufrin, G. I. 2001. The Security of the Caspian Sea Region, Oxford University Press, Oxford, p. 11.
16. EUROGULF: An EU‑GCC Dialogue for Energy Stability and Sustainability, http://ec.europa.eu/ energy/green‑paper‑energy‑supply/ doc/studies/2005_04_eurogulf_kuwait_en.pdf, p. 24, (access 2. 02. 2010).
17. European Commission (2009a). Energy and Transport in Figures (Luxembourg).
18. Falaleyev, I. 1996. Gazprom: Leveraged to European Growth, “Salomon Brothers”, no 18, p. 14.
19. Fink, D. 2006. Assessing Turkey’s Future as an Energy Transit Country, “Research Notes”, no 11, p. 1.
20. Ghafouri, M. 2008. The Caspian Sea: Rivalry and Cooperation, “Middle East Policy”, no 2, p. 81.
21. Gungormus, G. 2006. The Social, Political and Economic Problems Central Asian Republics Face and the Role of Turkey in the Central Asian Region, “Turkish Review of Eurasian Studies”, no 6, p. 188.
22. Hall, G. Grant, T. 2009. Russia, China and the Energy – Security Politics of the Caspian Sea Region after the Cold War, “Mediterranean Quarterly’, no 2, p. 124.
23. Hoogeveen, F. Perlot, W. 2007. The EU’s Policies of Security of Energy Supply Towards the Middle East and Caspian Region: Major Power Politics?, “Perspectives on Global Development and Technology”, no 6, p. 487.
24. INOGATE, http://www.inogate.org/index.php?lang=en, (03.03.2011). Iseri, E. 2009, The US Grand Strategy and the Eurasian Heartland in the Twenty‑First Century, “Geopolitics”, no 14, p. 26.
25. Kaveshnikov, N. 2010. The issue of energy security In relations between Russia and the European Union, “European security”, no 4, p. 591.
26. Klare, M. T. 2008. Energy Security, [in:] Security Studies: an Introduction, S. D. Williams (ed.), Routledge, London–New York, pp. 484–487.
27. Lee, Y. 2005. Toward a new international regime for the Caspian Sea, “Problems of Post‑Communism”, no 52 (3), p. 39.
28. Lin, C. 2010. The Caspian Sea: China’s Silk Road Strategy Converges with Damascus, “China Brief”, no 17, p. 9.
29. Łoskot, A. 2005. Turcja – korytarz tranzytowy dla surowców energetycznych do UE?, “Prace OSW”, no 17, p. 6.
30. Misiągiewicz, J. 2012. Energy security in the Caspian region, [in:] Globalization and Security in Black Sea and Caspian Seas Region, International Black Sea University, Tbilisi–Batumi, pp. 102–117.
31. Neuman, M. 2010. EU–Russian Energy Relations after the 2004/2007 EU Enlargement: an EU perspective, “Journal of Contemporary European Studies”, no 3, p. 342.
32. Newman, S. 2008. The Final Energy Crisis, Pluto Press, London, p. 96. Noel, P. 2008, Beyond dependence: how to deal with Russian gas, “ECFR Policy Brief”, p. 8.
33. O’Sullivan, S. 1996. Gazprom: A Strategic Assessment, “MC Securities”, London, p. 7. Plan bezpieczeństwa energetycznego dla UE, http://www.wprost.pl/ar/144349/Plan‑bezpieczenstwa‑energetycznego‑dla‑UE/, (13.11.2008).
34. Rasizade, A. 2004. The mystery of the Caspian oil boom. Part one, “Contemporary Review”, no 1664, pp. 129–135.
35. Rogojanu, D. 2009. The role of Turkey in the energy security environment of the European Union, “Philobiblon”, no 14, p. 622.
36. Securing your energy future: Commission presents energy security, solidarity and efficiency proposals, http://europa.eu/rapid/pressReleasesAction.do?reference=IP/08/1696&format=HTML&aged =0&language=EN&guiLanguage=en, (02.01.2010).
37. Soysal. I, Aslantepe, S. 2001. Turkish Views on Eurasia, Isis Press, Istanbul, p. 47.
38. Tekin, A. S. Wiliams, A. 2009. Turkey and EU energy security: the pipeline connection, “East European Quarterly”, no 4, pp. 421–430.
39. Winrow, G. 2010. Possible consequences of a new geopolitical game in Eurasia on Turkey as an emerging energy transport hub, “Turkish Policy Quarterly”, no 2, p. 50.
40. Wood, S. 2010. Europe’s Energy Politics, “Journal of Contemporary European Studies”, no. 3, p. 307. World Energy Outlook 2010 IEA, http://www.worldenergyoutlook.org/docs/weo2010/WEO2010_ES_ English.pdf (access 2. 06.2011).
41. Wyciszkiewicz, E. 2008. Drugi strategiczny przegląd energetyczny – nowe propozycje KE w dziedzinie bezpieczenstwa, “Biuletyn PISM”, no 59 (527), http://www.pism.pl/biuletyny/files/358.pdf, (access 13. 01. 2010).

10.2478/v10226-012-0021-y

Bartosz Bojarczyk

---

Faculty of Political Science, Maria Curie‑Skłodowska University, Lublin – Poland

The Persian Gulf region is one of the most important areas in current global security system. Vastenergy resources located in the region are essential for world’s economic stability and development, which also brought constant foreign penetration of the Persian Gulf system.
The Gulf Cooperation Council has been established in 1981 and since then it plays an important role as one of the regional security mechanisms. In the article the reasons behind organization’s formations are described, as well as an evolution of the integration processes is shown in historical perspective. Also, the socio-economic and military positions of the GCC members are analyzed and the main challenges faced by the organization are pointed out. The GCC still serves as coordination agenda rather than strict integration organization but in the last years we may notice growing efforts to strengthen the GCC’s mechanisms.

Persian Gulf, the Gulf Cooperation Council, security, integration, sheikdoms

DOCUMENTS:

1. GCC: A Statistical Glance 2012. Vol. III, Information Affairs Sector – Statistical Department, http:// sites.gcc-sg.org/DLibrary/index-eng.php?action=ShowOne&BID=569 (access 20.02.2013).
2. Security Cooperation, The GCC Secretariat, http://www.gcc-sg.org/eng/index142e.html?action=Sec- Show&ID=50 (access 15.01.2013).
3. The Economic Agreement Between the GCC States, 2001. The GCC Secretariat, http://sites.gcc-sg. org/DLibrary/index-eng.php?action=ShowOne&BID=168 (access 15.01.2013).
4. The GCC Foundations and Objectives, T he G CC C harter, http://www.gcc-sg.org/eng/index895b. html?action=Sec-Show&ID=3 (access 15.01.2013).
5. The Organizational Structure, The GCC Charter, http://www.gcc-sg.org/eng/index2beb.html?action=Sec- Show&ID=2 (access 15.01.2013).
6. The GCC: Process and Achievements 2009. The GCC Secretariat, Information Center, 4th edition, http://sites.gcc-sg.org/DLibrary/index-eng.php?action=ShowOne&F=Search&BID=333 (access 08.01.2013).

BOOKS AND ARTICLES:

1. Ahravi, M. E. 1993. Iran in the Post-Cold War Persian Gulf Order, [in:] The Persian Gulf After the Cold War, M. E. Ahravi, J. H. Noyes (ed.), Praeger, Westport.
2. Al-Hamad, T. 1997. Imperfect Alliances: Will the Gulf Monarchies Work Together, “Middle East Review of International Affairs”, vol. 1, no 2.
3. Bronner, E., Slackman, M, 2011. Saudi Troops Enter Bahrain to Help Put Down Unrest, “New York Times”, 14.03.2011, http://www.nytimes.com/2011/03/15/world/middleeast/15bahrain.html?, (access 16.03.2011).
4. Ehteshami, A. 1992. Wheels within Wheels: Iran’s Policy Towards the Arab World, [in:] Reconstruction and Regional Diplomacy in the Persian Gulf, H. Amirahmadi, N. Entessar (ed.), Routledge, London.
5. Freeman, Jr. Ch. W. 2006. The GCC at 25: A Tour D’Horizon, “Middle East Policy” vol. XIII, no. 4.
6. Hooglund, E. 2001. Iran and the Persian Gulf, [in:] Iran at the Crossroads, J. L. Esposito, R. K. Ramazani (ed.), Palgrave, New York.
7. Hussain, A. 2000. Iran – GCC Relations, [in:] India, Iran and the GCC States. Political Strategy and Foreign Policy, A. K. Pasha (ed.), Manas Publications, New Delhi.
8. Kechichian, J. A. 2008. Power and Succession in Arab Monarchies, Lynne Rienner Publishers, Boulder.
9. Koch, Ch. 2010. The GCC as a Regional Security Organization, “International Reports” 11/2010, Konrad Adenauer Stiftung, http://www.kas.de/wf/doc/kas_21076-544-2-30.pdf?101110141517 (access 10.01.2013).
10. Lawson, F. 2012. Transformation of Regional Economic Governance in the Gulf Cooperation Council, Occasional Paper No. 10, Center for International and Regional Studies, Georgetown University School of Foreign Service in Qatar, http://www12.georgetown.edu/sfs/qatar/cirs/FredLawson- CIRSOccasionalPaper2012.pdf (access 21.02.2013).
11. Partrick, N. 2011. The GCC: Gulf State Integration or Leadership Cooperation?, Research Paper, Kuwait Programme on Development, Governance and Globalisation in the Gulf States, London School of Economics, http://www2.lse.ac.uk/government/research/resgroups/kuwait/documents/ Partrick%202%20paper.pdf (access 20.02.2013).
12. Ulrichsen, K. C. 2009. Internal and External Security in the Arab Gulf States, “The Middle East Policy”, vol. XVI, no 2.
13. Yamani, M. 2002. The New Generation in Saudi Arabia: Cultural Change, Political Identity, and Regime Security, [in:] Security in the Persian Gulf. Origins, Obstacles, and the Search for Consensus, L. G. Potter, G. G. Sick (ed.), Palgrave, New York.

10.2478/v10226-012-0022-x

Sławomir Dorocki, Paweł Brzegowy

---

Pedagogical University of Cracow – Poland

Colonized by the French in the mid-nineteenth century, New Caledonia, due to its special legal status and geographical location, is unique among overseas territories of France. Being a penal colony, like French Guiana, it was the scene of a specific and therefore not very successful social experiment. Despite the acculturation processes of the indigenous community – the Kanaks, it is still the largest ethnic group in terms of culture in the archipelago. This paper presents an outline of New Caledonia’s turbulent history and the consequences of colonial processes for the current socio-economic structure, which seem to be particularly important in the light of referendum on its independence planned for the years 2014–2019. The study was divided into several smaller parts regarding, respectively, selected historical events, social situation and economic problems, and showing the current domestic situation of the territory and the specificity of its relations with metropolitan France.

New Caledonia, French colonialism, the outline of socio-economic history, Kanak

1. Ager, D. 1996. Francophonie in the 1990’s. Problems and Opportunities, Multilingual Matters, Clevedon–Philadelphia–Adelaide, pp. 40–41.
2. Aldrich, R. Connell, J. 1992. France’s Overseas Frontier. Départements et Territoires D’Outre-Mer, Cambridge University Press, New York, p. 46, 342.
3. Baszkiewicz, J. 1997. Historia państw świata w XX wieku. Francja, Wydawnictwo Trio, Warszawa, p. 178.
4. Baszkiewicz, J. 2008. Historia Francji, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław, p. 441.
5. Blond, G. 1966. Wielcy żeglarze, Nasza Księgarnia, Warszawa, p. 105.
6. Bodmer, D. 2010. Entre préservation et/oumise en valeur de la ressource, quel avenir pour les Aires Marines Protégées en Province Nord de la Nouvelle-Calédonie ?, Études caribéennes [En ligne], 15, Université des Antilles et de la Guyane, http://etudescaribeennes.revues.org/4513 (accès 15.11.2012).
7. Brainne, Ch. 1854. La Nouvelle-Calédonie Voyages – Missions – Mceurs – Colonisation (1774–1854), Paris, pp. 3–5.
8. Broustet, D. 2005. Projections de population pour la Nouvelle-Calédonie à l’horizon 2030. Une évolution entre croissance et vieillissement, ISEE Nouvelle-Calédonie, p. 4, http://www.nouvellecaledonie2025. gouv.nc/portal/page/portal/sap/documentation/documents_utiles/ISEE%20 Projections%20de%20population%20pour%20la%20Nouvelle-Cal%E9doni.pdf (accès 15.11.2012).
9. Darot, M. 1997. Calédonie, Kanaky ou Caillou? Implicites identitaires dans la désignation de la Nouvelle-Calédonie. “Mots”, vol. 53, p. 12.
10. Davis, M. W. 1925. Les côtes et les récifs coralliens de la Nouvelle-Calédonie, “Annales de Géographie”, vol. 34, n°189, Armand Colin, Paris, p. 246. http://www.persee.fr/web/revues/home/ prescript/article/geo_0003-4010_1925_num_34_192_9138 (accès 14.11.2012).
11. Deruga, A. 1957. Zarys dziejów Francji 1871–1914, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, p. 26.
12. Fontinelle de la J. Aufray, M. 2008. L’Océanie et le Pacifique, [in:] Histoire de l’humanité. Volume IV: 600–1492, A. Ollé-Martin, V. Decang (éd.), UNESCO, p. 1469.
13. Forster, J. 2007. Podróż naokoło świata, Libron, Kraków, pp. 233–234. Głodek, J. 1967. Oceania, [in:] Geografia powszechna t. V: Arktyka, Ameryka, Australia i Oceania, Antarktyda, Ocean Światowy, A. Jahn (ed.), Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, p. 377.
14. Jędrusik, M. 2005. Wyspy tropikalne. W poszukiwaniu dobrobytu, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, p. 116.
15. Kleingeld, P. 1999. Six Varieties of Cosmopolitanism in Late Eighteenth-Century Germany, “Journal of the History of Ideas”, vol. 60, n°3, University of Pennsylvania Press, Hanover, p. 516.
16. Labourdette, P. J., Auzias, D. 2007. Nouvelle Calédonie, Paris, p. 48. Le nickel en Nouvelle-Calédonie, http://www.developpement-durable.gouv.fr/Le-nickel-en-Nouvelle- Caledonie,14541.html (accès 17.11.2012).
17. Lefebvre, G., Pouthas, H. Ch., Baumont, M. 1969. Historia Francji, t. II od 1774 do czasów współczesnych, Książka i Wiedza, Warszawa, p. 280.
18. Lenormand, H.-M. 1953. L’évolution politique des autochtones de la Nouvelle-Calédonie, “Journal de la Société des océanistes”, vol. IX, Paris, p. 245. http://www.persee.fr/web/revues/home/prescript/ article/jso_0300-953X_1953_num_9_9_1778 (accès 15.11.2012).
19. Leszczycki, S., Fleszar, M. 1971, Australia, Oceania, Antarktyka, Wiedza Powszechna, Warszawa, p. 11.
20. Logan, L., Cole, G. 2001. New Caledonia, Lonely Planet, Melbourne–Oakland–London–Paris, p. 15. Miroux, D. 1999. Le monde de l’argent et la fracture sociale en Nouvelle-Calédonie, “Journal de la Société des océanistes”, n°108, Paris, p. 21.
21. Musset, R. 1936. La métallurgie du Nikel, “Annales de Géographie”, vol. 45, n°257, Armand Colin, Paris, p. 552, http://www.persee.fr/web/revues/home/prescript/article/geo_0003-4010_1936_ num_45_257_11403 (accès 16.11.2012).
22. Nickel – USGS Mineral Resources Program, p. 109. http://minerals.usgs.gov/minerals/pubs/commodity/ nickel/mcs-2010-nicke.pdf, (access 17.11.2012).
23. Nouvelle-Calédonie. La politique linguistique, http://www.tlfq.ulaval.ca/axl/pacifique/ncal5pol_ling. htm (accès 16.11.2012).
24. O’Neill, T. 2000. Nowa Kaledonia. Skrawek Francji na południowym Pacyfiku, “National Geographic Polska”, no. 5, p. 59.
25. Rallu, L. J. 1985. La population de la Nouvelle-Calédonie, “Population”, 40e année, n°4-5, p. 725, 740, http://www.persee.fr/web/revues/home/prescript/article/pop_0032-4663_1985_num_40_4_17548 (accès 14.11.2012).
26. Recensement général de la population en Nouvelle-Calédonie – 2004. 2004. INSEE, http://www. insee.fr/fr/themes/document.asp?ref_id=rpnc04(accès 15.11.2012). Rettinger, R., Rettinger, W. 2008. Nowa Kaledonia, [in:] Kraje pozaeuropejskie. Zarys geografii turystycznej, Z. Kruczek (ed.), Proksenia, Kraków, pp. 296–297.
27. Rękawek, B. 2010. Kolonializm francuski w XIX w. “Antypody. Kwartalnik Towarzystwa Naukowego Australii, Nowej Zelandii i Oceanii”, n°III, p. 22.
28. Rękawek, B. 2011. Kanaków droga ku samodzielności, “Antypody. Kwartalnik Towarzystwa Naukowego Australii, Nowej Zelandii i Oceanii”, n°V, p. 57.
29. Rivoilan, P., Broustet, D. 2011. Recensement de la population en Nouvelle-Calédonie en 2009, Institut de la statistique et des etudes économiques de Nouvelle-Calédonie, n°1338.
30. Rumley, D. 2006. The French Geopolitical Project in New Caledonia, [in:] Australia’s Arc of Instability. The Political and Cultural Dynamics of Regional Security, D. Rumley, V. L. Forbes, Ch. Griffin (eds.), Springer, p. 235.
31. Saussol, A. 1986. Des creoles sucriers en Nouvelle-Calédonie ou l’échec d’une économie de plantation (1859–1880), “Journal de la Société des océanistes”, vol. 42, n°82–83, pp. 89–92.
32. Suret-Canele, J. 1971. French Colonialism in Tropical Africa 1900–1945, Pica Press, New York, p. 333.
33. Thébault-Pietrzak, J. 2011. Nowa Kaledonia – pojednanie wdów na końcu świata, “Więź”, no. 01 (627), Towarzystwo Więź, Warszawa, p. 34.
34. Thomas, N. 2007. Odkrycia. Podróże kapitana Cooka, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań, pp. 335–336.

10.2478/v10226-012-0023-9

Maria Marczewska-Rytko

---

Faculty of Political Science, Maria Curie‑Skłodowska University, Lublin – Poland

The aim of the article is to analyze a referendum as the main institution characteristic of direct democracy at the national level in Poland. The article consists of two parts. First of them is connected with direct democracy before 1989, and the second one after 1989. Direct democracy has never been or is particularly esteemed in Poland. The referendum of 30 June 1946 was essentially instrumental and the initiators utilized it as a way to hold power and legitimize it. High expectations were placed on the transformation period after 1989. The referendum of 30 June 1946 was essentially instrumental. The initiators utilized it as a way to hold power and legitimize it. The next referendum of 29 November 1987 also became part of the negative practice of politicizing this instrument of direct democracy. High expectations were placed on the transformation period after 1989. The President’s referendum bill of November 1995 concerning the general granting of property rights to citizens was passed. This motion was approved because it was initiated by the President and then supported by the motion of a group of the SLD Deputies concerning the sharing out of State property. Under such circumstances those submitting the motion had a guaranteed majority necessary for taking an appropriate resolution. It became the grounds for the referendum which was held on 18 February 1996. The next referendum was the Constitution-approving one of 25 May 1997. The political scene was clearly divided into the supporters and opponents of the new Constitution. On 17 April 2003 the Sejm passed a resolution on ordering a nationwide referendum concerning Poland’s membership of the European Union.

direct democracy, Poland, referendum, political participation.

1. “Nie kradnij”. Nie powinno być referendum. Episkopat o uwłaszczeniu i reprywatyzacji, “Gazeta Wyborcza”, 10.03.2000.
2. Frekwencja ponad 32 procent, 1996. “Rzeczpospolita”, no 48.
3. Gebethner, S. 1997. Referendum konstytucyjne – uwikłania społeczne i prawnoustrojowe, [in:] Referendum konstytucyjne w Polsce, ed. M. T. Staszewski, ISP PAN, Warszawa.
4. Grodzicki, R. 1987. Konsultacje społeczne, “Nowe Drogi”, no 7.
5. Jabłoński, M. 1998. Wynik referendum a zasada dyskontynuacji prac Sejmu, “Przegląd Prawa i Administracji”, no 41.
6. Jabłoński, M. 2001. Referendum ogólnokrajowe w polskim prawie konstytucyjnym, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław .
7. Jaskiernia, J. 1987. Ustawowa regulacja konsultacji społecznych i referendum, “Państwo i Prawo”, no 7.
8. Jaskiernia, J. 1995. Prawnoustrojowe i społeczno-polityczne doświadczenia referendum z 29 listopada 1987 r., [in:] Referendum w Polsce współczesnej, eds D. Waniek, M. T. Staszewski, ISP PAN, Warszawa.
9. Kersten, K. 1990. Narodziny systemu władzy. Polska 1943–1948, Kantor Wydawniczy SAWW, Poznań.
10. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. wraz z indeksem rzeczowym, 2002. C. H. Beck, Warszawa.
11. Kruk, M. 1998. Transformacja polskiego porządku konstytucyjnego w latach 1989–1997, [in:] Zasady podstawowej polskiej konstytucji, ed. W. Sokolewicz, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa.
12. Kuciński, J. 1989. Polskie referendum 29 listopada 1987 r., “Państwo i Prawo”, no 2.
13. Malinowski A. 1996. Społeczne uwarunkowania referendum, [in:] Referendum w Polsce i Europie Wschodniej, eds M. T. Staszewski, D. Waniek, ISP PAN, Warszawa.
14. Marczak. T. 1986. Propaganda polityczna stronnictw przed referendum z 30 czerwca 1946 r., Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
15. Marczewska-Rytko, M. 2001. Demokracja bezpośrednia w teorii i praktyce politycznej, Wydawnictwo UMCS, Lublin.
16. Mołdawa, T. 1996. Referendum w projektach konstytucyjnych lat 1989–1995, [in:] Referendum w Polsce i Europie Wschodniej, eds M. T. Staszewski, D. Waniek, ISP PAN, Warszawa.
17. Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej o skorygowanych wynikach głosowania i wyniku referendum konstytucyjnego, przeprowadzonego w dniu 25 maja 1997 r., Dziennik Ustaw 2003, nr 75, poz. 476.
18. Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 21 lipca 2003 r. o skorygowanym wyniku ogólnokrajowego referendum w sprawie wyrażenia zgody na ratyfikację Traktatu dotyczącego przystąpienia Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej. Paczkowski, A. 1995. Referendum z 30 czerwca 1946 r. Próba wstępnego bilansu, [in:] Referendum w Polsce współczesnej, eds D. Waniek, M. T. Staszewski, ISP PAN, Warszawa.
19. Paczkowski, A. 1999. Od sfałszowanego zwycięstwa do prawdziwej klęski. Szkice do portretu PRL, Wydawnictwo Literackie, Warszawa.
20. Projekty Konstytucji 1993–1997, 1997. Ed. M. Kallas, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa.
21. Referendum konstytucyjne w Polsce, 1997. Ed. M. T. Staszewski, ISP PAN Warszawa.
22. Referendum w Polsce współczesnej, 1995. Eds D. Waniek, M. T. Staszewski, ISP PAN, Warszawa.
23. Referendum z 30 czerwca 1946 r. Przebieg i wyniki. Dokumenty do dziejów PRL, 1993. ed. A. Paczkowski, ISP PAN, Warszawa.
24. Staszewski, M. T. 1995. Referendum oprotestowane, [in:] Referendum w Polsce współczesnej, eds D. Waniek, M. T. Staszewski, ISP PAN, Warszawa.
25. Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 15 kwietnia 1996 r. w sprawie ważności referendum o powszechnym uwłaszczeniu obywateli, Dziennik Ustaw 1996, nr 50, poz. 218.
26. Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 16 lipca 2003 r. w przedmiocie ważności referendum ogólnokrajowego w sprawie wyrażenia zgody na ratyfikację Traktatu dotyczącego przystąpienia Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej, wyznaczonego na dzień 8 czerwca 2003 r., w którym głosowanie przeprowadzono w dniach 7 i 8 czerwca 2003 r., Sygn. Akt III SW 144/03.
27. Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 17 kwietnia 2003 r. o zarządzeniu ogólnokrajowego referendum w sprawie wyrażenia zgody na ratyfikację Traktatu dotyczącego przystąpienia Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej, Dziennik Ustaw 2003, nr 66, poz. 613.
28. Ustawa konstytucyjna z dnia 17 października 1992 r. o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym, Dziennik Ustaw 1992, nr 84, poz. 426.
29. Ustawa konstytucyjna z dnia 22 kwietnia 1994 r. o zmianie ustawy konstytucyjnej o trybie przygotowania i uchwalenia Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Dziennik Ustaw 1994, nr 61, poz. 251.
30. Ustawa konstytucyjna z dnia 23 kwietnia 1992 r. o trybie przygotowania i uchwalenia Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Dziennik Ustaw 1992, nr 67, poz. 336.
31. Ustawa z dnia 10 maja 2003 r. o zmianie ustawy o referendum ogólnokrajowym, Dziennik Ustaw 2003, nr 85, poz. 782.
32. Ustawa z dnia 14 marca 2003 r. o referendum ogólnonarodowym, Dziennik Ustaw 2003, nr 57, poz. 507.
33. Ustawa z dnia 27 kwietnia 1946 r. o głosowaniu ludowym, Dziennik Ustaw 1946, nr 15, poz. 104.
34. Ustawa z dnia 28 kwietnia 1946 r. o przeprowadzeniu głosowania ludowego, Dziennik Ustaw 1946, nr 15, poz. 105.
35. Ustawa z dnia 29 czerwca 1995 r. o referendum, Dziennik Ustaw 1995, nr 99, poz. 487.
36. Ustawa z dnia 6 maja 1987 r. O konsultacjach społecznych i referendum, Dziennik Ustaw 1987, nr 14, poz. 83.
37. Uziębło, P., Nowe regulacje prawne dotyczące referendum ogólnokrajowego w Polsce, http:// pedrou.w.interia.pl/referendum.htm (10.10.2012).
38. Winczorek, P. 2002. Projekt ustawy o referendach ogólnokrajowych, “Państwo i Prawo”, no 12.
39. Zieliński, E., Bokszczanin, I., Zieliński, J. 2003. Referendum w państwach Europy, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Instytut Nauk Politycznych, Warszawa.

10.2478/v10226-012-0024-8

Roxana Alexandra Costinescu

---

Department of Social‑Political Sciences, Iaşi – Romania

The end of the Cold War, and especially the 9/11 events brought back as a core subject for debates the Just War Theory as an answer for the new contemporary realities represented by aggressions, intervention, self‑defense, war prisoners, terrorists, war crimes, etc.
JWT has always been understood not as an abstract moral theory but more as a practical guide for military and political leaders for their armed implication decisions. If JWT is adequate or not to the current conditions, it is closely connected to its ability to meet this practical function. The present article will analyze the degree to which the recent changes of the role of military violence affected JWT.

just war, ius in bello, ius ad bellum, security, threats.

1. Bellamy, A. J. 2008. Just Wars from Cicero to Iraq, Polity, Cambridge. Clark, I. 2005. Legitimacy in International Society, Oxford University Press, Oxford.
2. Elshtain, J. B. 2001. Just War and Humanitarian Intervention, “Ideas: From the National Humanities Centre”, vol. 8, pp. 1–21.
3. Elshtain, J. B. 2004. Just War Against Terror: The Burden of American Power, Basic Books, New York.
4. Mill, J. S., A Few Words on Non‑Intervention, “Foreign Policy Perspectives”, no 8, http://www.libertarian. co.uk/ lapubs/forep/forep008. pdf (access 27.05.2012).
5. Pagden, A., Lawrance J. 1991. Francisco de Vitoria: Political Writings, Cambridge University Press, Cambridge.
6. Pufendorf, S., Of the Law of Nature and Nations, 1729, http://archive.org/details/ oflawofnaturenat- 00pufe (access 17.03.2012).
7. The International Commission on Intervention and State Sovereignty 2001. The Responsibility to Protect, International Development Research Centre, Ottawa. United Nations Organization, An Agenda for Peace, Preventive Diplomacy, Peacemaking and Peace‑Keeping, http://www.un.org/docs/ SG/agpeace.html (access 25.05.2012).
8. Walzer, M. 2006. Just and Unjust Wars. A Moral Argument with Historical Illustrations, Basic Books, New York.

10.2478/v10226-012-0025-7

Christine Lienau

---

Justus‑Liebig‑Universität Gießen – Germany

The Sillon was a French Catholic lay youth movement which, from 1899 to 1910, worked on building a democratic community anchored on Christian values. The purpose of my essay is to analyze how this aim, inspired by the apologetics of Maurice Blondel, took form in Sillonist literary theory and fiction: in the Sillonists’ wish to create a popular art and in the preference they gave to psychological realism. My analysis is based on the movement’s journal and on a novel by Henry du Roure, Life of a Happy Man.

Christian democracy, renouveau catholique, secularization, social catholicism, Maurice Blondel

1. Archambault, P. 1928. Vers un réalisme intégral: L’oeuvre philosophique de Maurice Blondel, Bloud & Gay, Paris (Cahiers de la Nouvelle Journée 12).
2. Artiaga, L. 2007. Des torrents de papier: Catholicisme et lectures populaires au XIXe siècle, Presses Universitaires de Limoges, Limoges. Barthélemy‑Madaule, M. 1973, Marc Sangnier: 1873–1950, Seuil, Paris.

10.2478/v10226-012-0026-6

Marcin Pomarański

---

Maria Curie‑Skłodowska University, Lublin – Poland

The article is an attempt to analyze the relation between religion and politics in the American culture of last few decades. Liberals of western civilization very often look on the religion as an anachronism – something connected with a personal wishful thinking or with the prayers of monks closed in a congregation rather than with the modern political life. But the religion is an important component of the present‑day culture in America. A good example of this is the modern use of prayer as a form of political action. The research concentrates on two different forms of religious prayer – ‘the civil prayer’ and ‘the imprecatory prayer’. As we will see, these two forms of confessional practice differ in almost everything, but they share a common political context.

religion and politics, political prayer, civil religion, imprecatory prayer.

1. Allen, B., 2009. (I), Drake, former SBC officer, says he’s praying for Obama to die, Associated Baptist Press, June 3rd, http://www.abpnews.com/archives/item/4126‑drake‑former‑sbc‑officer‑says‑hes‑praying‑for‑obama‑to‑die‑updated#. UOVYSUc9tRM.
2. Allen, B., 2009. (II), Former SBC officer says Tiller murder answer to prayer, June 2nd, Associated Baptist Press, http://www.abpnews.com/content/view/4134/43/. Avlon, J., 2010. (I), Health‑Care Fatwa, “The Daily Beast Journal”, March 22nd, http://www.thedailybeast. com/blogs‑and‑stories/ 2010‑03‑22/ health‑care‑fatwa.
3. Avlon, J., 2010. (II), Wingnuts: How the Lunatic Fringe Is Hijacking America, Beast Books, New York.
4. Bellah, R., 1967. Religion in America, “Dædalus. Journal of the American Academy of Arts and Sciences”, vol. 96, no. 1, pp. 1–21.
5. Blumenthal, M., 2009. Republican Gomorrah: Inside the Movement that Shattered the Party, Nation Books, New York.
6. Burdziej, S., 2009. Religia obywatelska w Stanach Zjednoczonych: stadium socjologiczne retoryki religijnej Billa Clintona i George’a W. Busha, Nomos, Kraków.
7. Bush, G. W., 2001. A Great People Has Been Moved to Defend a Great Nation. 9/11 Address to the Nation, http://www.americanrhetoric.com/speeches/gwbush911addresstothenation.htm.
8. Cladis, M., 2009. The Role and Place of Religion in Democratic Society: Four Models, “Conference Papers – Midwestern Political Science Association; 2009 Annual Meeting”.
9. Colmes, A., 2009. (Another) Baptist Preacher prays for Obama to die, August 25th, Fox News Radio, http://radio.foxnews.com/2009/08/25/another‑baptist‑preacher‑prays‑for‑obama‑to‑die/.
10. Conn, J., 2007. Bad religion, “Church and State”, no. 8, pp. 12–13.
11. Conn, J., 2009. Prayer Farce, “Church and State”, no. 10, pp. 12–13. Davis, D. W., 2010. The Phineas Priesthood: Violent Vanguard of the Christian Identity Movement, Preager, Santa Barbara.
12. Domke, D., Coe, K., 2007. The God Strategy. How Religion Became a Political Weapon in America, Oxford University Press, New York.
13. Evenly Divided and Increasingly Polarized. The 2004 Political Landscape, 2003, Pew Research Center Report, Washington, p. 65, http://people‑press. org/2003/11/05/part‑8‑religion‑in‑american‑life/ (Pew Raport 2003).
14. First Prayer of the Continental Congress, 1774. Office of the Chaplain United States House of Representatives, http://chaplain.house.gov.
15. Gallagher, P., 2010. Lee Greenwood, ‘God Bless the USA’ – Story Behind the Lyrics, ‘The Boot’ online, http://www.theboot.com/2010/05/28/lee‑greenwood‑god‑bless‑the‑usa‑lyrics. Hanek, K., Olson, B., McAdams, D., 2011. Political Orientation and the Psychology of Christian Prayer: How Conservatives and Liberals Pray, “The International Journal for the Psychology of Religion”, vol. 21.
16. King James Version Bible (Standard King James Version, Pure Cambridge), http://www.kingjamesbibleonline. org/book.php.
17. Marczewska‑Rytko, M., 2006. Rytuał polityczny: próba charakterystyki, [in:] Rytuał. Przeszłość i teraźniejszość, ed. M. Filipiak, M. Rajewski, Wydawnictwo UMCS, Lublin.
18. Olehla, R., 2010. Common Faith: Civil Religion in the US, “New Presence: The Prague Journal of Central European Affairs”, vol. 14, no. 2. Peck, A., 2009. Religia i polityka w amerykańskich wyborach prezydenckich okresu post‑sekularyzmu, [w:] O wielowymiarowości badań religioznawczych, ed. Z. Drozdowicz, Wydawnictwo UAM, Poznań.
19. Peck, A., 2005. Teleewangelizm, apokalipsa i polityka: współczesna prawica protestancka w Stanach Zjednoczonych, Wydawnictwo WSSE, Tyczyn.
20. Peels, H. G. L., 1994. The Vengeance of God: The Meaning of the Root NQM and the Function of the NQM‑texts in the Context of Divine Revelation in the Old Testament, Brill Piblishers, Leiden– New York–Cologne.
21. Peters, P., 2010. Go to Hell Prayer for 2010, “The Dragon Slayer. The Scriptures for America Worldwide Newsletter”, no. 1, pp. 12–17, http://www.scripturesforamerica.org/newsletters.php.
22. Potz M., 2008. Granice wolności religijnej. Kwestie wolności sumienia i wyznania oraz stosunku państwa do religii w Stanach Zjednoczonych Ameryki, Fundacja na rzecz Nauki Polskiej, Wrocław.
23. Reagan, R., 1980. Republican National Convention Acceptance Address, transcript, http://www. americanrhetoric.com/speeches/ronaldreagan1980rnc.htm.
24. Sullivan, A., 2003. Do The Democrats Have A Prayer?, “Washington Monthly”, vol. 35, no. 6, pp. 31–36.
25. Ventura, M., 2011. Letters at 3 a.m.: The Second Story, “The Austin Chronicle” on September 9th, http://www.austinchronicle.com/columns/2011‑09‑09/ the‑second‑story/.
26. Węgrzyniak, W., 2011. Granica miłości i nienawiści w Psalmach, “Życie duchowe”, no. 65.
27. Wet, de C., 2009. Between Power and Priestcraft: The Politics of Prayer in 2 Maccabees, “Religion and Theology”, vol. 16.

10.2478/v10226-012-0027-5

Katarzyna Radzik, Katarzyna Mieczkowska-Czerniak

---

Faculty of Political Science, Maria Curie‑Skłodowska University in Lublin – Poland

Recently, many local governments have tried to improve their efficiency and effectiveness by establishing partnerships with stakeholders such as citizens and third sector organizations, and not only with private companies as it was the case in the 1980s. Nevertheless, to foster productive partner relations between the local government and the local community some conditions must be fulfilled. The article focuses on citizen activity, as well as its forms and dimensions, as one of the most important prerequisites for an effective partnership. The analysis is based on the preliminary findings from the Self-Government Activity Project (Pol. Projekt Aktywności Samorządowej – PAS) that has been realised by seven local governments since February 2011. The article concludes that with regard to Poland citizens’ indifference might be one of the most significant obstacles towards any close cooperation with local authorities. The analysis proves, however, that attempts at establishing partner relations also face other obstacles, inter alia, a poor awareness of local issues, lack of trust in local authorities, different perspective on local problems and objections raised by the elected representatives.

citizen activity, participatory policy-making, local communities, partner relations

1. Bun Ku H., Yuen-Tsang W. K. A. 2011. Capacity Building, [in:] The SAGE Handbook of Governance, ed. M. Bevir, SAGE, London, p. 473.
2. Campbell A., Coulson A., 2006. Into the Mainstream: Local Democracy in Central and Eastern Europe, “Local Government Studies” 2006, vol. 32, no. 5.
3. Czapiński A., 2011. Kapitał Społeczny, [in:] Diagnoza Społeczna 2011. Warunki i jakość życia Polaków, eds. J. Czapiński, T. Panek, Warszawa: Rada Monitoringu Społecznego, p. 285.
4. Denhardt J. V., Denhardt R. B., 2011. Leadership [in:] The SAGE Handbook of Governance, ed. M. Bevir, SAGE, London, p. 432.
5. Division of Lublin into 27 districts: http://www.kosminek.org/historia/historia-terazniejszosc (accessed 26.12.2012)
6. Flinders M., Moon D. S., December 2011. The problem of letting go: The ‘Big Society’, accountable governance and ‘the curse of the decentralizing ministers’, “Local Economy. The Journal of the Local Economy Policy Unit”, vol. 26, no 8, p. 661.
7. FRDL, 2012. Rola samorządności w budowaniu kapitału społecznego, Badanie Fundacji Rozwoju Demokracji Lokalnej Małopolskiego. Instytut Samorządu Terytorialnego i Administracji.
8. Geurtz C., Van de Wijdeven T., 2010. Making Citizens Participation Work: The Challenge Search for New Forms of Local Democracy in The Netherlands, “Local Government Studies”, vol. 36, issue 4, p. 533.
9. Heinrich C., Lynn L. (eds.), 2000. Governance and Performance: New Perspectives, DC: Georgetown University Press, Washington.
10. Herbst J. 2008. Kraina nieufności: kapitał społeczny, rozwój gospodarczy i sprawność instytucji publicznych w polskiej literaturze akademickiej, [in:] P. Swianiewicz, J. Herbst, M. Lackowska, A. Mielczarek, 2008. Szafarze darów europejskich. Kapitał społeczny a realizacja polityki regionalnej w polskich województwach, SCHOLAR, Warszawa, pp. 20–53.
11. John P. 2001. Local Governance in Western Europe, SAGE, London. Kulesza M. 2002. Methods and Techniques of Managing Decentralization Reforms in CEE Countries: The Polish Experience, [in:] Mastering Decentralization and Public Administration Reforms in Central and Eastern Europe, ed. G. Peteri, OSI/LGI, Budapest, p. 191.
12. Kulesza M. 2012 a. Burmistrzowie do senatu, mieszkańcy do rządzenia, “Wspólnota” 2012, no 7, 18 lutego, pp. 11–13.
13. Kulesza M. 2012 b. Pora obudzić mieszkańców, “Wspólnota” 2012, no 9, 3 marca, pp. 8–10.
14. Lowndes V., Pratchett L. 2012. Local Governance under the Coalition Government: Austerity, Localism and Big Society, “Local Government Studies” 2012, vol. 38, issue 1, p. 30.
15. McLaverty P. 2011. Participation, [in:] The SAGE Handbook of Governance, ed. M. Bevir, SAGE, London, pp. 402–416.
16. Michels A., de Graaf L. 2010. Examining Citizens Participation: Local Participatory Policy Making and Democracy, “Local Government Studies”, vol. 35, no. 4, p. 482. OBOP 2012. Raport z badania roli aktywności mieszkańców w rozwoju społeczności lokalnej, Warszawa.
17. Osborne D., Gabler T. 1993. Reinventing Government, Addisson Wesley, New York. Pawłowska A. 2007. Governance – Possible or Desirable in Democracies under Transformation?, “TEKA. Commission of Political Science and International Affairs”, Lublin, p. 162.
18. Prokop P., Bielak A., Szlęzak R., Antoń Z. 2011. Podręcznik opracowany na zlecenie Fundacji Inicjatyw Menedżerskich w ramach projektu współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego, Program Operacyjny Kapitał Ludzki, Priorytet V – Dobre rządzenie Działanie 5.6 – Projekty innowacyjne Program Aktywności Samorządowej PAS – innowacyjne narzędzie uspołecznionego procesu monitorowania usług publicznych, http:// www.fim.lublin.pl/pas/index.php (accessed 27.05.2013)
19. Putnam R. D. 2008. Samotna gra w kręgle, Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne, Warszawa. Radzik, K. 2010. Reforming Polish Local Government: Between Democracy and Efficiency, [in:] Contemporary World between Security and Freedom, eds. A. Pandiloszka, U. Pinterič, Vega, Ljubljana.
20. Rhodes, R. A. W. 1997. Understanding Governance: Policy Networks, Governance, Reflexivity and Accountability, Open University Press, Buckingham.
21. Sidor, M., 2011. The Local Referendum in Poland after 20 Years of Transformation, Paper presented at NISPAcee Conference in Varna, Bulgaria, May 2011.
22. Swianiewicz, P. 2002. Modele samorządu terytorialnego w państwach Europy Zachodniej Środkowowschodniej. Próba generalizacji, “Studia Regionalne i Lokalne”, no 4 (10), p. 53.
23. Swianiewicz, P. 2005. Poland: a time of transition, [in:] Comparing Local Governance. Trends and Developments, eds. B. Denters & L. E. Rose, Palgrave Macmillan, pp. 101–102.
24. Swianiewicz, P. 2011. Poland: Europeanization of Subnational Governments, [in:] The Oxford Handbook of Local and Regional Democracy in Europe, eds. J. Loughlin, F. Hendriks, A. Lindström, Oxford University Press, Oxford, pp. 480–504.
25. Swianiewicz, P., Herbst, M. 2002. Economies and Diseconomies of Scale in Polish Local Governments, [in:] Consolidation or Fragmentation? The Size of Local Governments in Central and Eastern Europe, ed. P. Swianiewicz, Open Society Institute, Budapest, pp. 223–224. The Foundation for Managerial Initiatives: http://fim.org.pl/projekt/pas/materialy-do-projektu (accessed 27.05.2013)

10.2478/v10226-012-0028-4

Konrad Zieliński

---

Faculty of Political Science, Maria Curie‑Skłodowska University, Lublin – Poland

The period between the 1905 Revolution and the outbreak of World War I was the time of deepening controversies between the interests of the Great Powers, the formation of the political and military alliances, and the preparations for a military conflict. In the Kingdom of Poland, the territory of which – as many expected – was to become one of the main battlegrounds in the upcoming war, the growing tension in the international relations was clearly felt. This tension influenced the internal situation, in which such events as the elections to the State Duma (the Russian Parliament), the issue of self-government or the emergence of the new Chełm gubernya (Province) electrified the population. The presence of a fairly large number of Jews, and the Jewish issue raised by some political forces were the other factors shaping up the social and political relations in the Kingdom; the factors, which - a few years before the war - gained the unprecedented momentum. Although the worsening of the Polish-Jewish relations could have been observed earlier, the elections to the State Duma in 1912, in which – due to the Jewish votes – the candidate of the National Democracy (the so-called endeks), Roman Dmowski lost his battle for a seat in the Parliament, became a turning point in the history of the Polish Jews.

Polish-Jewish relations, State Duma, elections, anti-Semitism, boycott.

PRIMARY SOURCES

1. Gosudarstviennyi Archiv Rossiiskoi Fiederacii, Moscow
2. Fond 217: Warshavskoie Gubernskoie Gandarmskoie Upravleniye Number of folders: op. 1 d. 282, 759.
3. Fond 9458: Archiv tshlena Gosudarstviennoi Dumy. Bomasz Majer Chaimowicz Number of folders: op. 1 d. 1, 2, 11, 22, 25, 132.
4. YIVO Institute for Jewish Research, New York Herman Bernstein Papers Number of folders: 713 Box 9.
5. Achmatowicz A. 2003. Polityka Rosji w kwestii polskiej w pierwszym roku Wielkiej Wojny 1914–1915, Neriton, Warszawa.
6. Corrsin S. D. 1996. The Jews, the Left, and the State Duma Elections in Warsaw in 1912: Selected Sources, “Polin. Studies in Polish Jewry”, vol. 9.
7. Golczewski F. 1989. Anti-Semitic Literature in Poland Before the First World War, “Polin. Journal of Polish-Jewish Studies”, vol. 4.
8. Jedlicki J. 1999. The End of the Dialogue. Warsaw 1907–1912, [in:] The Jews in Poland, vol. II, S. Kapralski (ed.), Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Cracow. Jedlicki J., Intelektualiści oporni wobec fali antysemityzmu (Królestwo Polskie w latach 1912–1914), “Czasy Nowożytne” 2003. vol. XV.
9. Kandel F. 2002. Kniga wriemien i sobytij. Istoria rossijskich jewrejew, vol. 2, Mosty Kultury – Gesharim, Moskwa–Jerusalem.
10. Shapiro L. 1975. Outline of the History of Russian and Soviet Jewry 1912–1974, [in:] Dubnow S. M., History of the Jews in Russia and Poland. From the Earliest Times until the Present Day, vol. III, transl. S. Friedlander, KTAV Publishing House, New York.
11. Walecki H. 1967. Wybór pism 1905–1918, wstęp i oprac. J. Kancewicz, Książka i Wiedza, Warszawa.
12. Wierzchowski M. 1966. Sprawy Polski w III i IV Dumie Państwowej, PWN, Warszawa.
13. Weeks T. R. 1999. Poles, Jews, and Russians, 1863–1914: The Death of the Ideal of Assimilation in the Kingdom of Poland, “Polin. Studies in Polish Jewry”, vol. 12.
14. Wróbel P. 1991. Zarys dziejów Żydów na ziemiach polskich w latach 1880–1918, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
15. Zieliński K. 2005. Stosunki polsko-żydowskie na ziemiach Królestwa Polskiego w czasie pierwszej wojny światowej, Wydawnictwo UMCS, Lublin.
16. Zimmerman J. D. 2004. Poles, Jews and the Politics of Nationality. The Bund and the Polish Socialist Party in Late Tsarist Russia, 1892–1914, University of Wisconsin Press, Madison.

10.2478/v10226-012-0029-3

Nataša Simeunović Bajić ¹, Ljiljana Manić ¹, Aleksandra Majdarević ²

---

¹ Megatrend University,
² Singidurum University, Belgrade – Serbia

The aim of this paper is to define how the City of Niš (the birthplace of the Roman Emperor Constantine the Great) plans to prepare for the celebration of the 1700 th anniversary of the Edict of Milan. This will be a great test of efficiency for the public policy. This paper will try to detect media frameworks through which the importance of certain subjects about public policy of the City of Niš is emphasized. This policy is directly related to preparation in different public sectors, especially in tourism and culture. As a methodological approach, we applied content analysis in order to achieve this detection.

public policy, Edict of Milan, City of Niš, media framing

1. Agenda 21 for Culture, 2004. An undertaking by cities and local governments for cultural development, http://www.barcelona2004.org/www.barcelona2004.org/esp/banco_del_ conocimiento/ docs/tportoalegreeng.pdf, (accessed 13.1.2012).
2. Baba, C., Cherecheş, R. Mora, C., Ţiclău, T. 2009. Public Participation in Public Policy Process – Case Study in Seven Counties from North‑Western Region of Romania, “Transylvanian Review of Administrative Sciences”, 26E, pp. 5–13.
3. Beierle, C. Cayford, J. 2002. Democracy in practice: public participation in environmental decisions, http://books.google.rs/books?id=OO2gt1oHb0YC&dq=public+ participation&lr (accessed 13.1.2012).
4. City of Niš through Centuries, http://www.ni.rs, (accessed 13.1.2012).
5. Cohen, B. C. 1963. The Press and Foreign Policy, Princeton University Press, New York, NJ: p. 13.
6. Gitlin, T. 1980. The whole world is watching: mass media in the making & unmaking of the New Left, University of California Press, p., http://books.google.rs/books?id=SMtHxaYV‑UcC& pg=PA7& lpg=PA7&dq=Gitlin++%E2%80%9Cpersistent+patterns+of++cognition,+interpretation,+and+p resentation+of+selection&source=bl&ots=Xav0XESo9g&sig=47PRm9HMTLwK934AxzTMn1x 8fRA&hl=en&sa=X&ei=8YBXT_WlC_La4QSxiOyfDw&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false, (accessed 13.1.2012).
7. Goffman, E. 1974. Frame Analysis: An Essay on the Organization of Experience, Harper and Row: New York.
8. Haruţa, C., Radu, B. 2010. Citizens participation in the decision making process at local and county levels in the Romanian public institution, “Transylvanian Review of Administrative Sciences”, no. 31E, pp. 76–92.
9. Kocić, D., Proslava još u planovima, “Press”, at http://www.pressonline.rs/sr/vesti/regioni/story/158795/ Proslava+jo%C5%A1+u+planovima.html, (accessed 13.1.2012). MIC, Medijski istraživački centar Niš, at www.mic.org.rs, (accessed 13.1.2012).
10. Milivojević, S., 2001. Ideološki rad medija ( Ideological Work o f M edia), “ Nova s rpska p olitička misao“, vol. 8, no. 1–4, pp. 233–249.
11. Sabatier, A. P. 2007. The need for better theories, [in:] Sabatier A. P. (ed.), Theories of the Policy Process, 2nd edition, CO: Westview Press, pp. 3–17.
12. Simeunović, N. 2009. The Role of Media in European Identity Formation: Understanding the Complexity of Today’s European Media Landscape, “CEU Political Science Journal”, vol. 4. no. 4, pp. 501–519.
13. Stojanović, D., Nastavljena obnova Konstantinove vile, “Večernje novosti”, at http://www.novosti. rs/vesti/kultura.71.html:333125‑Nastavljena‑obnova‑Konstantinove‑vile, (accessed 13.1.2012.)
14. Vukelić, J. 2009. Neposredno učešće građana u donošenju odluka na lokalnom nivou vlasti u Srbiji (Citizen Participation at the Local Level of Government in Serbia), “Sociologija”, vol. LI, no. 3, pp. 291–312.

10.2478/v10226-012-0030-x

Valentina Marinescu, Madalina Balasescu

---

University of Bucharest – Romania

This study examined whether Romanian media’s framing of Poland’s EU presidency (June 2011–June 2012) represents informative journalism or we can talk about a sensationalist coverage of the issue. The difference is important especially within the context of the general approach of the Romanian press to the relevant “external” topics, knowing that the Romanian media are, mainly, focused on the internal issues.
Drawing on “framing theory”, the study investigated the main actors involved, the issues covered in relation to Poland presidency and their salient attributes in the script structure of each article. The results indicated that informative elements were both in newspapers and in on‑line materials covering the Poland’s EU presidency. At the same time, the Polish European presidency was not covered in an episodic manner by Romanian media‑either on‑line or newspapers, the preference for contextual framing being obvious in Romanian media.

framing, script structure, framing theory, Poland’s EU presidency, mass media.

1. Bateson, G. 1972. Steps to an Ecology of Mind: Collected Essays in Anthropology, New York: Ballantine.
2. Berkowitz, D. 1997. Non‑routine news and newswork, exploring a what‑a‑story, [in:] Social Meaning of News, D. Berkowitz (ed.), Sage Publications Inc., London and New Delhi, pp. 365–373. Deacon, D., Pickering, M., Golding, P., Murdock G. 1999. Researching Communication – A Practical Guide to Methods in Media and Cultural Analysis, Arnold Pbl. Comp., London.
3. Dimitrova, D. V., Kaid, L. L., Williams, A. P., Trammell, K. D. 2005. War on the web: the immediate news framing of Gulf War II. “Press/Politics”, 10, pp. 22–44.
4. Entman, R. M. 2004. Projects of Power: Framing News, Public Opinion, and U.S. Foreign Policy, Univ. Chicago Press, Chicago.
5. Entman, R. M. 1991. Framing the US coverage of international news: Contrasts in narratives of the KAL and Iran air incidents, “Journal of Communication”, 41/4, pp. 6–27. Entman, R. M. 2003. Cascading activation: Contesting the White House’s frame after 9/11, “Political Communication”, 20, p. 415–432.
6. Feldman, S., Zaller, J. 1992. The political culture of ambivalence: ideological responses to the welfare state, “American Journal of Political Sciences”, 36, pp. 268–307.
7. Festinger, L. 1962. A Theory of Cognitive Dissonance, Stanford University Press, Chicago.
8. Fiske, S. T., Taylor, S. 1991. Social Cognition, 2nd edn. McGraw‑Hill, New York.
9. Gamson, W. A., Modigliani, A. 1987. The changing culture of affirmative action, [in:] Research in Political Sociology, R. D. Braungart (ed.), 3, Jai Pr., New York, pp. 137–177.
10. Gamson, W. A., Modigliani, A. 1989. Media discourse and public opinion on nuclear power: a constructionist approach, “American Journal of Sociology”, 95, pp. 1–37.
11. Gamson, A. W. 1989. News as framing: Comment on Graber, “American Behavioral Scientist”, 33, pp. 157–161.
12. Gans, H. 1980. Deciding What’s News, Vintage, New York.
13. Gitlin, T. 1980. The Whole World Is Watching: Mass Media in the Making and Unmaking of the New Left, University of California Press, Berkeley. Goffman, E. 1974. Frame Analysis: An Essay on the Organization of Experience, Harvard University Press, Cambridge, MA.
14. Gombrich, E. H. 1989. Art and Illusion. A Study in the Psychology of Pictorial Representation, Pantheon, New York.
15. Hogg, M. A. 1992. The Social Psychology of Group Cohesiveness: From Attraction to Social Identity, New York University Press, New York.
16. Iyengar, S. 1991. Is anyone responsible? How Television Frames Political Issues. University of Chicago Press, Chicago. Jeffres, Leo J. 1997. Mass‑media, Processes and Effects, Waveland Press Inc., Illinois, pp. 105–111.
17. McCombs, M. 2004. Setting the Agenda, Polity Press, Cambridge.
18. Molotoch, H., Lester, M. 1997. News as Purposive Behaviour, on the Strategic Use of Routine Events, Accidents and Scandals, [in:] Social Meaning of News, D. Berkowitz (ed.), Sage Publications Inc., pp. 193–207.
19. Nisbet, M. C., Brossard, D., Kroepsch, A. 2003. Framing science: the stem cell controversy in an age of press/politics. “Press/Politics”, 8, pp. 36–70.
20. Ortony, A., Clore, G. L., Collins, G. L. 1988. The Cognitive Structure of Emotions, Cambridge University Press, New York.
21. Pan, Z., Kosicki, G. 1993. Framing Analysis: An approach to news discourse, “Political Communication”, 10, pp. 55–76. P
22. ew Research Center American Psyche Reeling from Terror Attacks, Pew Research Center Report 19 (2002). http://people‑press. org/reports/ display php3?reportID=3 (access 12.1.2013).
23. Rusell Neuman, W., Just, M., Crigler, A. N. 1993. Common Knowledge: News and the Construction of Political Meaning, The University of Chicago Press, Chicago, IL.
24. Scheufele, D. A. 1999. Framing as a theory of media effects. “Journal of Communication”, 49 (1), pp. 103–122.
25. Semetko, H. A., Valkenburg, P. M. 2000. Framing European politics: a content analysis of press and television news. “Journal of Communication”, 50, pp. 93–109.
26. Shoemaker, P. J., Reese, S. D. 1996. Mediating the Message: Theories of Influences on Mass Media Content, Longman, White Plains, NY.
27. Sieff, E. M. 2003. Media frames of mental illnesses: The potential impact of negative frames. “Journal of Mental Health”, 12, pp. 259–269.
28. Sotirovic, M. 2003. How individuals explain social problems: The influences of media use, “Journal of Communication”, 52 (1), pp. 122–137.
29. Tankard, J. W. J. 2001. The empirical approach to the study of media framing, [in:] Framing Public Life, S. D. Reese, O. H. Gandy Jr, A. E. Grant (eds.), Lawrence Erlbaum, Mahwah, NJ, pp. 95–106.
30. Tuchman, G. 1978. Making News: A Study in the Construction of Reality, Free Press, New York.
31. Tuchman, G. 1997. Making News by Doing Work, Routinizing the Unexpected, [in:] Social Meaning of News, D. Berkowitz (ed.), Sage Publications Inc., London and New Delhi, pp. 175–178.

10.2478/v10226-012-0031-9

Dobrinka Peicheva

---

Department of Sociology, Faculty of Philosophy South-West University, Blagoevgrad – Bulgaria

The article is focused on a function of the mass media that stems from the tacit rule that “bad news make good news”. This refers to emphatic coverage of negative events, facts, processes and media violence, which instill fear, insecurity, anxiety, tension in the audience.
No mass media make an exception to this trend. One can watch, hear or read coverage such as: “The end of the world has been postponed”, “The flue epidemic this year is expected to be much bigger and worse”, etc.
Negative coverage instilling fear and insecurity refers above all to various forms of violence: killings, beatings, psychological harassment, sexual harassment. Fear and insecurity are also engendered by coverage of drug abuse, alcohol abuse, traffic accidents, disasters, failures, abuses related to product quality, prices, expiry dates, financial or document crimes, etc.
A content analysis study of central evening news broadcasts on three of the most widely watched Bulgarian television stations, conducted under the author’s leadership in 2011 and 2012 is used for developing the fear maintenance hypothesis.
Most generally, the similarities between the two set of data are the following: –– the media inspire fear, anxiety of various kinds, and the feeling that the problems are unsolvable;
–– violence in the media is shown daily and holds a relatively high share of the coverage;
–– the media predominantly inspire pessimism.
The author’s thesis is that the mass media maintain people’s fears and anxiety; this is more than a hypothetic construct. It would be appropriate to designate this as the fear maintenance theory, and place it alongside the theory of cultivation (G. Gerbner), the social learning theory (A. Bandura), etc.

fear, media violence, media negative news; mass media effects.

1. Andison, F. S. 1977. TV violence and viewer aggression: A cumulation of study results, “Public Opinion Quarterly”, 41, pp. 314–331.
2. Bandura, A. 1978. A social learning theory of aggression, “Journal of Communication”, 28 (3), pр. 12–29.
3. Bandura, A. 1982. Self-efficacy mechanism in human agency, “American Psychologist”, 37 (2), pр. 122–147.
4. Bandura, A. 1985. Social Foundations of Thought and Action, Prentice Hall: Englewood Cliffs, NJ.
5. Bandura, A., Ross, D., Ross, S. 1963. Imitation of film-mediated aggressive models, “Journal of Abnormal and Social Psychology”, pр. 66, 3–11.
6. Blank, D. M. 1977. Final comments on the violence profile, “Journal of Broadcasting”, 21, рp. 287–296.
7. Bryant, J., Thompson C. 2002. Fundamentals of Media Effects, McGraw-Hill Companies, Inc., Columbus.
8. Cantor, J., Nathanson A. I. 1996. Children‘s fright reactions to television news, “Journal of Communication”, 46 (4), рp. 139–152.
9. Cantor, J. 1994. Fright reactions to mass media, [in:] Media Effects: Advances in Theory and Research, J. Bryant, D. Zillmann (eds.), Erlbaum: Hillsdale, NJ, pp. 213–245
10. Cantor, J., Reilly, S. 1982. Adolescents’ fright reactions to television and films, “Journal of Communication”, 32 (1), рp. 87–99.
11. Cantor, J., Sparks, G. 1984. Children’s fear responses to mass media: Testing some Piagetian predictions, “Journal of Communication”, 34 (2), рp. 90–103.
12. Cantor, J., Wilson, B. J. 1984. Modifying fear responses to mass media in preschool and elementary school children, “Journal of Broadcasting”, 28, рp. 431–443.
13. Cantor, J., Wilson, B. J. 1986. Hoffner, С., Emotional responses to a televised nuclear holocaust film, “Communication Research”, 13, рp. 257–277.
14. Carlson, M., Marcus-Newhall, A., Miller, N. 1990. Effects of situational aggression cues: Aquantitative review, “Journal of Personality and Social Psychology”, 58, рp. 622–633.
15. Cooper, C. 1996. Violence on television, congressional inquiry, public criticism and industry response, a policy analysis, University Press of America: Lanham, MD. Drabman, R., Thomas, M. H. 1974. Does media violence increase children’s toleration of real life aggression, “Developmental Psychology”, 10, рp. 418–421.
16. Federman, J. (ed.) 1998. National Television Violence Study, vol. 3, Executive Summary. Santa Barbara, CA: Center for Communication and Social policy, University of California, Santa Barbara.
17. Fotev, G. 2006. The Sociology of Fear, [in:] Fotev G., Disciplinary Structure of Sociology, Prosfeta: Sofia, East-West (in Bulgarian).
18. Fotev, G. (ed.) 2005. Sociology of Deviant Behaviour, Prosfeta: Sofia, East-West (in Bulgarian).
19. Gerbner, G., Gross, L. 1972. Living with television: The violence profile, “Journal of Communication”, 26, рp. 173–199.
20. Gerbner, G., Gross, L., Jackson-Beeck, M., Jeffries-Fox, S., Signorielli, N. 1978. Cultural indicators violence profile, “Journal of Communication”, 28(3), pp. 176–207.
21. Gerbner, G., Gross, L., Morgan, M., Signorielli, N., Shanahan, J. 1978. Growing up with television: Cultivation processes, [in:] J. Bryant, D. Zillmann (eds.), Media Effects: Advances in Theory and Research, Erlbaum: Mahwah, NJ (2nd ed.).
22. Gerbner, G., Gross, L., Morgan, M., Signorielli, N. 1980. Aging with television: Images on television drama and conceptions of social reality, “Journal of Communication”, 30 (1), pp. 37–47.
23. Gerbner, G., Gross, L., Morgan, M., Signorielli, N. 1980. The “mainstreaming” of America: violence profile, “Journal of Communication”, no. 11, 30, 3, pp. 10–29.
24. Gerbner, G., Gross, L., Morgan, M., Signorielli, N. 1986. Living with television: The dynamics of the cultivation process, [in:] Perspectives on Media Effects, J. Bryant, D. Zillman (eds.), Lawrence Erlbaum Associates: Hilldale, NJ, p. 17–40.
25. Gerbner, G., Gross, L., Morgan, M., Signorielli, N. 1994. Growing up with television: The cultivation perspective, [in:] Media Effects: Advances in Theory and Tesearch, J. Bryant, D. Zillmann (eds.), Erlbaum: Hillsdale, NJ, pp. 17–41
26. Gerbner, G., Signorielli, N. 1988. Violence and Terror in the Mass Media. An annotated bibliography, New York Greenwood Press: New York.
27. Gerbner, G. 1998. Cultivation analysis: An overview, “Mass Communication and Society”, 3/4, pp. 175–194.
28. Gerbner, G., Hamid, M., Schiller, H. I. 1999. Violence and Terror in the Mass Media. ISBN 9231026038 (92-3-102603-8). Softcover, UNESCO Publishing http://www.bookfinder.com/author/georgegerbner/.
29. Liebert, R. M., Sprafkin, J. N., Davidson, E.S. 1982. The Early Window: Effects of Television on Children and Youth (2nd ed.), Pergamon: Elmsford, NY.
30. Linz, D. G., Donnerstein, E., Penrod, S. 1988. Effects of long-term exposure to violent and sexually degrading depictions of women, “Journal of Personality and Social Psychology”, 55, рp. 758–768.
31. Paik, H., Comstock, G., T he e ffects o f t elevision v iolence o n a ntisocial b ehavior: A metaanalysis, “Communication Research”, 21, pр. 516–546.
32. Peicheva, D. 2001. Television Impact and Cultural Norms, Kvazar, Sofia.
33. Peicheva, D. 2003. Economics and Communication. The World of Communication and Media Society, Kvazar, Sofia.
34. Potter, W. J., Warren, R., Vaughan, M., Howley, K., Land, A., Hagemeyer, J. 1997. Antisocial acts in reality programming on television, “Journal of Broadcasting & Electronic Media”, 41, рp. 69–75.
35. Schramm, W., Lyle, J., Parker, E. P. 1961. Television in the Lives of Our Children, Stanford University Press: Stanford, CA.
36. Schramm, W. 1955. Information theory and mass communication, “Journalism Quarterly”, 32, рp. 131–146.
37. Schramm, W. (ed.) 1960. Mass Communications, University of Illinois Press: Urbana, IL.
38. Schramm, W., Roberts, D. (eds.) 1971. The Process and Effects of Mass Communication, University of Illinois Press: Urbana, IL.
39. Singer, M. I., Slovak, K., Frierson, T., York, P. 1998. Viewing preferences, symptoms of psychological trauma, and violent behaviors among children who watch television, “Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry” , 37 (10), pр. 1041–1048.
40. Sparks, G., Cantor, J. 1986. Developmental differences in fright responses to a television program depicting a character transformation, “Journal of Broadcasting and Electronic Media”, 30, pp. 309–323.
41. Thomas, M. H., Horton, R. W., Lippincott, E. C., Drabman, R. S. 1977. Desensitization to portrayals of real-life aggression as a function of exposure to television violence, “Journal of Personality and Social Psychology”, 35 (6), pp. 450–458.
42. Wilson, B. J. 1987. Reducing children‘s emotional reactions to mass media through rehearsed explanation and exposure to a replica of a fear object, “Human Communication Research”, 14, рp. 3–26.
43. Wilson, B. J., Cantor, J. 1987. Reducing fear reactions to mass media: Effects of visual exposure and verbal explanation, [in:] Communication Yearbook, M. McLaughlin (ed.), SAGE, Beverly Hills, CA, pp. 553–573
44. Wood, W., Wong, R., Chachere, J. 1991. Effects of media violence on viewers’ aggression in unconstrained social interaction, “Psychological Bulletin”, 109, рp. 371–383.

10.2478/v10226-012-0032-8

Grażyna Stachyra

---

Faculty of Political Science, Maria Curie‑Skłodowska University, Lublin – Poland

Twenty percent of radio audience in Poland (which is around five millions people) declares to listen to this medium in a workplace. The rate of such listeners in Poland has been growing constantly for the last six years, as the nation wide research Radio Track by Millward Brown indicates. Presented paper is one of the steps in research conducted to answer the question about the radio’s impact on the listeners in their working environment. Its results are based on the survey provided among one hundred twenty people, who declared to listen to the radio in their workplace. As the border between work and leisure seems to be more and more uncertain, such studies seem important to describe the contemporary mode of radio reception.

radio, genre transformation, social communication, work, leisure, psychological impact

1. Abercrombie, N., Longhurst, B. (ed.), 2007. Dictionary of Media Studies, Penguin Books, London.
2. Alasuutari, P. 1997. Why Does the Radio Go Unnoticed?, The Nordicom Review of Nordic Research on Media and Communication. Special issue on Radio Research in Denmark, Finland, Norway and Sweden, no. 1, pp. 61–172.
3. Best, S. 2010. Leisure Studies. Times and Perspectives, Sage, London, p. 229.
4. Bruns, A. 2006. Towards Produsage: Futures for User‑Led Content Production, [in:] F. Sudweeks, H. Hrachovec, and Ch. Ess (eds.) Cultural Attitudes towards Communication and Technology, 28 June – 1 July, Tartu, Estonia.
5. Crisell, A. 1998. Understanding Radio, [in:] Shingler M., Wieringa C., On Air. Methods and Meanings of Radio, Oxford University Press, New York, p. 78.
6. Csikszentmihalyi, M., LeFevre, J. 1989. Optimal Experience in Work and Leisure, [in:] “Journal of Personality and Social Psychology”, vol. 56, no. 5, pp. 815–822.
7. Doliwa, U. 2010, Radio internetowe – realna alternatywa dla rozgłośni koncesjonowanych? “Media. Kultura. Komunikacja Społeczna”, no 6, pp. 112–123.
8. Dumazedier, J. 1967. Toward a Society of Leisure, Free Press, New York, p. 250.
9. Goban-Klas, T. 1999. Media i komunikowanie masowe. Teorie i analizy prasy, radia, telewizji i Internetu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa–Kraków, p. 199.
10. Hall, E. T. 1990. Understanding Cultural Differences, Intercultural Press, Yarmouth, pp. 45–46.
11. Hargreaves, D. H. 1981. Unemployment, leisure, and education, [in:] F. Coalter. 1989. Freedom and Constraint. The Paradoxes of Leisure. Ten Years of the Leisure Studies Association, Routledge, London–New York, p. 228.
12. Henion, A. 2001. Music Lovers. Taste as Performance, “Theory Culture & Society”, 18 (5), pp. 1–22.
13. Juslin, P. N., Laukka, P. 2003. Communication of emotions in vocal expression and music performance: different channels, same code? “Psychological Bulletin”, 129 (5), pp. 770–814.
14. Krzysztofek, K. 2008. Status przemysłów kultury: między ekonomią i kulturą, [in:] R. W. Kluszczyński, A. Seidler‑Janiszewska (ed.), Perspektywy badań nad kulturą, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, pp. 235–237.
15. Levinson, P. 2006. Miękkie ostrze czyli Historia i przyszłość rewolucji informacyjnej, Wydawnictwo Literackie Muza, Warszawa, p. 67.
16. Morin, E. 2005. Przemysł kulturalny, [in:] Nowe media w komunikacji społecznej w XX wieku. Antologia, (ed.) M. Hopfinger, Warszawa, pp. 365, 374.
17. Olszański, L. 2006. Dziennikarstwo internetowe, Wyd. Akademickie i Profesjonalne, Warszawa, p. 18.
18. Reeves, B., Nass, C. 2000. Media i ludzie, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa, p. 211.
19. Ritzer, G., Jurgenson, N. 2010. Production, Consumption, Prosumption, [in:] “Journal of Consumer Culture”, 10 (1), pp. 13–36.
20. Roberts, K. 2010. Sociology of leisure, “Sociopedia”, isa, Madrid, pp. 1–13.
21. Robinson, J., Godbey, G. 1997. Time for Life: The Surprising Ways American Use Their Time, The Pennsylvenia State University, [in:] Bombol, M. 2008. Czas wolny jako kategoria diagnostyczna procesów rozwoju społeczno‑gospodarczego, SGH, Warszawa, p. 12.
22. Rothenbuhler, E. W., Coman, M. (ed.), 2005. Media Anthropology, Thousands Oaks, SAGE Publications, London–New Delhi.
23. Scannell, P. 1996. Radio, Television & Modern Life, Blackwell Publishing, Cambridge, Massachusetts, p. 192.
24. Schäfer, T., 2008. Bestimmungsgrößen für Musikpräferenz, Chemnitz, Dissertation.
25. Simpson, S., Yoshioka, C. 1992, Aristotelian view of Leisure: An outdoor recreation perspective, “Leisure Studies”, no. 11, [in:] Bombol, M. 2008. Czas wolny jako kategoria diagnostyczna procesów rozwoju społeczno‑gospodarczego, SGH, Warszawa, p. 222.
26. Strinati, D. 1998. Wprowadzenie do kultury popularnej, Zysk i S‑ka Wydawnictwo, Poznań, p. 49.
27. Thomas, K. 1965. Work and Leisure in Industrial Society, “Past&Present”, Oxford University Press, no. 30, pp. 96–103.
28. Turner, V. 1982. From Ritual to Theatre. The Human Seriousness of Play, Performing Arts: New York City.
29. Toczyska, B. 2008. Ruch w głosie, Wydawnictwo Podkowa, Gdańsk, p. 31.
30. Veblen, T. 1998. Teoria klasy próżniaczej, Muza, Warszawa, p. 73.
31. Wirth, W., Schramm, H. 2005. Media and emotions, “Communication Research Trends”, vol. 24 (3), pp. 3–39.

10.2478/v10226-012-0033-7

Anna Szwed

---

Faculty of Political Science, Maria Curie-Skłodowska University, Lublin – Poland

The periodical “Opoka w Kraju” may be classified into the mainstream of national magazines. Such a view can be corroborated by the magazine’s references to the Catholic ethics, perception of the nation as the highest value, historicism, the role of a family in maintaining one’s identity and a life in accordance with the Latin civilization. In its columns, the magazine presented the role of the nation, the national vision of the state, foreign policy, and the importance of religion. The essence of the national identity and culture was being emphasized, part and parcel of which was the stereotype of a Pole as a Catholic. The magazine was also moralistic in its character. It presented the effects of actions incompatible with the Catholic ethics and described some political formations which were not concerned about the Polish national interests. An important aspect within the scope of ideas presented in “Opoka w kraju” was a dichotomous view of the world, consisting of potential allies and disclosed enemies.
“Opoka w Kraju” was a family magazine. Its predecessor “Opoka w Kraju” was published in exile, in London between 1963 and1988 by Jędrzej Giertych. A year after his death in 1993, the magazine started to be published in Poland by Jędrzej’s son – Maciej Giertych. “Opoka w Kraju” was based mainly on the political thought of Roman Dmowski, Felix Koneczny and Jędrzej Giertych. For this reason, its programme policy has not changed since 1969.

nationalism, periodical, national thought, Latin civilization, Catholicism

BOOKS

1. Giertych, J. 1996. Polski obóz narodowy, Nostom, Wrocław.
2. Giertych, M. 1995. Nie przemogą! Antykościół, Antypolonizm, Masoneria, Nostom, Wrocław.
3. Giertych, M. 2005. Z nadzieją w przyszłość, Ars Politica, Warszawa.
4. Koneczny, F. 2001. Państwo i prawo w cywilizacji łacińskiej, Wyd. Antyk, Warszawa–Komorów.
5. Maj, Cz., Maj, E. 2007. Narodowe ugrupowania polityczne w Polsce 1989–2001, UMCS, Lublin.
6. O’Driscoll, B. 2007. Zmów zdrowaśkę. Historia Marii i Jędrzeja Giertychów, Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne, Radom.
7. Tomasiewicz, J. 2003. Ugrupowania neoendeckie w III Rzeczypospolitej, Adam Marszałek, Toruń.
8. Wojciechowski, K. 2005. Maciej Giertych – zarys biograficzny, Ars Politica, Warszawa.

WORKS IN AN ANTHOLOGY, A COLLECTION BY SEVERAL AUTHORS, WITH ONE OR MORE EDITORS AND/OR COMPILERS

1. Maj, E. 2001. Narodowa Demokracja, [in:] Więcej niż niepodległość. Polska myśl polityczna 1918–1939,
2. J. Jachymek, W. Paruch, Wyd. UMCS, Lublin.
3. Maj, E. 2010. Wielonurtowość myśli nacjonalistycznej w Polsce, [in:] Idee w procesie kształtowania współczesnej rzeczywistości polskiej. Nacjonalizm, E. Maj, M. Mikołajczyk, M. Śliwa (ed.),Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków.
4. Piskorski, M. 2006. Liga Polskich Rodzin – partia nurtu narodowego, [in:] Partie i ugrupowania parlamentarne III RP, K. Kowalczyk, J. Sielski (ed.), Duet, Toruń.
5. Szwed, A. 2011. Postrzeganie Rosji w prasie narodowej na przykładzie “Opoki w Kraju”, [in:] Obraz Rosji i Rosjan w Polsce od końca XIX wieku do początku XXI stulecia, E. Kirwiel, E. Maj, E. Podgajna (ed.), Wyd. UMCS, Lublin.

PRESS ARTICLES

1. Giertych, J. 1972. Bóg i Ojczyzna, “Opoka”, no 5.
2. Giertych, J., Czapliński S. 1975. Nacjonalizm chrześcijański, “Opoka”, no 11.
3. Giertych, J. 1974. Konkluzje, “Opoka”, no 10.
4. Giertych, J. 1988. List do moich czytelników, “Opoka”, no 21.
5. Giertych, J. 1974. Misja dziejowa Polski, “Opoka”, no 10.
6. Giertych, J. 1978. O miłości ojczyzny, “Opoka”, no 15.
7. Giertych, J. 1972. Trochę polemiki z Andrzejem Micewskim, “Opoka”, no 6.
8. Giertych, M. 2010. Amalgamat Unii Europejskiej, “Opoka w Kraju”, no 74.
9. Giertych, M. 2007. Antyniemiecka agitacja, “Opoka w Kraju”, no 60.
10. Giertych, M. 2009. Bilderberg o Libertasie, “Opoka w Kraju”, no 70.
11. Giertych, M. 2011. Cywilizacja turańska w Polsce, “Opoka w Kraju”, no 76.
12. Giertych, M. 2006. Ekipa PiS-u, “Opoka w Kraju”, no 57.
13. Giertych, M. 2008. Moralność na co dzień, “Opoka w Kraju”, no 68.
14. Giertych, M. 1996. Naród, “Opoka w Kraju”, no 20.
15. Giertych, M. 2007. Nie wolno rozpaczać, “Opoka w Kraju”, no 65.
16. Giertych, M. 1998. Potrzeba wychowania patriotycznego, “Opoka w Kraju” 1998, no 25.
17. Giertych, M. 2006. Przemilczane wiadomości, “Opoka w Kraju”, no 57.
18. Giertych, M. 2010. Sesja na temat ewolucji, “Opoka w Kraju”, no 71.
19. Giertych, M. 2012. Setny numer, “Opoka w Kraju”, no 79.
20. Giertych, M. 2007. Spór o ewolucję, “Opoka w Kraju”, no 61.
21. Giertych, M. 2009. Sprawozdanie z pracy w Parlamencie Europejskim, “Opoka w Kraju”, no 71.
22. Giertych, M. 2007. Zadania, “Opoka w Kraju”, no 65.
23. Kołtun, P. 2007. Wywiad cz. II z Tadeuszem Radwanem, “Myśl.pl”, no 4. Kronika. 1994. “Ojczyzna” 1994, no 59.
24. Treszkowa, J. 1996. Ofensywa Progresywistyczna wśród polskiej emigracji, “Opoka”, no 1.

INTERNET SOURCES

1. Co jest w teczce Macieja Giertycha?, http://wiadomosci.gazeta.pl/kraj/1,62266,2504871.html, (access 30.11.2009)
2. Czuchnowski, W., Jak Giertych wspierał stan wojenny i ZSRR, http://wiadomosci.gazeta.pl/Wiadomosci/ 1,80273,2506115.html, (access 20.12.2012)
3. Giertych, M. Mój tata, www.endecja.pl/biblioteka/pobierz/62, (access 29.11.2009)
4. Maciej Giertych złożył prawdziwe oświadczenie lustracyjne, 2005. http://parlamentarzysta.info/newsy. php?id=14&start=0, (access 20.12.2009)
5. Stańczyk, T. 2008. Usidlanie emigrantów, http://www.rp.pl/artykul/87282.html, (access 1.12.2009)
6. The results of the elections to the Sejm 2005, http://www.wybory2005.pkw.gov.pl/SJM/PL/WYN/M/ index.htm, (access 16.10.2011)
7. The results of the elections to the Sejm 2007, http://www.wybory2007.pkw.gov.pl/SJM/PL/WYN/M/ index.htm, (access 16.10.2011)
8. Urbanek, M. 2001. W trójkę jedyni, http://archiwum.polityka.pl/art/w-trojke-jedyni,371083.html, (access 17.10.2011)

OTHER SOURCES

1. Giertych, M. 2007. Wojna cywilizacji, wyd. LPR.
2. Interview with Maciej Giertych, 12.09.2009, Kórnik.
3. Program Stronnictwa Narodowego (Programme of the National Party), 1990, Warszawa.

10.2478/v10226-012-0034-6

Raphael Israeli

---

Hebrew University, Jerusalem – Israel

10.2478/v10226-012-0035-5

Andrzej Kansy, Katarzyna Bielska, Krzysztof Duda, Magdalena Musiał-Karg, Zbigniew Tomasz Klimaszewski

1. Andrzej Kansy, review of: Życie w służbie ludziom i edukacji. Księga pamiątkowa na jubileusz dziewięćdziesięciolecia profesora Antoniego Rajkiewicza [Life in the service of people and education. Commemorative book for the 90th anniversary of Professor Antoni Rajkiewicz], ed. Grażyna Firlit-Fesnak, Oficyna Wydawnicza Aspra-JR, 2012, p. 398.
2. Katarzyna Bielska, review of: Adam Leszczyński, Dziękujemy za palenie. Dlaczego Afryka nie może sobie poradzić z przemocą, głodem, wyzyskiem i AIDS [Thank you for smoking. Why is Africa unable to cope with violence, hunger, exploitation or AIDS], Warszawa 2012, p. 308.
3. Katarzyna Bielska, review of: Grzegorz Żuk, Europe in Polish Public Discourse, Peter Lang, Frankfurt 2013, p. 176.
4. Krzysztof Duda, Magdalena Musiał-Karg, Report from the 13th Scientific Conference in a series of “Europe of the 21st century”, Europe and the European Union in the Face of Crisis. Diagnosis, Solutions and Scenarios for the Future, Collegium Polonicum, February 7–8, 2013.
5. Zbigniew Tomasz Klimaszewski, International Academic Conference The Poles in Germany: the Past, the Present, the Future, Warsaw, 20–21 April 2012.

10.2478/v10226-012-0036-4

Paweł K. Frankowski

---

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Wydział Politologii

W artykule przeprowadzono analizę nowego podejścia metodologicznego w badaniu stosunków międzynarodowych, jakim jest eklektyzm analityczny. Omawiana metoda stanowi próbę wyjścia z impasu w badaniach rzeczywistości międzynarodowej, jaki zaistniał w wyniku sporu toczonego przez zwolenników najważniejszych paradygmatów. U jej podstaw leży odrzucenie, traktowanego jako z zasady błędnego, założenia o możliwości uzyskania pełnej i weryfikowalnej wiedzy o badanym zjawisku, jeśli prowadzi się badania, odwołując się tylko do jednego paradygmatu. Drugi postulat eklektyzmu analitycznego dotyczy sposobu generowania i gromadzenia użytecznej wiedzy, służącej do rozwiązywania rzeczywistych problemów. W artykule dokonano krytycznej oceny założeń eklektyzmu analitycznego, wskazano na możliwe pułapki i zagrożenia wynikające z nierozważnego stosowania postulatów tego podejścia metodologicznego.

This article provides an overview of analytic eclecticism as an alternative method in comparative studies and international relations. It presents methodological aspects of analytic eclecticism and goes on to answer two questions: what is an added value of analytic eclecticism, and what kind of possible pitfalls and problems could occur. This article proceeds in the following manner. First, it briefly reviews the literature regarding pragmatism, methodological pluralism, and analytic eclecticism. Part two discusses theoretical framework of this method, regarding formulated problems (wider in scope) and proposed research strategy adopted in this method. In part three I argue that, despite seemingly easiness to bound all paradigms and approaches, analytic eclecticism requires more than methodological pluralism, and alternative understanding of research. Moreover, this method cannot be adopted by the unskilled scholar, and must be carefully used, to avoid oversights and misleading simplifications.

pragmatism, analytic eclecticism, international system, levels of analysis, international relations theory, methodological pluralism

pragmatyzm, eklektyzm analityczny, system międzynarodowy, poziomy analizy, teoria stosunków międzynarodowych, pluralizm metodologiczny

1. Bauer, H., Brighi, E. 2009. Introducing Pragmatism to International Relations [w:] Pragmatism in International Relations, H. Bauer, E. Brighi (red.), Routledge, London–New York, s. 1–8.
2. Bernstein, R.J. 1992. The New Constellation: The Ethical-political Horizons of Modernity/Postmodernity, MIT Press, Cambridge. York, s. 1–8.
3. Checkel, J.T., 2013. Theoretical Pluralism in IR: Possibilities and Limits [w:] Handbook of International Relations, W. Carlsnaes, T. Risse, B.A. Simmons, Sage Publications Ltd., London s. 22–241. York, s. 1–8.
4. Controversies in International Theory. Realism and Neoliberal Challenge. 1995. Ch.J. Kegley Jr. (red.), Wadsworth Publishing, New York. York, s. 1–8.
5. Cox, R.W. 1981. Social forces, states and world orders: beyond international relations theory, „Millennium – Journal of International Studies”, vol. 10, no. 2, s. 126–155. York, s. 1–8.
6. Cox, R.W. 1992. Towards a post-hegemonic conteptualization of world order: reflections on relevance of Ibn Khaldun [w:] Governance without government: order and change in world politics, J.N. R osenau, E.O. Czempiel (red.), Cambridge University Press, Cambridge, s. 132–159 York, s. 1–8.
7. Feyerabend, P.K. 1975. Against Method, Verso, London–New York. Frankowski, P. 2010. One World and Many Orders? [w:] Order and Disorder in the International System, S.F.Krishna-Hensel (red.), Ashgate, Aldershot, s. 97–115. York, s. 1–8.
8. Hermann, M.C. 1998. One Field, Many Perspectives: Building the Foundation for Dialogue, „International Studies Quarterly”, vol. 42, no. 4, s. 605–624. York, s. 1–8.
9. Holsti, K.J. 1989. Mirror, Mirror on the Wall, Which Are the Fairest Theories of All, „International Studies Quarterly”, vol. 33, no. 3, s. 255–261. York, s. 1–8.
10. Jackson, P.T. 2011. The Conduct of Inquiry in International Relations, Routledge, London–New York. York, s. 1–8.
11. Kratochwil, F. 2003. The Monologue of “Science”, „International Studies Review”, vol. 5, no. 1, s. 123–153 York, s. 1–8.
12. Kratochwil, F. 2011. The Puzzles of Politics, Routledge, London–New York. York, s. 1–8.
13. Lake, D.A. 2011. Why “isms” Are Evil: Theory, Epistemology, and Academic Sects as Impediments to Understanding and Progress, „International Studies Quarterly”, vol. 55, no. 2, s. 465–480. York, s. 1–8.
14. Lapid, Y. 2002. Sculpting the Academic Identity [w:] D. Puchala, Visions of International Relations: Assessing an Academic Field, D. Puchala (red.), University of South Carolina Press, Columbia, s. 1–15. York, s. 1–8.
15. Lapid, Y. 2003. Through Dialogue to Engaged Pluralism: The Unfinished Business of the Third Debate, „International Studies Review”, vol. 5, no. 1, s. 128–131. York, s. 1–8.
16. Laudan, L. 1996. Beyond Positivism and Relativism. Theory, Method, and Evidence, Westview Press, Boulder Co. York, s. 1–8.
17. Little, R., Buzan, B. 2001. Why International Relations Has Failed as an Intellectual Project and What to Do About It, „Millennium”, vol. 30, no. 1, s. 19–39. York, s. 1–8.
18. Łoś-Nowak, T. 2009. Wyjaśniać czy interpretować: Dylematy i wyzwania czwartej debaty interparadygmatycznej, „Stosunki Międzynarodowe – International Relations”, vol. 39, no. 1–2, s. 29–47. Monteiro, N.P., Ruby, K.G. 2009a. IR and the false promise of philosophical foundations, „International Theory”, vol. 1, no. 1, s. 15–48. York, s. 1–8.
19. Monteiro, N.P., Ruby, K.G. 2009b. The promise of foundational prudence: a response to our critics, „International Theory”, vol. 1, no. 3, s. 499–512. York, s. 1–8.
20. Moravscik, A. 2003. Theory Synthesis in International Relations: Real Not Metaphysical, „International Studies Review”, vol. 5, no. 1, s. 123–153. York, s. 1–8.
21. Moravcsik, A. 2010. Active Citation: A Precondition for Replicable Qualitative Research, „PS: Political Science and Politics”, vol. 43, no. 1, s. 29–35. York, s. 1–8.
22. Nau, H. 2011. No Alternative to “isms”, „International Studies Quarterly”, no. 55, no. 2, s. 487–491. Paul, D.E. 1999. Sovereignty, Survival and the Westphalian Blind Alley in International Relations, „Review of International Studies”, vol. 25, no. 2, s. 217–231. York, s. 1–8.
23. Shapiro, I. 2005. The Flight from Reality in the Human Science, Princeton University Press, Princeton. York, s. 1–8.
24. Sil, R., Katzenstein, P.J. 2010a. Analytic Eclecticism in the Study of World Politics: Reconfiguring Problems and Mechanisms across Research Traditions, „Perspectives on Politics”, vol. 8, no. 2, s. 411–431. York, s. 1–8.
25. Sil, R., Katzenstein, P.J. 2010b. Beyond Paradigms. Analytic Eclectism in the Study of World Politics, Palgrave Macmillan, London. York, s. 1–8.
26. Vazquez, J.A. 1997. The Realist Paradigm and Degenerative versus Progressive Research Programs: An Appraisal of Neotraditional Research on Waltz’s Balancing Proposition, „American Political Science Review”, vol. 91, no. 4, s. 899–912. York, s. 1–8.
27. Wendt, A. 2010. Flatland: Quantum Mind and the International Hologram [w:] New Systems Theories of World Politics, M. Albert, L.-E. Cederman, A. Wendt (red.), Palgrave Macmillan, Basingstoke, s. 279–311. York, s. 1–8.
28. Wendt, A., Duvall, R. 2008. Sovereignty and the UFO, „Political Theory”, vol. 36, no. 4, s. 607–633. York, s. 1–8.
29. Wight, M. 1960. Why is there no international theory, „International Relations”, vol. 2, no. 1, s. 35–48. York, s. 1–8.
30. Wight, M. 1966. Western Values in International Relations [w:] Diplomatic Investigations, Essays in the Theory of International Relations, H. Butterfield, M. Wight (red.), George Allen and Unwin, London, s. 89–131.

10.2478/v10226-012-0037-3

Małgorzata Rzeszutko-Piotrowska

---

Politechnika Warszawska, Wydział Administracji i Nauk Społecznych

W XXI wieku stosunki międzynarodowe stanowią skomplikowany obraz zmieniających się procesów, w których współuczestniczą podmioty prawa międzynarodowego. Należą do nich również organizacje wyspecjalizowane ONZ , których kompetencja prawotwórcza ma charakter odmienny niż kompetencja do podejmowania zaleceń lub innych uchwał o charakterze niewiążącym zaliczanych przez niektórych autorów do soft law. Istnieje nieduża liczba organizacji wyspecjalizowanych ONZ , które mają kompetencje prawotwórcze, tj. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO ), Światowa Organizacja Meteorologiczna (WMO) i O rganizacja Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego (ICAO ). W związku z tym problematyka ta nie powinna być marginalizowana, jest bowiem niezwykle istotna dla prawa międzynarodowego, zwłaszcza w kontekście tak fundamentalnych zagadnień jak m.in. pojęcie uchwały prawotwórczej, pojęcie i źródło kompetencji organizacji międzynarodowych do podejmowania uchwał prawotwórczych czy miejsce uchwał prawotwórczych organizacji wyspecjalizowanych ONZ w katalogu źródeł prawa międzynarodowego.

In the twenty-first century international relations are a complex picture of changing processes, which participate in the subjects of international law. These include the UN specialized agencies. Legislative competence of the UN specialized agencies have a different character than the power to make recommendations or other non-binding resolutions included by some authors to soft law. There is a small number of UN specialized agencies, which is law-making powers such as the WHO , WMO, ICAO . Therefore, this issue should not be marginalized, because it is very important for international law, especially in the context of such fundamental issues as inter alia the concept of “law-making resolutions”, the concept of competence and source of international organizations to adopt law-making resolutions, and place of law-making resolutions of the UN specialized agencies in the directory of sources of international law.

United Nations, legislative resolution, skills, specialized agencies

Organizacja Narodów Zjednoczonych, uchwała prawotwórcza, kompetencje, organizacje wyspecjalizowane

1. Alvarez, J.E. 2005. International Organizations as Law-makers, Oxford. Baylis, J., Smith, S. (red.) 2001. The Globalization of World Politics. An Introduction to International Relations, Oxford.
2. Bierzanek, R. 1991. Studia nad społecznością międzynarodową. Źródła prawa międzynarodowego, Lublin.
3. Blokker, N.M. 1999. Decisions of international organizations: the case of the European Union, „Netherlands Yearbook of International Law”, t. 30.
4. Boyle, A., Chinkin, Ch. 2007. The Making of International Law, Oxford. Buchowska, N. 2005. Uchwały organizacji międzynarodowych w polskim porządku prawnym – zarys problematyki [w:] P. Wiliński (red.), Prawo wobec wyzwań współczesności, t. 2, Poznań. Conforti, B. 2000. The Law and Practice of the United Nations, Hague–London–Boston.
5. Cox, R.W., Jacobson, H.K. 1973. The Framework for Inquiry [w:] R.W. Cox (et al.), The Anatomy of Influence. Decision Making in International Organization, New Haven–London.
6. Czapliński, W., Wyrozumska, A. 2001. Sędzia państwowy wobec prawa międzynarodowego, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa.
7. Czubik, P., Kuźniak, B. 2002. Organizacje międzynarodowe, Warszawa. Detter, I. 1965. Law-making by International Organizations, Stockholm.
8. Doliwa-Klepacki, Z.M. 1997. Encyklopedia organizacji międzynarodowych, Warszawa
9. Fitzmaurice, G. 1958. Some Problems the Formal Sources of International Law [w:] F.M. van Asbeck (red.), Symbolae Verzijl, La Haye.
10. Frowein, J.A. 1989. The Internal and External Effects of Resolutions by International Organizations, Zeitschrift für ausländisches Öfftentliches Recht und Völkerrecht, t. 49. Gordenker, L. 1991. International Organization in the New World Order, „Fletcher Forum of World Affairs”, t. 15, nr 2.
11. Henkin, L. 1979. How Nations Behave, New York.
12. Klepacki, Z.M. 1979. Uchwały organizacji międzynarodowych państw socjalistycznych, „Sprawy Międzynarodowe”, nr 9, s. 81–92.
13. Jacobson, H.K., Reisinger, W.M., Mathers, T. 1986. National Entanglements in International Governmental Organizations, „American Political Science Review”, t. 80, nr 1, s. 141–159. Kocot, K. 1961. Nowe tendencje w dziedzinie prawa narodów, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Wrocławskiego”, t. 8.
14. Koskenniemi, M. 2000. Introduction [w:] M. Koskenniemi (red.), Sources of International Law, Ashgate, Dartmouth.
15. Lachs, M. 1958. Umowy wielostronne, Warszawa.
16. Menkes, J., Wasilkowski, A. 2006. Organizacje międzynarodowe. Prawo instytucjonalne, Warszawa.
17. Michałowska-Gorywoda, K. 1971. Pojęcie i rodzaje decyzji organizacji międzynarodowych oraz klasyfikacja i analiza prawna decyzji Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej, „Zeszyty Naukowe SG PiS, Prace Instytutu Handlu Międzynarodowego”, t. 5, nr 84.
18. Morawiecki, W. 1965. Organizacje międzynarodowe, Warszawa.
19. Morawiecki, W. 1971. Funkcje organizacji międzynarodowej, Warszawa.
20. Pieńkos, J. 1994. Glosarium terminologii stosunków międzynarodowych, Warszawa.
21. Poncio, R.J. 1996. Beyond 1995: negotiating a new UN through Article 109, „Fletcher Forum of World Affairs”, t. 20, nr 1.
22. Reinalda, B., Verbeek, B. 2004. The issue of decision making within international organizations [w:]
23. Reinalda, B., Verbeek, B. (red.), Decision Making Within International Organizations, London, New York.
24. Rosenau, J.N. 1995. Governance in the Twenty-First Century, „Global Governance”, t. 1, nr 1.
25. Rydzkowski, J. 2000. Słownik Organizacji Narodów Zjednoczonych, Warszawa.
26. Schermers, H.G. 1995. International Organization [w:] R. Bernhardt (red.), Encyclopedia of Public International Law, t. 2.
27. Sonnenfeld, R. 1979. Uchwały Rady Bezpieczeństwa ONZ. Zagadnienia prawne, Warszawa, s. 13.
28. Sykulska, M. (oprac.), 1996. Prawo międzynarodowe publiczne, Gdańsk.
29. Szafarz, R. 1997. Międzynarodowy porządek prawny i jego odbicie w polskim prawie konstytucyjnym [w:] M. Kruk (red.), Prawo międzynarodowe i wspólnotowe w wewnętrznym porządku prawnym, Wyd. Sejmowe, Warszawa.
30. Tammes, A.J.P. 1958. Decisions of international organs as a source of international law, Recueil des cours, t. 94.
31. Virally, M. 1956. La valeur juridique des recommendations des organisations internationales, Annuaire français de droit international, t. 2.
32. Voitovich, S.A. 1990. Normative Acts of the International Economic Organizations in International Law-Making, „Journal of World Trade, Law, Economics, Public Policy”, t. 24, nr 4.
33. Wright, Q. 1955. The Study of International Relations, New York: Appleton–Century–Crofts.
34. Wyrozumska, A. 2006. Prawo międzynarodowe oraz prawo Unii Europejskiej a konstytucyjny system źródeł prawa [w:] K. Wójtowicz (red.), Otwarcie Konstytucji na prawo międzynarodowe i procesy integracyjne, Wyd. Sejmowe, Warszawa.
35. Wyrozumska, A. 2006. Umowy międzynarodowe. Teoria i praktyka, Warszawa.

10.2478/v10226-012-0038-2

Walenty Baluk

---

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Wydział Politologii

Zmiana prawa wyborczego i procedury powołania rządu sprzyjały zachowaniu władzy przez Partię Regionów. Elekcja parlamentarna 2012 roku nie odpowiadała w pełni standardom demokratycznym. Partie rządzące i opozycyjne nie miały równego dostępu do środków masowego przekazu, takich samych możliwości finansowania kampanii wyborczej oraz prowadzenia agitacji politycznej. Przeciwdziałanie wymianie władzy było szczególnie widoczne w okręgach jednomandatowych. Pomimo wielu naruszeń prawa wyborczego ukraiński system zachował względną rywalizacyjność. Jednak nastąpił wyraźny regres w rozwoju demokratycznym, w tym w zakresie standardów wyborczych.

Amendment of electoral law and procedure to appoint government conduced to keep power by The Party of Regions. Parliamentary election of 2012 did not fill full democratic standards. Political parties had not equal access to the mass media, source of finance and electioneering. Counteract of changeover was observable especially in single-member districts. In spite of many infringements of electoral law, the Ukrainian parties system is still diverse. But Ukraine has made a step back in the path of strengthening democracy standards.

political parties, election, political competition

partie polityczne, wybory, rywalizacja

1. Agencja Informacyjna „UNIAN ”, http://www.unian.ua (okres korzystania ze źródeł internetowych – 20 XII 2012–2 II 2013).
2. Antoszewski, A. 2004. Wzorce rywalizacji politycznej we współczesnych demokracjach europejskich, Wrocław.
3. Centralna Komisja Wyborcza Ukrainy, http://www.cvk.gov.ua/.
4. Fundacja „Demokratyczne Inicjatywy” (Ukraina), http://www.dif.org.ua/.
5. Materiały wyborcze Komunistycznej Partii Ukrainy (По правді кажучи, «Інформаційний бюле- тень КПУ»).
6. Materiały wyborcze Partii Regionów (Від стабільності – до добробуту! / Партія Регіонів 2012).
7. Materiały wyborcze Partii UDAR („Настав час Удару!», Партія УДАР Віталія Кличка).
8. Materiały wyborcze Zjednoczonej Opozycji „Ojczyzna” (Наш план змін, Об’єднана опозиція «Батьківщина»).
9. Program wyborczy Komunistycznej Partii Ukrainy («Повернемо країну народу», Передвиборна програма Комуністичної партії України).
10. Rada Najwyższa Ukrainy, http://rada.gov.ua/.
11. „Ukraińska Prawda”, http://www.pravda.com.ua.
12. „Wybory i Media”, http://vybory.mediasapiens.ua/.

10.2478/v10226-012-0039-1

Jerzy Szukalski

---

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Wydział Politologii

W artykule przedstawiono zarys instytucji Parlamentu Czeczenii w latach 1991–2000, tzn. w okresie kiedy republika cieszyła się faktyczną niezależnością od Rosji. W dalszej części obszernie omówiono uregulowania Konstytucji z 1992 roku, ale także innych aktów prawnych, dotyczące pozycji ustrojowej, kadencji i sposobu funkcjonowania, organizacji wewnętrznej, kompetencji i procedury ustawodawczej Parlamentu Czeczenii. W konstatacji podkreślono, że najistotniejszymi czynnikami decydującymi o silnej pozycji czeczeńskiego parlamentu były wyłączność ustawodawcza, brak możliwości skrócenia jego kadencji oraz szerokie uprawnienia kreacyjne i kontrolne w stosunku do władzy wykonawczej.

In the article was presented an outline of the institution of the Parliament of Chechnya in the years 1991–2000, this means in the period when the Republic enjoyed the real independence from Russia. The following part discusses the regulations of the Constitution of 1992, but also other legal acts concerning the legislative position, term of office and the way of functioning, internal organization, competence and legislative procedure of the Parliament of Chechnya. It was emphasized that the most significant determining factors for a strong Chechen Parliament were: legislative exclusivity, inability to shorten its term of office and extensive creative as well as control powers over the executive.

Chechnya, parliamentary development, Mehk-Kheł, Supreme Council, Parliament of the Republic of Chechnya, legislative power, Constitution of the Republic Chechnya

Czeczenia, parlamentaryzm, Mehk-Kheł, Rada Najwyższa, Parlament Republiki Czeczenii, władza ustawodawcza, Konstytucja Republiki Czeczenii

1. Adeger-Adajew, I. 2005. Kamienie mówią. Dzieje i kultura Czeczenów, Instytut Kultury Narodów Kaukazu, Warszawa.
2. Adiłsułtanow, A. 1996. Czeczenskij tajp (rod) [w:] Czeczency: istorija i sowriemiennost’, Ju.A. A jdajew (red.), Izdatiel’stwo „Mir domu twojemu”, Moskwa.
3. Ajdamirow, A. 2005. Chronołogija czeczenskoj istoriji, t. 6 [w:] Sobranije soczinienij w sziesti tomach, M.A. Ajdamirowa i inni (red.), Izdatiel’stwo GUP, Groznyj.
4. Alirojew, I.Ju. 1994. Istorija i kul’tura czeczencew i ingusziej, RIK „Iczkierija”, Groznyj.
5. Cesarz Z. 2002. Specyfika konfliktów zbrojnych końca XX wieku – przykład Czeczenii [w:] W kręgu historii i politologii. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Stanisławowi Dąbrowskiemu, K. Dziubka, B. Rogowska, Cz. Lewandowski, J. Tomaszewski (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
6. Ciesielski, S. 2003. Rosja–Czeczenia. Dwa stulecia konfliktu [w:] Studia z dziejów Europy Wschodniej 2, „Acta Universitatis Wratislaviensis” No 2536, Historia CLXVI , Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
7. Czeczenpress, 1997. 15 fiewralja – wtoroj tur parlamientskich wyborow, „Groznienskij Raboczij” ot 14–20 fiewralja.
8. Czeczenpress, 1997. Izbrano rukowodstwo Parlamienta CzRI, „Gołos Czeczenskoj Riespubliki” ot 5–12 aprjelja.
9. Czesnow, Ja. 1999. Byt’ czeczencem: licznost’ i etniczeskije identifikaciji naroda [w:] Czecznia i Rossija: obszcziestwa i gosudarstwa, D.Je. Furman (red.), Izdatiel’stwo „Polinform-Talburi”, Moskwa.
10. Dunlop, J.B. 1998. Russia Confronts Chechnya. Roots of a Separatist Conflict, Cambridge University Press, Cambridge.
11. Falkowski, M., Marszewski, M. 2010. Kaukaskie „terytoria plemienne”. Kaukaz Północny – cywilizacyjnie obca enklawa w granicach Rosji, „Prace Ośrodka Studiów Wschodnich”, nr 34.
12. Gakajew, D. 1999. Put’ k czeczenskoj rewoljuciji [w:] Czecznia i Rossija: obszcziestwa i gosudarstwa, Izdatiel’stwo Polinform-Talburi, Moskwa.
13. Gall, C., de Waal, T. 1998. Chechnya. Calamity in the Caucasus, New York–London.
14. Grochmalski, P. 1999. Czeczenia. Rys prawdziwy, Wydawnictwo Atla 2, Wrocław.
15. Il’jasow, L. 2006. Czeczenskij tejp [w:] Czeczenskaja Riespublika i Czeczency. Istorija i sowriemiennost’, H.I. Ibragimow, W.A. Tiszkow (red.), Izdatiel’stwo „Nauka”, Moskwa.
16. Jagielski, W. 2004. Wieże z kamienia, Wydawnictwo W.A.B. Warszawa.
17. Jandarbijew, Z. 1996. Czecznia – bitwa za swobodu, L’wow.
18. Konstitucija Czeczeno-Inguszskoj Awtonomnoj Sowietskoj Socjalisticzeskoj Riespubliki. Prinjata na wnieoczieriednoj wos’moj siessiji Wierchownogo Sowieta Czeczeno-Inguszskoj ASRR sziestogo sozywa 26 maja 1978 goda, Groznyj 1978.
19. Konstitucija Czeczenskoj Riespubliki ot 12 marta 1992 goda (s izmienienijami, dopołnienijami wniesiennymi Zakonom ot 11 nojabrja 1996 goda, Zakonom ot 3 fiewralja 1997 goda), Groznyj 1997.
20. Konstitucija (Osnownoj Zakon) Nochczi Riespubliki, „Gołos Czeczeno-Inguszietiji” ot 8 fiewralja 1992 g.
21. Kuleba, M. 2007. Szamil Basajew. Rycerski etos a powinność żołnierska, Wydawnictwo Fundacja Odysseum, Warszawa.
22. Kuźniar, R. 2002. Prawa człowieka. Prawo, instytucje, stosunki międzynarodowe, Wydawnictwo Scholar, Warszawa.
23. Naszchojew, M. 1997. Stanowlienije nowego Parlamienta, „Iczkierija” ot 19 marta.
24. Popowski, S. 1997. Moskwa zadowolona z wyników, „Rzeczpospolita” z 29.01.
25. Postanowlienije Parłamienta Czeczenskoj Riespubliki nr 9 ot 2 nojabrja 1991 g. O formirowaniji komitietow Parlamienta Czeczenskoj Riespubliki, Parłamient Czeczenskoj Riespubliki, Postanowlienija, Groznyj 1992.
26. Postanowlienije Parłamienta Czeczenskoj Riespubliki nr 6 ot 2 nojabrja 1991 g. O miestie nachożdienija Parła-mienta Czeczenskoj Riespubliki, Parłamient Czeczenskoj Riespubliki, Postanowlienija, Groznyj 1992.
27. Postanowlienije Parłamienta Czeczenskoj Riespubliki nr 18 ot 4 nojabrja 1991 g. O zakrieplieniji tabiel’nogoorużija za czlienami Parłamienta, Parłamient Czeczenskoj Riespubliki, Postanowlienija, Groznyj 1992.
28. Postanowlienije Cientralnoj Izbiratiel’noj Komisiji Czeczenskoj Riespublik ot 29 oktjabrja 1991 g. Ob itogach wyborow priezidienta Czeczenskoj Riespubliki [w:] Tiernistyj put’ k swobodie. Prawitiel’stwiennyje dokumienty Czeczenskoj Riespubliki, stat’i, interw’ ju, A. Bakanajew (red.), Wil’njus 1993.
29. Postanowlienije Cientral’noj Izbiratiel’noj Komissiji Czeczenskoj Riespubliki Iczkierija nr 84 ot 3 fiewralja 1997 g., „Iczkierija” ot 15 fiewralja 1997 g.
30. Postanowlienije Cientral’noj Izbiratiel’noj Komissiji Czeczenskoj Riespubliki Iczkierija nr 99 ot 27 fiewralja 1997 g., „Iczkierija” ot 5 marta 1997 g.
31. Postanowlienije Cientral’noj Izbiratiel’noj Komissiji Czeczenskoj Riespubliki Iczkierija ot 27 fiewralja 1997 g., „Iczkierija” ot 19 marta 1997 g.
32. Satujew, S.-M. 1991. Poisk istiny. Fiłosofskaja byl’ tiekuszcziego momienta, „Kawkaz” ot 29 diekabrja.
33. Sułajew, M. 1992. A nużien li nam nowyj Mehk-Khieł? „Gołos Czeczeno-Inguszietiji” ot 4 marta.
34. Sułtygow, A.-Ch. 1999. Prawowyje probliemy czeczenskogo nacional’nogo-gosudarstwiennogo samoopriedielienija [w:] Czecznia i Rossija: obszcziestwa i gosudarstwa, D.Je. Furman (red.), Izdatiel’stwo „Polin- form-Talburi”, Moskwa.
35. Szymczak, T. 1978. Ustrój polityczny Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich (1936–1976), Wrocław–Warszawa 1978.
36. Tiszkow, W.A. 2001. Obszcziestwo w woorużiennom konfliktie. Etnografija czeczenskoj wojny Izdatiel’stwo „Nauka”, Moskwa.
37. Wywiad autora z przewodniczącym Kancelarii Parlamentu CzRI II kadencji Usmanem Diemisziewem, przeprowadzony 16 września 1997 r. w G roznym. Tekst wywiadu w zbiorach autora.
38. Wywiad autora z przewodniczącym Parlamentu RCz I kadencji Achjadem Idigowem, przeprowadzony 24 kwietnia 2012 r. w formie rozmowy telefonicznej. Tekst wywiadu na taśmie magnetofonowej w zbiorach autora.
39. Wywiad autora z przewodniczącym Parlamentu RCz I kadencji Achjadem Idigowem, przeprowadzony 10 maja 2012 r. w formie rozmowy telefonicznej. Tekst wywiadu na taśmie magnetofonowej w zbiorach autora.
40. Wywiad autora z przewodniczącym Parlamentu RCz I kadencji Achjadem Idigowem, przeprowadzony 22 maja 2012 r. w formie rozmowy telefonicznej. Tekst wywiadu na taśmie magnetofonowej w zbiorach autora.
41. Wywiad autora z szefem kontrwywiadu Ministerstwa Bezpieczeństwa Państwowego CzRI Sharpudinem Tasujewem, przeprowadzony 27 czerwca 2012 r. w W arszawie.
42. Zajawlienije Achjada Idigowa. O kliewietniczieskich napadkach sajta „czeczencientr”, http://haamash. wordpress.com/2011/02/20/zajawlienije-achjada-idigowa-o-kliewietnicz/ (dostęp: 14.10.2011).
43. Zajawlienije Parlamienta Czeczenskoj Riespubliki ot 8 aprielja 1997 g., „Iczkierija” ot 23 aprielja 1997 g.
44. Zakon Czeczeno-Inguszskoj Riespubliki ot 14 maja 1991 g. O wniesieniji izmienienij i dopołnienij w Kostnituciji (Osnownoj Zakon) Czeczeno-Inguszskoj Awtonomnoj Socjalisticzeskoj Riespubliki, „Gołos Czeczeno-Inguszietiji” ot 12 ijunja 1991 g.
45. Zakon Czeczenskoj Riespubliki ot 24 diekabrja 1991 g. O diejatiel’nosti Parłamienta Czeczenskoj Riespubliki, „Gołos Czeczeno-Inguszietiji” ot 24 diekabrja 1991 g.
46. Zakon Czeczenskoj Riespubliki ot 31 diekabrja 1991 g., O miestnom samouprawlieniji, „Gołos Czeczeno-Inguszietiji” ot 31 diekabrja 1991 g.
47. Zakon Czeczenskoj Riespubliki ot 12 maja 1992 g., O statusie dieputata Parłamienta Czeczenskoj Riespubliki, kserokopia otrzymana z K ancelarii Parlamentu CzRI we wrześniu 1997 r. w zbiorach autora.
48. Zakon Czeczenskoj Riespubliki O Prokuraturie Czeczenskoj Riespubliki prinjat Parlamientom CzR 8 sietjabrja 1992 g. s izmienienijami i dopołnienijami, wniesiennymi Parlamientom CzR ot 10 diekabrja 1992 g., kserokopia otrzymana z K ancelarii Parlamentu CzRI we wrześniu 1997 r. w zbiorach autora.
49. Zakon Czeczenskoj Riespubliki ot 11 nojabrja 1996 g. O wyborach w Parlamient Czeczenskoj Riespubliki, „Iczkierija” ot 23 nojabrja 1996 g.
50. Zakon Czeczenskoj Riespubliki ot 5 fiewralja 1997 g. O l’gotach i priwiliegijach wysszim dołżostnym licam Czeczenskoj Riespubliki, „Iczkierija” ot 19 marta 1997 g.
51. Zakon Czeczenskoj Riespubliki ot 5 fiewralja 1997 g. O l’gotach i priwiliegijach wysszim dołżostnym licam Czeczenskoj Riespubliki, „Iczkierija” ot 19 marta 1997 g.
52. Zakon o dopołnienijach ot 13 fiewralja 1997 g. Zakon O diejatiel’nosti Parlamienta Czeczenskoj Riespubliki, „Iczkierija” ot 19 marta 1997 g.
53. Zakon Czeczenskoj Riespubliki Iczkierija ot 21 awgusta 1997 g. Ob izmienienijach i dopołnienijach w Zakonie CzR O diejatiel’nosti Parłamienta Cz R, kserokopia otrzymana z K ancelarii Parlamentu CzRI we wrześniu 1997 r. w zbiorach autora.

10.2478/v10226-012-0040-8

Daniel Mider

---

Uniwersytet Warszawski, Instytut Nauk Politycznych
Instytut Badań nad Człowiekiem i S połeczeństwem im. Elżbiety Mider z d. Korzun

Artykuł skupia się na zagadnieniach terminologicznych związanych z pojęciem cyberterroryzmu. W rozważaniach wykorzystano autorską metodę analizy obejmującą analizę etymologiczną (wydobycie słownikowego sensu pojęcia), indukcyjną (identyfikującą ogół cech charakteryzujących dany termin na podstawie reprezentatywnej grupy jego definicji) i kontekstową (służącą ustaleniu stosunku rozpatrywanego pojęcia do współwystępujących pojęć). Podsumowanie rozważań stanowi regulująca definicja pojęcia cyberterroryzmu eliminująca zastane nieostrości.

The article focuses on the terminological issues bound with the concept of cyberterrorism. The discussion uses own author’s method of analysis comprising: etymological analysis (extraction of the dictionary meaning of the concept), inductive analysis (identifying the general characteristics of the concept on the basis of a representative group of its definitions), and contextual analysis (comparing co-occurring terms). Summary contains the regulatory definition of cyberterrorism that eliminates ambiguities existing in the literature.

terrorism, cyberterrorism, information security, national security

terroryzm, cyberterroryzm, bezpieczeństwo teleinformatyczne, bezpieczeństwo państwa

1. Ajdukiewicz, K. 1965. Logika pragmatyczna, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
2. Alexander, Y., Hoening, M. 2001. Superterroryzm biologiczny, chemiczny i nuklearny, Wydawnictwo „Bellona”, Warszawa.
3. Arquilla, J., Ronfeldt, D. 2001. Networks and Netwars. The Future of Terror, Crime and Militancy, National Defense Research Institute RAND , Santa Monica.
4. Batorski, D., Olechnicki, K. 2007. Wprowadzenie do socjologii Internetu, „Studia Socjologiczne”, nr 3 (186).
5. Beck, U. 1988. Gegengifte. Die organisierte Unverantwortlichkeit, Suhrkamp, Frankfurt am Main.
6. Beck, U. 2002, Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej nowoczesności, Wydawnictwo Naukowe „Scholar”, Warszawa.
7. Beck, U. 2007, Weltrisikogesellschaft. Auf der Suche nach der verlorenen Sicherheit, Suhrkamp, Frankfurt am Main. Biuro Bezpieczeństwa Narodowego, Terroryzm cybernetyczny – zagrożenia dla bezpieczeństwa narodowego i działania amerykańskiej administracji, Biuro Bezpieczeństwa Narodowego, www.bbn.gov.pl/download.php?s=1&id=2359 (dostęp: 23.04.2013).
8. Borkowski, R. 2001. Terroryzm [w:] Konflikty współczesnego świata, R. Borkowski (red.), Uczelniane Wydawnictwa Naukowo-Dydaktyczne, Kraków.
9. Bógdał-Brzezińska, A., Gawrycki, M.F. 2003. Cyberterroryzm i problemy bezpieczeństwa informacyjnego we współczesnym świecie, Oficyna Wydawnicza AS PRA -JR, Warszawa.
10. Brickey, J. 2012. Defining Cyberterrorism: Capturing a Broad Range of Activities in Cyberspace, Combating Terrorism Centre at West Point, nr 5 (8).
11. Burke, E. 1999. Letter No. IV. To the Earl Futzwilliam 1795 [w:] Select Works of Edmund Burke, t. 3: Letters on a Regicide Peace, Liberty Fund, Indianapolis.
12. Burnst, P.W. 2010. Terrorism and the Internet: New Threats Posed by Cyberterrorism and Terrorist Use of the Internet [w:] A War on Terror?: The European Stance on a New Threat, Changing Laws and Human Rights Implications, M. Wade, A. Maljevic (red.), Springer Science+Business Media, Nowy Jork.
13. Clarke, R.A., Knake, R.K. 2010. Cyber War, HarperCollins, Nowy Jork. Cyber Conflict Studies Association, http://www.cyberconflict.org/ (dostęp: 21.04.2013).
14. Cyberwar. War in the Fifth Domain. 2010. „The Economist”, 1.07.
15. Elliot, J.E. 2002. Cyber Terrorism: A Threat to National Security, United States Air Force Reserve, http://www.dtic.mil/dtic/tr/fulltext/u2/a404381.pdf (dostęp: 21.04.2013). Fisher, V. 2002. E-Terrorism: An online war?, http://www.crime-research.org/library/Vivienne.htm (dostęp: 13.04.2013).
16. Gibson, W. 1992. Neuromancer, P.W. Cholewa (tłum.), Wydawnictwo „Alkazar”, Warszawa.
17. Gibson, W. 2000. No Maps for These Territories, M. Neale (reż.), Docurama, Stany Zjednoczone.
18. Gordon, R. 2005. Cyber Crime and Internet Terrorism: Issues, Regulatory Problems, and Legislation, „Journal of Comprehensive Research”, nr 3, http://jupapadoc.startlogic.com/compresearch/papers/ JCR05-3.pdf (dostęp: 26.04.2013).
19. Gordon, S. Ford, R. 2006. On the definition and classification of cybercrime, „Journal of Computer Virology”, nr 2.
20. Guadagno, R.E., Cialdini, R.B., Evron, G. 2010, Storming the Servers: A Social Psychological Analysis of the First Internet War, „Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking”, nr 13 (4).
21. Handler, D. 2001. Semiotics: The Basics, Routledge, Londyn. Hathaway, O.A., Crootof, R., Levitz, P., Nix, H., Nowlan, A., Perdue, W., Spiegel, J. 2012. The Law of Cyber-Attack, „California Law Review”, nr 100, http://www.californialawreview.org/assets/ pdfs/100-4/02-Hathaway.pdf (dostęp: 20.04.2013).
22. Hesse, C. 2008. The First Total Terror, University of California, Berkeley, http://francestanford. stanford.edu/sites/francestanford.stanford.edu/files/Hesse.pdf (dostęp: 22.04.2013).
23. Hummel, M.L. 2008. Internet terrorism, „Homeland Security Review”, nr 2 (2). Hutchinson, W. 2006. Information Warfare and Deception, „Informing Science”, 9, http://www.inform. nu/Articles/Vol9/v9p213-223Hutchinson64.pdf (dostęp: 26.04.2013).
24. Iviansky, Z. 1977. Individual Terror: Concept and Typology, „Journal of Contemporary History”, nr 12 (1).
25. Krapp, P. 2011. Noise Channels: Glitch and Error in Digital Culture, University of Minnesota Press, Minneapolis.
26. Kroeber, A.L., Kluckhohn, C. 1952, Culture: A critical review of concepts and definitions, Harvard University Peabody Museum of American Archeology and Ethnology Papers 47.
27. Kubczak, A. 2002. Cybersocjologia? Internet jako przedmiot zainteresowania socjologów [w:] Polskie doświadczenia w kształtowaniu społeczeństwa informacyjnego: dylematy cywilizacyjno-kulturowe, WNSS AGH , Kraków.
28. Liedel, K. Terroryzm XXI w., prywatna strona internetowa, 1 grudnia 2008, www.liedel.pl/?p=54 (dostęp: 26.04.2013).
29. Lin, H. 2013, Cyber Conflict and National Security [w:] International Politics. Enduring Concepts and Contemporary Issues, R.J. Art, R. Jervis (red.), Pearson, Boston.
30. Mazur, M. 1961, Terminologia techniczna, PWT , Warszawa.
31. Mider, D. 2008. Partycypacja polityczna w Internecie. Studium politologiczne, Dom Wydawniczy „Elipsa”, Warszawa.
32. Mills, E. Old-time hacktivists: Anonymous, you’ve crossed the line, CNet News, 30 marca 2012 (dostęp: 26.04.2013).
33. Morningstar, Ch., Farmer, F.R. 2003. The Lessons of Lucasfilm’s Habitat [w:] The New Media Reader, N. Wardrip-Fruin, N. Montfort (red.), The MIT Press, Cambridge.
34. Nieczajew, S.G., Bakunin, M.A., Ogariow, M.P., Katiechizm riewoljucjoniera, http://www.hist.msu. ru/ER /Etext/nechaev.htm (dostęp: 26.04.2013).
35. Pawłowski, T. 1986. Tworzenie pojęć w naukach humanistycznych, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
36. Pomper, P. 2007. Russian Revolutionary Terrorism [w:] Terrorism in Context, M. Crenshaw (red.), The Pennsylvania State University, University Park.
37. Robiespierre, M. 1794. Sur les principes de morale politique, przemówienie, do Konwentu Narodowego.
38. Robiespierre, M. 2005. Institutions républicaines, 1793–94, Gallimard, Paryż.
39. Ronfeldt, D., Arquilla, J., Fuller, G.E., Fuller, M. 1998. The Zapatista Social Netwar in Mexico, RAND ArroyoCenter, Santa Monica.
40. Ryan, J. 2007. „iWar”: A new threat, its convenience – and our increasing vulnerability, „Nato Review”, zima, http://www.nato.int/docu/review/2007/issue4/english/analysis2.html (dostęp: 24.04.2013).
41. Samuel, A.W. 2004. Hacktivism and the Future of Political Participation, niepublikowana rozprawa doktorska napisana pod kierunkiem S. Verby, Uniwersytet Harvarda, Cambridge. Schoeff, M. 1998. Cybercrime, Cyberterrorism, Cyberwarfare CSIS Task Force Outlines Strategies to Avert an Electronic Waterloo, CSIS , Waszyngton. Schwartau, W. 1996. Information Warfare. Cyberterrorism: Protecting Your Personal Security in the Electronic Age, Thunder’s Mouth Press, Nowy Jork.
42. Shane, S. 2010. Words as Weapons: Dropping the “Terrorism” Bomb, „The New York Times”, 3.04. Silver, B. 1985. Obraz świata i aparatura pojęciowa [w:] Język i poznanie, K. Ajdukiewicz (red.), Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
43. Stankiewicz, P. 2008. W świecie ryzyka. Niekończąca się opowieść Ulricha Becka, „Studia Socjologiczne” 3 (190).
44. Sterling, B.M. 1994. The Hacker Crackdown: Law and Disorder on the Electronic Frontier, www. gutenberg.org/files/101/101-h/101-h.htm (dostęp: 29.04.2013).
45. Strydom, P. 2002. Risk, Environment and Society: Ongoing Debates, Current Issues and Future Proscpects, Buckingham/Philadelphia: Open University Press.
46. Thil, S. 2009. 1948: William Gibson, Father of Cyberspace, „Wired”, 17.03.
47. Trappl, R. 2008. Preface. 14th European Meeting on Cybernetics and Systems Research (EMCSR ‘98), 14–17 kwietnia 1998, University of Vienna, Austrian Society for Cybernetic Studies.
48. Tuman, J.S. 2003. Communicating Terror: The Rhetorical Dimensions of Terrorism, Sage Publications, Thousand Oaks.
49. Ustawa z dnia 26 kwietnia 2007 roku o zarządzaniu kryzysowym (Dz. U. z 2007 r. Nr 89, poz. 590). Wiener, N. 1971 (wyd. oryg. 1948). Cybernetyka, czyli sterowanie i komunikacja w zwierzęciu i maszynie, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
50. Will, G.F. 2001, Now, Weapons of Mass Disruption?, „Newsweek”, 29.10.
51. Winkler, I. 2001. Are companies really ready for e-terrorism?, http://news.cnet.com/2010-1071-281591. html (dostęp: 16.04.2013).
52. Znaniecki, F. 2001. Ludzie teraźniejsi a cywilizacja przyszłości, Wydawnictwo Naukowe PWN , Warszawa.

10.2478/v10226-012-0041-7

Wojciech Sokół

---

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Wydział Politologii

W niektórych środowiskach politycznych (w tym w Polsce), a także naukowych artykułowane są poglądy o – decydującej w procesie rywalizacji politycznej – roli systemów wyborczych oraz w związku z tym wyrażane jest przekonanie o przewadze niektórych rozwiązań wyborczych w zakresie realizacji określonych preferencji politycznych. Często nadzieje w zakresie reformy systemu politycznego wiąże się ze zmianami systemów wyborczych. W W ielkiej Brytanii i innych krajach anglosaskich powstały stowarzyszenia społeczne, których celem jest zmiana systemu większościowego na proporcjonalny. Jego zwolennicy opowiadają się za proporcjonalnością wyniku wyborczego i rozszerzeniem realnej oferty wyborczej do większej liczby podmiotów partyjnych. Z kolei w Polsce można zauważyć odwrotną tendencję. Zwolennicy jednomandatowych okręgów wyborczych, deprecjonując system proporcjonalnej reprezentacji, wyrażają przekonanie o pozytywnych efektach systemu większościowego w wyborach do Sejmu. W wariancie radykalnym lansowana jest teza, że tylko powyższe rozwiązania wyborcze stanowią synonim demokracji i są sposobem na ograniczenie patologii życia politycznego. Wokół tej problematyki narosło wiele nieporozumień i mitów politycznych. Celem przedstawionego artykułu jest zwrócenie uwagi na tendencje w zakresie polityki reform wyborczych w świecie i odpowiedź na takie pytania badawcze jak: 1) Jakie systemy wyborcze były popularne w świecie w poszczególnych okresach od XIX do XXI wieku?; 2) Jakie są tendencje w zakresie zmian systemów wyborczych w ostatnich latach?; 3) Z czego wynika fenomen popularności mieszanych systemów wyborczych? W ostatnich latach najbardziej popularnymi rozwiązaniami wyborczymi są system proporcjonalny z listami otwartymi oraz system większościowy z jednomandatowymi okręgami wyborczymi.

In some political and science circles (including Poland) there are articulated views on the crucial role of electoral systems in the process of political competition. Therefore they express the opinion about prevalence of certain electoral arrangements in terms of the implementation of certain political preferences. Often hopes for the reform of the political system are associated with the changes of the electoral systems. In the Great Britain (the United Kingdom) and other English-speaking countries citizens have formed community associations whose aim is the change from the majority to the proportional electoral system. In the effect we have more proportional election result and extension of real electoral bid to a larger number of political parties. On the other hand, in Poland, we have seen the opposite trend. Proponents of single-mandate constituencies depreciate the system of proportional representation. They express the belief in the positive effects of the majority system in the parliamentary elections. Radicals endorse the idea that only those electoral solutions are synonymous with electoral democracy and they are a way to reduce the pathologies of political life. In terms of these issues there have arisen many misconceptions and political myths. The main purpose of this article is to pay attention to trends in the areas of electoral reforms in the world. The author tries to answer the following research questions: 1) What electoral systems were popular in the world in individual periods from the 19th to the 21st centuries? 2) What tendencies appear in changes of electoral systems in the recent years? 3) What is the being of popularity phenomenon of mixed-member electoral systems? In the recent years the most popular electoral systems are: proportional representation with open lists and majority rules in single member-districts.

elections, electoral systems, proportional electoral system, majority system, mixed-member electoral systems, politics of electoral reforms, political parties, parliaments

W niektórych środowiskach politycznych (w tym w Polsce), a także naukowych artykułowane są poglądy o – decydującej w procesie rywalizacji politycznej – roli systemów wyborczych oraz w związku z tym wyrażane jest przekonanie o przewadze niektórych rozwiązań wyborczych w zakresie realizacji określonych preferencji politycznych. Często nadzieje w zakresie reformy systemu politycznego wiąże się ze zmianami systemów wyborczych. W W ielkiej Brytanii i innych krajach anglosaskich powstały stowarzyszenia społeczne, których celem jest zmiana systemu większościowego na proporcjonalny. Jego zwolennicy opowiadają się za proporcjonalnością wyniku wyborczego i rozszerzeniem realnej oferty wyborczej do większej liczby podmiotów partyjnych. Z kolei w Polsce można zauważyć odwrotną tendencję. Zwolennicy jednomandatowych okręgów wyborczych, deprecjonując system proporcjonalnej reprezentacji, wyrażają przekonanie o pozytywnych efektach systemu większościowego w wyborach do Sejmu. W wariancie radykalnym lansowana jest teza, że tylko powyższe rozwiązania wyborcze stanowią synonim demokracji i są sposobem na ograniczenie patologii życia politycznego. Wokół tej problematyki narosło wiele nieporozumień i mitów politycznych. Celem przedstawionego artykułu jest zwrócenie uwagi na tendencje w zakresie polityki reform wyborczych w świecie i odpowiedź na takie pytania badawcze jak: 1) Jakie systemy wyborcze były popularne w świecie w poszczególnych okresach od XIX do XXI wieku?; 2) Jakie są tendencje w zakresie zmian systemów wyborczych w ostatnich latach?; 3) Z czego wynika fenomen popularności mieszanych systemów wyborczych? W ostatnich latach najbardziej popularnymi rozwiązaniami wyborczymi są system proporcjonalny z listami otwartymi oraz system większościowy z jednomandatowymi okręgami wyborczymi.

1. Carstairs, A. 1980. A Short History of Electoral Systems in Western Europe, London–New York.
2. Colabrese, S. 2000. Multimember District Congressional Elections, „Legislative Studies Quarterly”, nr 25.
3. Colomer, J. 2004. The Americas: General Overview [w:] Handbook of Electoral System Choice, J. Colomer, M.B. Grofman (red.), New York.
4. Colomer, J. 2004. Western Europe: General Overview [w:] Handbook of Electoral System Choice, J. Colomer, M.B. Grofman (red.), New York.
5. Colomer, J.M. 2004, The Strategy and History of Electoral System Choice [w:] Handbook of Electoral System Choice, J. Colomer, M.B. Grofman (red.), New York.
6. Elklit, J. 2002. The Politics of Electoral System Development and Change: The Danish Case [w:] The Evolution of Electoral and Party Systems in the Nordic Countries, B. Grofman, A. Lijphart (red.), New York.
7. Farell, D. 1997. Comparing Electoral Systems, Basingstoke–New York. Farrell, D., Gallagher, M., Submission to the Independent Commission on the Voting System, http:// www.electoral-reform.org.uk (dostęp: 10.02.2008). Grofman, B., Lijphart, A. 2002. The Evolution of Electoral and Party Systems in the Nordic Countries, London.
8. Grotius, H., 1624, The Juri Belli ac Pacis, Haga.
9. Hicken, A. 2004. Asia and Pacific: General Overview [w:] Handbook of Electoral System Choice, J. Colomer, M.B. Grofman (red.), New York.
10. Kleppner, P., Burnham, W.D. 1981. The Evolution of American Electoral Systems: (Contributions in American History), Greenwood Press.
11. Martis, K. 1982. The Historical Atlas of United States Congressional Districts, 1789–1983, New York.
12. Mc Gann, A., Koetzle, W., Grofman, B. 2002. How an Ideologically Concentrated Minority Can Trump a Dispersed Majority: Nonmedian Voter Results for Plurality, Run-off, and Sequential Elimination Elections, „American Journal of Political Science”, nr 46 (1). Nohlen, D. 2004. Prawo wyborcze i system partyjny. O teorii systemów wyborczych, Warszawa. Ortega y Gasset, J. 2006. Bunt mas, Warszawa.
13. Piotrowicz, L. 1934. Dzieje rzymskie, cz. 1 [w:] Wielka historia powszechna, J. Dąbrowski, O. Halecki, M. Kukiel, S. Lam, (red.), t. 3, Warszawa.
14. Reed, S.R. 2003. Japanese Electoral Politics: Creating a New Party System, Routledge.
15. Rousseau, J.J. 2010. Umowa społeczna, Warszawa.
16. Shugart, M.S., Wattenberg, M.P., 2001. Conclusion: Are Mixed-Member Systems the Best of Both Worlds? [w:] Mixed-Member Electoral Systems. The Best of Both Worlds?, M.S. Shugart, M.P. W attenberg (red.), Oxford.
17. Sokół, W. 2007. Geneza i ewolucja systemów wyborczych w państwach Europy Środkowej i Wschodniej, Lublin.
18. Wright, J.F.H. 1986. Australian Experience with Majority – Preferential and Quota-Preferential Systems’, Electoral Laws and Their Political Consequences, New York.
19. Zdaniuk, B. 2005. Wybory parlamentarne we Francji 1789–1914. Problem reprezentatywności wyboru, Warszawa.

10.2478/v10226-012-0042-6

Ewa Maria Marciniak

---

Uniwersytet Warszawski, Instytut Nauk Politycznych

W artykule podjęto próbę analizy znaczenia czynników osobowościowych przy podejmowaniu decyzji wyborczych, do której wykorzystano koncepcję „wielkiej piątki”, czyli pięciu cech osobowości: ekstrawersji, ugodowości, sumienności, otwartości i neurotyczności. Przeprowadzone badania wskazują, że podobieństwo osobowościowe między politykami i ich wyborcami może być czynnikiem poparcia wyborczego.

This article attempts to analyze the importance of personality factors in voting decisions. For the analysis there was used the concept of the “big five” – five personality traits: extraversion, agreeableness, conscientiousness, neuroticism and openness. The study indicates that personality similarity between politicians and their constituents may be a factor in electoral support.

“big five”, personality, voting behavior, congruence

„wielka piątka”, osobowość, zachowania wyborcze, kongruencja

1. Caprara, G., Barbaranelli, C., Zimbardo, Ph.G. 2002. When Parsimony Subdues Distinctiveness: Simplified Public Perceptions of Politicians’ Personality, ”Political Psychology” vol. 23, nr 1.
2. Caprara, G., Zimbardo, Ph.G. 2004. Personalizing Politics. A Congruency Model of Political Preference, “American Psychologist” vol. 59, nr 7.
3. Cervone, D., Pervin, L.A. 2011. Osobowość. Teoria i badania, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
4. Charmez, K. 2009. Teoria ugruntowana. Praktyczny przewodnik po analizie jakościowej, Wydawnictwo Naukowe PWN , Warszawa.
5. Glaser, B.G., Strauss, A.L. 2009. Odkrywanie teorii ugruntowanej, Nomos, Kraków.
6. Skarżyńska, K. 2005. Człowiek a polityka. Zarys psychologii politycznej, Scholar, Warszawa.

10.2478/v10226-012-0043-5

Dariusz Grzybek

---

Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Wydział Zarządzania i Komunikacji Społecznej

W artykule zreferowano poglądy na chrześcijaństwo prezentowane przez dwóch intelektualnych przywódców dwudziestowiecznego leseferyzmu: Ludwiga von Misesa i Franka H. Knighta. Pierwszy był odnowicielem i przywódcą austriackiej tradycji w ekonomii, drugi jest uważany za współzałożyciela szkoły z Chicago, obaj w większym stopniu niż uczonymi byli ideologami społecznymi. Mimo odmienności tradycji, na które się powoływali, i środowiska, w którym działali, mieli oni wysoce zbieżne poglądy na tradycję chrześcijańską. Obaj potępiali ją za preferowanie kwietyzmu i ascetyzmu, czemu przeciwstawiali liberalny aktywizm, który uznawali za fundament nowoczesnego społeczeństwa. Sądzili, że żywiołowa działalność ludzka prowadzi do powstawania racjonalnego porządku (Mises) lub też stałej ewolucji ku wyższym formom życia społecznego (Knight). Chrześcijański ideał miłości bliźniego postrzegali jako pozbawiony praktycznego znaczenia, przez co niweczący praktyczną etykę społeczną. Domniemany kwietyzm chrześcijaństwa uznawali za fundamentalnie sprzeczny z systemem wolnorynkowym, co prowadziło do wniosku o niemożliwości współistnienia chrześcijaństwa i kapitalizmu. Wydaje się, że taka postawa jest nieuniknioną konsekwencją przyjęcia prymatu instrumentalnego rozumu nad każdym systemem wartości absolutnych – leseferyzmu nie można pogodzić z tradycją chrześcijańską.

This article analyses views on Christianity by the two twentieth-century libertarian thinkers: Ludwig von Mises and Frank H. Knight. The first was the renovator and leader of the Austrian tradition in political economy, the second is known as co-founder of Chicago economics, both were more social thinkers than scholars. Both represented different intellectual tradition and had different personal experience, but they had very similar opinion about the Christian tradition. They nearly identically condemned Christianity for its (alleged) quietism and ascetism, they confronted the Christian tradition with the liberal ideal of activism, treated as a source of modern society. They maintained that spontaneus human action leads to racional social order (Mises) or to evolution to higher levels of social life (Knight). Both Mises and Knight perceived the Christian ideal of brethren love meaningless, useless and destroing for practical social ethics. In their opinion Christian quietism was fundamentally contradictory to free market, thus coexistence of Christianity and capitalism is impossible. It seems that such views on Christianity are an inevitable consequence of libertarian social philosophy which preferred instrumental reason upon every system of absolute values. The idea of laissez faire is incompatibile with Christian teaching.

liberalism, laissez-faire, Christianity, social ethics, social order

liberalizm, leseferyzm, chrześcijaństwo, etyka społeczna, ustrój społeczny

1. Bentham, J. 1958. Wprowadzenie do zasad moralnosci i prawodawstwa, B. Nawroczyński (przeł.), Warszawa [wyd. oryg. 1789].
2. Buchanan, J.M. 1982. Foreword [w:] Freedom and Reform. Essays in Economic and Social Philosophy, Indianapolis.
3. Cohen, A.J. 2003. The Hayek/Knight Capital Controversy: The Irrelevance of Roundaboutness, or Purging Process in Time?, „History of Political Economy”, vol. 35, no. 3, s. 469–489.
4. Condorcet, J.A.N. Caritat de. 1957. Szkic obrazu postępu ducha ludzkiego przez dzieje, E. Hartleb, J. Strzelecki (przeł.), Warszawa.
5. Davis Kasper, S. 1993. Frank Knight’s Case for laissez faire: The Patrimony of the Social Philosophy of the Chicago School, „History of Political Economy”, vol. 25, no. 3, s. 413–433.
6. Dolan, E.G. (red.). 1976. The Foundation of Modern Austrian Economics, Kansas City.
7. Dzielski, M. 1995. Odrodzenie ducha – budowa wolności: pisma zebrane, Kraków.
8. Emmett, R.B. 1994. Frank Knight and the Chicago School in American Economics, London–New York 2009.
9. Emmett, R.B. 1994. Maximizers versus Good Sports: Frank Knight’s Curious Understanding of Exchange Behavior [w:] Higgling. Transactors and Their Markets in the History of Economics. Annual Supplement to vol. 26 „History of Political Economy”, N. De Marchi, M.S. Morgan (red.), Durham–London, s. 276–292.
10. Emmett, R.B. 1997. “What is Truth” in Capital Theory? Five Stories Relevant to the Evaluation of
11. Frank H. Knight’s Contribution to the Capital Controversy [w:] New Economics and Its History. Annual Supplement to vol. 29 „History of Political Economy”, J.B. Davis (red.), Durham–London s. 231–250.
12. Emmett, R.B. 1999. The Economist and the Entrepreneur: Modernist Impulses in Risk, Uncertainty and Profit, „History of Political Economy”, vol. 31, no. 1.
13. Emmett, R.B., (red.). 2010. The Elgar Companion to the Chicago School of Economics, Cheltenham.
14. Godłów-Legiędź, J. 1992. Doktryna społeczno-ekonomiczna Friedricha von Hayeka, Warszawa.
15. Gonce, R.A. 1992. F.H. Knight on Capitalism and Freedom, „Journal of Economic Issues”, vol. 26, no. 3, s. 813–844.
16. Gordon, S. 1974. Frank Knight and the Tradition of Liberalism, „Journal of Political Economy”, vol. 82, no. 3, pp. 571–577.
17. Huelsmann, J.G. 2007. Mises. The Last Knight of Liberalism, Auburn. Knight, F.H. 1967. Laissez faire: Pro and Con, „Journal of Political Economy”, vol. 75, no. 6, s. 782–795.
18. Knight, F.H. 1982a. Religion and Ethics in Modern Civilization [w:] tegoż, Freedom and Reform. Essays in Economic and Social Philosophy, Indianapolis.
19. Knight, F.H. 1982b. Ethics and Economic Reform. III. Christianity [w:] tegoż, Freedom and Reform. Essays in Economic and Social Philosophy, Indianapolis
20. Knight, F.H. 1999. Selected Essays, R.B. Emmett (red.), t. 1–2, Chicago–London.
21. Knight, F.H. 1999a. Ethics and economic interpretation [w:] tegoż, Selected Essays, R.B. Emmett (red.), t. 1 What is „Truth” in Economics, Chicago–London.
22. Knight, F.H. 2006. Risk, Uncertainty and Profit, Mineola (NY ) [wyd. oryg. 1921].
23. Knight, F.H., Merriam T.W. 1945. The Economic Order and Religion, New York.
24. Kołakowski, L. 2009. Świadomość religijna i więź kościelna, Warszawa.
25. Kostro, K. 2001. Hayek kontra socjalizm. Debata socjalistyczna a rozwój teorii społeczno-ekonomicznych Friedricha Augusta von Hayeka, Warszawa.
26. Kuniński, M. 1999. Wiedza, etyka i polityka w myśli F.A. von Hayeka, Kraków.
27. Laidler, D. 1999. Fabrication of Keynesian Revolution. Studies of the Inter-war Literature on Money, the Cycle, and Unemployment, Cambridge University Press, Cambridge.
28. Legutko, R. 1994. Spory o kapitalizm, Kraków.
29. Mill, J.S. 1959. O wolności, A. Kurlandzka (przeł.) [w:] tegoż, Utylitaryzm. O wolności, Warszawa.
30. Mises, L. 1981. Socialism, an Economic and Sociological Analysis, Indianapolis [wyd. oryg. ang. 1932].
31. Mises, L. 2007a. Ludzkie działanie. Traktat o ekonomii, W. Falkowski, (przeł.) Warszawa [wyd. oryg. 1944].
32. Mises, L. 2007b. Wspomnienia, S. Sękowski (przeł.), Warszawa. O’Driscoll, G.P. 1977. Economics as a Coordination Problem, Kansas City. Biblia Tysiąclecia. Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu w przekładzie z języków oryginalnych. 1996. Poznań.
33. Reekie, W.D. 2004. Interpreting Caritas: Did Frank Knight and Ludwig von Mises get it wrong?, „The Quarterly Journal of Austrian Economics”, vol. 7, no 2, s. 47–69.
34. Salerno, J.T. 1990. Ludwig von Mises as Social Rationalist, „Review of Austrian Economics”, vol. 4, pp. 26–54.
35. Salerno, J.T. 1993. Mises and Hayek Dehomogenized, „Review of Austrian Economics”, vol. 6, no. 2, pp. 113–146.
36. Samuels, J. 1992. The Chicago School of Political Economy, New Brunswick.
37. Skousen, M. 2005. Vienna and Chicago – Friends or Foes? A Tale of Two Schools of Free Market Economics [b.m.w.].
38. Spencer, H. 1882. Political Institutions: Being Part V of the Principles of Sociology, London.
39. Vaughn, K.I. 1994. Austrian Economics in America. The Migration of a Tradition, Cambridge.

10.2478/v10226-012-0044-4

Marek Chyliński

---

Uniwersytet Opolski, Instytut Politologii, Collegium Civitas

Spory o prawo do repliki prasowej (zakres dostępu do mediów) wiążą się z przyjętym przed laty modelem sprostowań i odpowiedzi zawartym w Prawie prasowym. Uchwalone w 1984 roku w Polsce rozwiązania wprowadzały model mieszany, który był jedyną w E uropie próbą połączenia romańskiej koncepcji repliki z germańską koncepcją sprostowania. Rozwiązania mające pełnić funkcje wychowawcze, prewencyjne i odszkodowawcze w praktyce nie gwarantowały osobom zainteresowanym skutecznej realizacji prawa dostępu do prasy. W artykule przeanalizowano i porównano projekty i propozycje zmian związanych z prawem do repliki w prasie na tle normatywnych i kulturowych różnic w dwóch obowiązujących w E uropie modelach prawnych, które mają gwarantować równowagę sił w dostępie do mediów.

Access to the media is one of the most important civil rights. Adopted many years ago in the Polish Press Law model of corrections and responses can not guarantee the balance of power in the access to the press. The main reason is the lack of precision in defining these concepts by the legal act and doctrine of law. The presented paper describes and summarizes the projects and proposals for amendments to the right of reply.

replica, correction, response, press law, access to the press

replika, sprostowanie, odpowiedź, prawo prasowe, dostęp do prasy

Wydawnictwa zwarte

1. Kordasiewicz B. 1991. Jednostka wobec środków masowego przekazu, Ossolineum, Wrocław–Warszawa– Kraków.
2. La Roche W. von 2004. Einführung in den praktischen Journalismus, München.
3. Löffler, M., Ricker, R. 2000. Handbuch des Presserecht, Verlag C.H. Beck, München.
4. Młynarska-Sobaczewska, A. 2003. Wolność informacji w prasie, Dom Organizatora, Toruń. P
5. rawo mediów. 2008. Barta, J., Markiewicz, R., Matlak, A. (red.), Lex, Warszawa.
6. Press Freedom and Pluralism in Europe: Concepts and Conditions. 2009. A., Czepek, M., Hellwig, E., Novak, Bristol.
7. Sobczak, J. 2008. Prawo prasowe. Komentarz, Lex, Warszawa.

Artykuły

1. Apel redaktorów naczelnych: „Senat zabija prasę”, http://www.sdp.pl/apel-redaktorow-naczelnych- -senat-zabija-prase.
2. Baczyński, J. 2012. Precz z prasą, „Polityka” 2012, nr 2852.
3. Bitner, T. 2011. Doczekać lipca 2012, „Press” nr 4.
4. Domagalski, M. 2012. Kto odpowiada za nowelę prawa prasowego?, „Rzeczpospolita” 6.4.
5. Huynh, Th. 2003. Le droit de réponse doit être transposé à l’internet, «Societe EuropeMedias Droit» 20/06/2003, http://www.transfert.net/Le-droit-de-reponse-doit-etre (dostęp: 12.04.2012).
6. Kopff, A. 1974. Kilka uwag o instytucji sprostowania, „Zeszyty Prasoznawcze” nr 4.

Akty prawne

1. Der Pressekodex, http://www.presserat.de/site/pressekod/kodex/index.shtml (dostęp: 30.05.2012).
2. Konstytucja Republiki Federalnej Niemiec (Grundgesetz für die Bundesrepublik Deutschland). 1993. Bonn.
3. Loi du 29 Juillet 1881 modifiée sur la liberté de la presse, http://www.culture.gouv.fr/culture/infospratiques/ droit-culture/cinema/pdf/l-290781.pdf (dostęp: 30.05.2012).
4. Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 2 marca 2001 roku, V KKN 631/98 (OSNKW 2001/7-8/69).
5. Prawo prasowe. Dekret Prezydenta RP, Dz. U. RP z 1938 r. Nr 89, poz. 608.
6. Pressegesetz für das Land Nordrhein-Westfalen (Landespressegesetz NRW ), https://recht.nrw.de/lmi/owa/ br_bes_text?anw_nr=2&gld_nr=2&ugl_nr=2250&bes_id=4493&aufgehoben=N&menu=1&sg= (dostęp 30.05.2012).
7. Projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo prasowe z dnia 8 grudnia 2010 roku. Uzasadnienie. bip. mkidn.gov.pl/pages/legislacja/archiwum/projekty-ustaw.ph (dostęp 30.04.2012).
8. Ustawa z dnia 26 stycznia 1984 roku – Prawo prasowe, Dz. U. Nr 5, poz. 24, z późn. zmianami.
9. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 5 maja 2004 roku, sygn. akt P 2/03, Dz. U. 2004 Nr 111, poz. 1181.

10.2478/v10226-012-0045-3

Ewa Nowak

---

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Wydział Politologii, Zakład Dziennikarstwa

Opracowanie jest próbą przedstawienia najważniejszych ustaleń i propozycji metodologicznych związanych z badaniem relacji pomiędzy agendą medialną, publiczną oraz polityczną na gruncie teorii agenda-setting. W pierwszej części opracowania zostanie przedstawiona metodologia stosowana dotychczas w badaniu relacji pomiędzy agendą medialną a publiczną. W drugiej części analizie zostaną poddane metody wykorzystywane do ustalania zależności pomiędzy agendą medialną a polityczną. W obrębie tego zagadnienia zaproponowano modele badawcze bazujące na dotychczasowych doświadczeniach badaczy tego przedmiotu oraz własnej konceptualizacji i operacjonalizacji problemu.

The paper presents the most important methodological findings and proposals devoted to the relationship between media, public and policy agendas, prepared on the basis of the agenda-setting theory. The first part investigates the methodology of media-public agendas interrelationship research. In the analysis of the second part, concerning the media-policy agendas correlations, the hitherto established research models are taken into account as well as original conceptualization and operationalization of the research problem are proposed.

methodology, agenda-setting, mass media, public opinion, policy agenda

metodologia, agenda-setting, media masowe, opinia publiczna, agenda polityczna

1. Baumgartner, F.R., Jones, B.D. 2009. Agendas and Instability in American Politics, Chicago, The University of Chicago Press, s. 132–133.
2. Baumgartner, F.R., Jones B.D., Leech B.L. 1997. Media attention and congressional Agendas [w:] Do the media govern? Politicians, voters and reporters in America, S. Iyengar, R. Reeves (red.), Sage, Thousand Oaks, s. 349–363.
3. Birkland, T.A. 2007. After Disaster: Agenda Setting, Public Policy and Focusing Event, Georgetown University Press, Washington, s. 3–19, 47–70 i in.
4. Cobb, R.W., Elder, C.D. 1971. The Politics of Agenda-Building: An Alternative Perspective for Modern Democratic Theory, „The Journal of Politics”, vol. 33, s. 892–915, 906–907.
5. Cook, F.L. i in. 1983. Media and agenda setting: Effects on the public, interest group leaders, policy makers, and policy, „Public Opinion Quarterly”, vol. 4, s. 16–35.
6. Curran, J., Seaton, J. 2003. Power without Responsibility. The Press, Broadcasting and New Media in Britain, Routledge, New York.
7. Dearing, J.W., Rogers, E.M. 1996. Agenda-Setting. Communication Concepts 6, Sage, Thousand Oaks, s. 9, 74.
8. Dobek-Ostrowska, B. 2001. Nauki o komunikowaniu, paradygmaty, szkoły, teorie [w:] Nauka o komunikowaniu. Podstawowe orientacje teoretyczne, B. Dobek-Ostrowska (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław, s. 17, 37.
9. Edwards, G.C., Wood D. 1999. Who Influences Whom? The President, Congress and the Media, „American Political Science Review”, vol. 93 (2), s. 327–344.
10. Funkhouser, G.R. 1973. The issues of the sixties: An exploratory study in the dynamics of public opinion, „Public Opinion Quarterly”, vol. 37 (1), s. 62–75.
11. Goban-Klas, T. 2005, Media i komunikowanie masowe. Teorie i analizy prasy, radia, telewizji i Internetu, Wydawnictwo PWN , Warszawa, s. 244–245; 243–247.
12. Iyengar, S., Kinder, D.R. 1987. News that Matters. Television and American Opinion, University of Chicago Press, Chicago, s. 19–21.
13. Kepplinger, H.M. 2007. Demontaż polityki w społeczeństwie informacyjnym, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, s. 16.
14. Kepplinger, H.M. 2007. Reciprocal Effects: Toward a Theory of Mass Media Effects on Decision Makers, „The International Journal of Press/Politics”, vol. 12 (2), s. 3–23.
15. Koch-Baumgartner, S., Voltmer, K. 2010. Conclusion. The interplay of mass communication and political decision making – policy matters [w:] Public Policy and Mass Media. The interplay of mass communication and political decision making, S. Koch-Baumgartner, K. V oltmer (red.), Routledge Taylor & Francis Group, New York, s. 215–224. Linsky, M. 1986. Impact: How the Press Affects Federal Policy Making, W.W. Norton, New York, s. 87.
16. Łódzki, B. 2010. Ustanawianie agendy mediów podczas kampanii wyborczych w 2005 roku, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław, s. 36–37.
17. McCombs, M. 2008. Ustanawianie agendy. Media masowe i opinia publiczna, Kraków 2008, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. XXIII , 41–58 i in. McCombs, M. i in. 2011. International Applications of Agenda-Setting Theory’s Acapulco Typology [w:] The Sourcebook of Political Communication Research. Methods, Measures, and Analytical Techniques, E.P. Bucy, R.L. Holbert (red.), s. 387.
18. McCombs, M., Reynolds, A. 2009. How the News Shapes Our Civic Agenda [w:] Media Effects. Advances in Theory and Research, J. Bryant, M.B. Oliver (red.), Routledge, New York, s. 5.
19. Miller, J. 2007. Examining the Mediators of Agenda-setting: A New Experimental Paradigm Reveals the Role of Emotions, „Political Psychology”, vol. 28, nr 6, s. 690.
20. Nowak E. 2013. Rola mediów masowych w ustanawianiu agendy politycznej [w:] Agenda-setting w teorii i praktyce politycznej, Wydawnictwo UMCS, Lublin, s. 39–74.
21. Pritchard, D., Berkowitz D. 1993. The Limits of Agenda-setting: the Press and Political Responses to Crime in the United States, 1950–1980, „International Journal of Public Opinion Research”, vol. 5 (1), s. 86–89.
22. Protess, D.L. i in. 1991. The Journalism of Outrage, Guilford Press, New York.
23. Shaw, D., McCombs, M. 1977. The Emergence of American Political Issues, MN: West, St. Paul.
24. Soroka, S.N. 2002. Agenda-setting Dynamics in Canada, UBC Press, Vancouver, s. 11, 56–59, 97.
25. Trumbo, C. 1995. Longitudinal Modelling of Public Issues: An Application of the Agenda-Setting Process to the Issue of Global Warming, „Journalism and Mass Communication Monographs”, vol. 152, s. 1–57.
26. Van Aelst, P., Walgrave, S. 2011. Minimal or Massive? The Political Agenda-Setting Power of the Mass Media According to Different Methods, „The International Journal of Press/Politics”, vol. 16 (3), s. 295–313.
27. Walgrave, S., Van Aelst, P. 2004. The Mass Media’s Political Agenda-Setting Power. Toward an Integration of the Available Evidence, Paper prepared for delivery at the APSA Political Communication pre-conference, September 1st 2004, Chicago, s. 2.
28. Walgrave, S., Van Aelst, P. 2006. The Contingency of the Mass Media’s Political Agenda Setting Power: Toward a Preliminary Theory, „Journal of Communication”, vol. 56, 89.
29. Weaver, D., Graber, D., McCombs, M., Eyal, C. 1981. Media Agenda-setting in a Presidential Election: Issues, Images and Interest, Westport.
30. Wimmer, R.D., Dominick, J.R. 2008. Mass media. Metody badań, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, s. 162–167 i in.
31. Zhu, J.J., Blood, D. 1996. Media agenda-setting theory: review of a 25-year research tradition, „Perspectives”, vol. 8, s. 97–149.
32. Analiza głównych wydań dzienników informacyjnych, Press Service, http://www.press-service. com.pl/pl/analiza-glownych-wydan-dzienniko/, 31.01.2012.

10.2478/v10226-012-0046-2

Łukasz Wojtkowski

---

Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Wydział Politologii i Studiów Międzynarodowych

Polem analizy przedstawionej w tekście jest kultura rustic/vintage oraz jej zapośredniczone wizualne reprezentacje. Artykuł podejmuje kwestie problemów związanych z badaniem wizualności kultur popularnych w przestrzeni nowych mediów. Głównym postulatem prezentowanym w teście jest próba oderwania analiz przestrzeni wirtualnej od ilościowych modeli, które zaburzają obserwację kultur popularnych i nie są w stanie uchwycić dynamiki zapośredniczonej komunikacji.

The field of analysis presented in this article is the rustic/vintage popular culture and its mediated visual representations. The article undertakes issues of difficulties connected with an analysis of popular cultures visual aspects in the new media. The main idea presented in this text is an attempt to separate the analysis of virtual space from quantitative models which disturb the observation of popular cultures and are no longer able to capture the dynamics of mediatized communication.

rustic/vintage, communication event, fields of image production, modalities of the image

rustic/vintage, wydarzenie komunikacyjne, obszary wytwarzania obrazu, modalności obrazu

1. De Certeau, M. 2008. Wynaleźć codzienność. Sztuki działania, WUJ, Kraków.
2. Fiske, J. 2010. Zrozumieć kulturę popularną, WUJ, Kraków.
3. Jakobson, R., Halle, M. 1964. Podstawy języka, Ossolineum, Wrocław.
4. Leach, E. 2010. Kultura i komunikowanie, PWN , Warszawa.
5. Levi-Strauss, C. 2000. Antropologia strukturalna, KR , Warszawa.
6. Levi-Strauss, C. 2001. Myśl nieoswojona, KR , Warszawa.
7. Rose, G. 2010. Interpretacja materiałów wizualnych. Krytyczna metodologia badań nad kulturą, PWN , Warszaw

10.2478/v10226-012-0047-1

Sergiusz Bober, Paulina Banaśkiewicz, Mariusz Sienkiewicz, Wojciech Ziętara, Karol Dąbrowski, Janusz Stefaniak, Joanna Rak, Ołeksandra Matuszenko, Aneta Pastuszak, Bartosz Bojarczyk, Jakub Olchowski, Dorota Maj, Ewelina Kancik, Justyna Maguś

1. Kim są członkowie Szkockiej Partii Narodowej? Wokół książki „The Scottish National Party. Transition to Power”, rec. [James Mitchell, Lynn Bennie, Rob Johns, The Scottish National Party. Transition to Power, Oxford University Press, Oxford 2012, pp. 208]
2. Czym jest YouTube?, rec. [Jean Burgess, Joshua Green, YouTube. Wideo online a kultura uczestnictwa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011, ss. 208]
3. rec. [Maria Marczewska-Rytko, Stanisław Michałowski (red.), Demokracja bezpośrednia w samorządzie terytorialnym, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2012, ss. 466]
4. rec. [M. Marczewska-Rytko, E. Olszewski (red.), Myśl społeczna wielkich religii świata, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie- -Skłodowskiej, Lublin 2013, ss. 345]
5. rec. [Andrzej Zybała, Polityki publiczne. Doświadczenia w tworzeniu i wykonywaniu programów publicznych w Polsce i w innych krajach. Jak działa państwo, gdy zamierza/chce/musi rozwiązać zbiorowe problemy swoich obywateli?, KSAP, Warszawa 2012, ss. 377]
6. rec. [Solidarność i opozycja polityczna w Europie Środkowo- -Wschodniej w latach 80. XX wieku. Wybrane zagadnienia, Jan Ryszard Sielezin, Marek Golińczak (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2012, ss. 266]
7. rec. [Adam Wielomski, Dekalog konserwatysty, Wydawnictwo Megas, Klub Zachowawczo-Monarchistyczny, Warszawa 2012, ss. 264]
8. rec. [Wiktoria Chaladży, Natala Jakowenko, Europejska Polityka Sąsiedztwa: rola i miejsce Ukrainy, Wyd. „Świat Naukowy”, Kijów 2012, ss. 210]
9. rec. [Kamen Vasewski, Silniejszy od zła, nierozłączny od swojej wiary. Książka o ocalałym Bułgarze Piotrze Zacharowie, Wydawnictwo Bylgarski Pisatel, Sofia 2011, ss. 246]
10. Konferencja „Bezpieczeństwo energetyczne w Europie”, 27–28 maja 2013 roku, Wydział Politologii UMCS
11. Projekt „Wschodnie sąsiedztwo: wyzwania dla współczesnych relacji polsko- -ukraińskich”, 23–26 kwietnia 2013 roku
12. Ogólnopolska konferencja naukowa „Haktywizm”, 8–9 maja 2013 roku, Wydział Politologii UMCS
13. Konferencja naukowa „Partie polityczne przełomu XX i XXI wieku. Kondycja, kierunki rozwoju i perspektywy”, Lubostroń, 21–22 września 2011 roku
14. Konferencja „Ukraiński polonofil. Pamięci Bohdana Osadczuka”, Lublin, 7 listopada 2012 roku

10.2478/v10226-012-0048-0

Erhard Cziomer

---

Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego

Artykuł podejmuje analizę wybranych aspektów polityczno-prawnych kryzysu strefy euro Unii Europejskiej w latach 2010–2012. Składa się on z trzech części, w których autor przedstawia kolejno: przyczyny i istotę kryzysu strefy euro, główne kierunki działań na rzecz przezwyciężenia zadłużenia strefy euro oraz implikacje polityczne paktu fiskalnego z 1 marca 2012 r. dla dalszego funkcjonowania UE. Z asadnicza teza artykułu brzmi: kryzys zadłużenia strefy euro, zwłaszcza zaś Grecji, od początku 2010 r., uwidocznił niedoskonałość Unii Gospodarczo-Walutowej (UGW) UE. Okazało się bowiem, iż wprowadzeniu w 2002 r. wspólnej waluty euro nie towarzyszyły ani konsekwentne przestrzeganie ustanowionych kryteriów konwergencji, ani też koordynacja polityki budżetowej między poszczególnymi państwami członkowskimi. Spowodowało to obniżenie wiarygodności gospodarczej Grecji i innych krajów południowych strefy euro. W tej sytuacji Niemcy i Francja podjęły działania zmierzające do stabilizacji strefy euro, poprzez udzielenie od 2010 r. doraźnych gwarancji kredytowych dla Grecji, Portugalii i Irlandii, a następnie ustanowienia w latach 2010–2011 dodatkowo instrumentów stabilności finansowej – Europejskiego Funduszu Stabilności Finansowej (EFSF) i Europejskiego Mechanizmu Stabilizacyjnego (ESM). Ukoronowaniem powyższych działań było podpisanie 2 marca 2012 r. paktu fiskalnego zarówno przez 17 krajów strefy euro, jak i pozostałe państwa członkowskie UE poza Wielką Brytanią i Czechami, który po ratyfikacji przez 12 z 17 sygnatariuszy stref euro winien wejść w życie na początku 2013 r. Utrzymujący się kryzys strefy euro doprowadził do zmiany układu sił oraz funkcjonowania mechanizmu decyzyjnego UE, w którym kluczową rolę przejęły Niemcy i Francja. Wokół tych dwóch czołowych państw w ramach strefy euro może się w najbliższych latach ukształtować podział na „ twardy rdzeń” i pozostałe państwa członkowskie. Układ powyższy będzie w decydującym stopniu oddziaływał na funkcjonowanie i dalszy rozwój całej UE.

This paper focuses on selected political and legal aspects of the European Union Euro area crisis in 2010–2012. It consists of three parts, in which the author presents: the causes and nature of the crisis, the main directions of action to overcome the debt crisis and political implications of the European Fiscal Compact (Fiscal Stability Treaty, 2 March 2012) for the future of the EU. The main thesis is: the European debt crisis of the Euro area, especially Greece since the beginning of 2010, highlighted the inadequacy of Economic and Monetary Union (EMU) the EU. One important cause of the crisis was weak enforcement of fiscal discipline and facilitated rising public debts in some of the countries. There has been no fiscal policy coordination between Member States. This reduced the economic credibility of Greece and other southern countries of the Euro area. In response, Germany and France have combined measures to ease the debt crisis with financial assistance packages for Greece, Ireland, and Portugal. A financial assistance facilities, the European Financial Stability Facility (EFSF) and European Stability Mechanism (ESM) has been created to help stabilize the crisis (2010–2011). The most important achievement of this process is the Treaty on Stability, Coordination and Governance in the Economic and Monetary Union (called Fiscal Stability Treaty). It is an intergovernmental treaty which was signed by all of the member states of the European Union except the Czech Republic and the United Kingdom on 1 March 2012. The treaty will enter into force on 1 January 2013, if by that time 12 members of the Euro area have ratified it. The ongoing crisis of the euro area has changed the functioning of EU decision-making mechanism in which the key role taken over by Germany and France. Around these two leading countries in the euro area may be in the years to forge a lasting division between “hard core” and the other Member States. It will be very important for further development of the euro area and the all EU.

The European debt crisis, the euro area, political and legal aspects

kryzys zadłużenia, strefa euro, aspekty polityczno-prawne

1. Alles für die H älfte. 2012. Beteiligung an Griechenlands Schuldenschnitt, München www.sueddeutsche. de (access 1.06.2012).
2. Beckert J., Schreck W. 2012/4. Die Fiskalkrise und die Einheit Europas „Aus Politik und Z editgeschichte“, Nr. 4, Berlin.
3. Bendiek A., Lippert B., Schwarzer D. 2011. Entwicklungsperspektiven der EU. Herausforderungen für die deutsche Europapolitik, [in:] SWP-Studie S. 18 Juli Berlin, www.swp.berlin.de (access 1.06.2012).
4. Bourgeot R., Schulze S. 2011. La France et l’Allemagne dans la crise de l’Euro : Intérets divergents et avenir collectif, IFRI ,Paris.
5. Busch K., H enschel D. 2011. Europa am Scheideweg. Wege aus der Krise, [in:] F. Stiftung, Internationale Politikanalyse. März, Pdf , Bonn, www.fes.de.
6. Cortez B., Vogel T. 2012/13, Finanztransaktionssteuer – Möglichkeiten und Grenzen „Aus Politik und Z eitgeschichte“, Nr 13, Berlin.
7. Cziomer E. 2012. (co-ed. and co-author), Przesłanki i następstwa kryzysu UE dla Europy i świata, „Krakowskie Studia Międzynarodowe” (in print, date of publication: September 2012) Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego, Kraków.
8. Cziomer E. 2005. Polityka zagraniczna Niemiec. Kontynuacja i zmiana po zjednoczeniu ze szczególnym uwzględnieniem polityki europejskiej i transatlantyckiej, Elipsa, Warszawa. Cziomer E. 2010. Polityka zagraniczna Niemiec w dobie nowych wyzwań globalizacji bezpieczeństwa międzynarodowego oraz integracji europejskiej po 2005 roku, Elipsa Warszawa.
9. Cziomer E. 2011. Od światowego kryzysu światowego do kryzysu strefy euro: implikacje wewnętrzne dla Niemiec, [w:] Rocznik Integracji Europejskiej, B. Koszel (red.), Uniwersytet Adama Mickiewicza, Poznań.
10. Dieter H . 2010. Legatimitat und Souveränität. Ein Gläubiger der letzten Instanz für die Eurozone „SWP –Aktuell“, Nr 23 März , Berlin, www.swp.berlin.de (access 1.06.2012).
11. Europa. Portal Unii Europejskiej, http://europa.eu/index_pl.htm (access 1.06.2012).
12. European Commission. 2012, http://www.efsf.europa.eu/attachments/faq_en.pdf (access 1.06.2012).
13. Eurozone Crissis. 2011. http://www.coe.int/t/dg4/linguistic/CADRE_EN.asp (access 1.06.2012).
14. Felber Ch. 2012. Rettungsprogramm für den Euro, „Aus Politik und Z eitgeschichte“, Nr 13, Berlin.
15. Flouzat–Osmont A. 2010. L‘avenir de la zone euro: questions et hypothese, „Politique étrangere“, nr 3, Ifri, Paris.
16. Gostyńska A.,Tokarski P. 2012. Spór o pakt fiskalny – analiza i ocena, „Biuletyn PISM“, nr 17, Warszawa.
17. Grandt M. 2010. Der Staatsbankrot kommt !Hintergründe, die man kennen muss, Rottenburg.
18. Grosse T.S. 2011. Kryzys europejskiej waluty. Konsekwencje polityczne, „Analizy Natolińskie”, nr 3, Centrum Europejskie Natolin.
19. Guerot U., Leonard M. 2011. Die neue deutsche Frage: welches Deutschland braucht Europa?, [in:] European Council on Forein Policy, Berlin.
20. Hartmann D., Malamatina M. 2011. Krisenlabor Griechenland. Finanzmärkte, Kämpfe. Herzog B. 2011. Wohin steuert die europäische Wirtschafts –und Währungsunion. Lehren aus der Staatsschuldenkrise für die europäische Wirtschaftspolitik ,“Positionen. Konrad Adenauer Stiftung“,
21. Nr 19, Sainkt –Augustin, www.kas.de (access 1.06.2012).
22. Von H eusinger R. 2010. Der Verrat. Leitartikel zu Griechenland, „Frankfurter Rundschau“, 26.03.2010 r., Frankfurt am Main.
23. Huckstorf A. 2011. Die Krise in der Eurozone , „SWP Literaturrecherche – Eurozonenkrise“, http://www. swp-berlin.org/fileadmin/contents/products/sonstiges/SWP (access 1.06.2012).
24. Kaczor M., Tokarski P. (red.). 2011. Gospodarka Unii Europejskiej. Warszawa. Kipp J.J., Morrien R. 2010. Stattbankrott voraus. Hintergründe, Strategien, Chancen, München.
25. Krakowski A. 2011. Kryzys finansowy świata zachodniego i kryzys strefy euro, „Sprawy Międzynarodowe” nr 2, Warszawa.
26. Leppenkuper U. 2011. Mitterand und Deutschland. Der entraeselte Sphinx, Oldenburg, München.
27. Leonard M. Krastew I. 2011. Widmo Europy wielobiegunowej. Fundacja im. Stefana Batorego, Warszawa.
28. Muenchau W. 2010. Oh, du teures Hellas. Die –Phobie der Kanzlerin, „Financiel Times Deutschland“, 31.03.2010, Berlin, www.ftd.de (access 1.06.2012).
29. Ohr R. 2012. Wie viel Euro braucht Europa?, „Aus Politik und Z eitgeschichte“, nr 13, Berlin.
30. Orłowski W. 2011. Świat do przeróbki. Spekulanci, bankruci, giganci i ich rywale, Warszawa.
31. Popławski K. 2012. Pakt fiskalny – „twarde jądro” Europy na niemieckich warunkach gospodarczych, [w] Ośrodek Studiów Wschodnich, Warszawa, www.osw.waw.pl (access 1.06.2012).
32. Portal informacyjny Unii Europejskiej EurActiv, http://www.euractiv.pl/ (access 1.06.2012).
33. Pressestatements. 2011. Pressestatements von Bundeskanzlerin Angela Merkel und dem französischen Staatspräsidenten Nicolas Sarkozy, www. bunderegierung.de, Berlin.
34. Schuldenkrise in der Eurozone. 2011. SWP, Berlin http://www.swp-berlin.org/de/swp-themendossiers/ finanz-und-schuldenkrise.html (access 1.06.2012).
35. Strategie zur Überwindung der Staatsschuldenkrise, 2012, www.bundesregierung.de (access 1.06.2012).
36. Think Tank Direcktory Europe. 2010, http://www.eu.thinktankdirectory.org (access 1.06.2012).
37. Tilford, Ph. Tilford S. 2011. Why stricter rules threaten the Eurozone, London. Treaty on stability, coordination and governance I the economic and monetary union. 2012, http://www. consilium.europa.eu/uedocs/cms_data/docs/pressdata/en/ec/128035.pdf (access 1.06.2012).
38. Unia Europejska, http://www.msz.gov.pl/Strona,glowna,1.html (access 1.06.2012). Żukrowska K. 2009. Budżet ogólny Unii Europejskiej. Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa.

10.2478/v10226-012-0001-2

Jacek Sobczak ¹, Maria Gołda-Sobczak ²

---

¹Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej, Wydział Prawa Uniwersytet
²Adama Mickiewicza w Poznaniu, Instytut Kultury Europejskiej

Wolność sumienia i wyznania jest jedną z podstaw demokratycznego społeczeństwa. Wyraża ją w różnej zresztą formie wiele współcześnie istniejących konstytucji. Na straży jej stoją także liczne akty prawa międzynarodowego zarówno w systemie ONZ, jak i w obu systemach prawa europejskiego: tak Rady Europy, jak Unii Europejskiej. Wolność sumienia i wyznania kształtowała się stopniowo w toku długotrwałych procesów historycznych i filozoficznych. Wolność wyznania, albo jak chcą inni wolność religii, składa się z trzech elementów, z trzech innych wolności: wolności myśli, wolności sumienia i wolności wyznania. Wolność sumienia i wyznania ma charakter prawa podmiotowego, czyli przysługuje każdej osobie ludzkiej niezależnie od jej obywatelstwa, miejsca zamieszkania, pobytu, płci, rasy, wykształcenia i wieku, aczkolwiek co do tego ostatniego w praktyce pojawiają się wątpliwości. Wolność sumienia i wyznania jest prawem osobistym wszystkich jednostek ludzkich. Wolność ta chroni po pierwsze społeczne sfery egzystencji tych jednostek, po drugie funkcjonowanie kościołów i związków wyznaniowych, jako wspólnot ludzi wierzących. Wolność sumienia i wyznania ma postać osobistą (jest wolnością osobistą) i jako taka ma charakter podmiotowy bezwzględny, czyli jest skuteczna wobec wszystkich. Przedmiotowy katalog uprawnień jednostki wynikający z wolności sumienia i wyznania jest dość obszerny i treść jego nie budzi zastrzeżeń. Wolność sumienia i wyznania nie ma charakteru nieograniczonego. Konieczność wprowadzenia ograniczeń tej wolności dyktowana jest różnym względami. Rozbieżności i kontrowersje wyłaniają się przy tym w trakcie dyskusji o rozmiarach tych ograniczeń. W efekcie wolność uzewnętrznienia religii może być ograniczona wyłącznie na podstawie ustawy i to jedynie wówczas, gdy jest to konieczne dla ochrony bezpieczeństwa państwa, porządku publicznego, zdrowia, moralności oraz wolności i praw innych osób.

Freedom of conscience and religion is the important basis of democratic society and it is stated as such in many modern states’ constitutions. The freedom of conscience and religion is protected by many various international legal acts including those in UN legal system and both systems of European law: UE law and the Council of Europe law. This freedom has been developed by long-term historical and philosophical processes. The freedom of conscience and religion has the status of right – it applies to all people regardless of their citizenship, place of living, sex, race, education and age (the last one is the problematic one, though). The analyzed freedom protects, firstly, social spheres of existence of all people. Secondly, it is to protect churches and confessional associations understood as communities of worshippers. The freedom of conscience and religion is not unlimited. Controversies occur in the discussions on possible limitations of this freedom.

10.2478/v10226-012-0002-1

Jacek Sobczak ¹, Witold Sobczak ²

---

¹ Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej, Wydział Prawa
² Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu, Instytut Kultury Europejskiej

Przestępstwo ograniczania człowieka w jego prawach ze względu na jego przynależność wyznaniową bądź bezwyznaniowość otwiera katalog przestępstw skierowanych przeciwko wolności sumienia i wyznania. Istotą jego jest dyskryminacja człowieka z tego powodu, że należy on do określonego wyznania lub też dlatego, że jest bezwyznaniowcem. Termin „dyskryminacja” oznacza pozbawienie kogoś równouprawnienia, szykanowanie pewnej grupy ludzi ze względu na ich pochodzenie, przynależność klasową, narodową, rasową, wyznaniową. Organy władzy publicznej mają zabezpieczać przed dyskryminacją, przy czym współczesne klauzule antydyskryminacyjne charakteryzuje nie wyliczanie podstaw dyskryminacji, a otwartość katalogu. W płaszczyźnie regulowanej przez Europejską Konwencję o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, zakaz dyskryminacji ujęty jest w art. 14 Konwencji jako zasada równości i ma charakter akcesoryjny w tym sensie, że odnosi się tylko do tych praw i wolności, które gwarantowane są przez inne materialne postanowienia Konwencji i jej Protokołów Dodatkowych. Dyskryminacja wyznaniowa stanowi także przestępstwo stypizowane w art. 194 KK. Ograniczanie człowieka w jego prawach ze względu na przynależność wyznaniową albo bezwyznaniowość jest, co do zasady, w demokratycznym państwie prawa niedopuszczalne i standardu tego w praktyce nikt wyraźnie nie kwestionuje. Mimo to jednak, jak dowodzą judykaty Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu, na tym tle dochodzi w wielu przypadkach do kontrowersji, wynikających w dużej mierze ze zderzenia różnych kultur europejskich z cywilizacjami z innych obszarów geograficznych oraz wartościami, jakim hołduje się w tych kręgach.

The act of limiting people’s rights because of their religious beliefs or the lack of such beliefs is the act of breaking human right of freedom of conscience and religion. Its essence is the discrimination based on the fact that someone is a member of particular religious group or he or she is not a member of such group. The term discrimination is understood as violating someone’s equality of rights based on his or her class, nationality, race or religion. Public authority organs are to protect against discrimination and modern anti-discrimination acts are based on the open catalogue of the various discrimination basis. The article focuses on legal anti-discrimination acts supported by various international legal systems, including EU legal system.

Krzysztof Zuba

---

Instytut Politologii Uniwersytetu Opolskiego

Artykuł analizuje zmiany, które w ramach systemu partyjnego Wielkiej Brytanii ujawniły się w okresie 1997–2010. Dotyczy to takich zjawisk, jak: radykalny spadek członkostwa w partiach, zanik lojalności elektoratów partyjnych, oligarchizacja partii, wzrost znaczenia przywódców, zanik ideologii i będące tego następstwem przesunięcie się głównych partii w kierunku centrum. Większość z omawianych zjawisk jest wynikiem procesów długookresowych, jednakże ich kumulacja i skutki szczególnie mocno ujawniły się po wyborach 1997 r. Podstawową tezą wypływającą z niniejszej analizy jest twierdzenie, że: Nowa jakość w ramach brytyjskiego systemu partyjnego od końca XX w. polega na tym, iż zachodzące już wcześniej zmiany na poziomie elektoralnym doczekały się „instytucjonalnego wsparcia” w postaci reform ustrojowych.

The article analyzes changes in British party system between 1997–2010, including issues of: declining party membership, lower allegiance of parties electorates, parties oligarchization, political personalization, atrophy of ideologies, and, as the result of all of them, parties moving toward the centre of political spectrum. Most of analyzed phenomena are long-term processes but their accumulation and effects revealed brightly after elections in 1997. The main thesis of the article is that the new quality in British party system since the end of XX century has come from the fact earlier changes were supported by “institutional support” of constitutional reforms.

10.2478/v10226-012-0004-z

Marek Jeziński

---

Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Katedra Dziennikarstwa i Komunikacji

Podstawowym celem artykułu jest wskazanie założeń sejsmologii mitologicznej jako techniki badawczej używanej w paradygmacie studiów kulturowych. Zakłada ona rekonstruowanie i interpretowanie przez badacza tropów kulturowych zawartych w tekstach generowanych w danym momencie historycznym określonego społeczeństwa. Najistotniejszym aspektem w kontekście tego podejścia jest badanie mitów typowych dla danego społeczeństwa – kreowanych, podtrzymywanych, reprodukowanych i funkcjonujących społecznie, a widzialnych w sektorach społecznym, ekonomicznym, politycznym, czy kulturowym. Mają one zasadniczy wpływ przede wszystkim na życie codzienne danej społeczności i wyrażają się w rutynowych nawykowych działaniach. W perspektywie przedstawionej w niniejszym studium akcent badania położony jest kategorie takie jak „tekst”, „mit”, „mitologia”, „tkanka mitologiczna”. Oddziałują one w substancjalny sposób na wzorce i normy każdej grupy ludzkiej i determinują myślenie o rzeczywistości.

The main objective of the study is a presentation of the basic concepts of mythological seismology as a research technique used in the cultural studies paradigm. It implies reconstruction and interpretation cultural traces included in the texts generated during a particular moment in the span of time. The main aspect of such research is examination of myths typical for a given society: as they are socially created, reproduced, and maintained. They generally function and manifest in the sectors of economy, politics, and culture. They tend to influence most of all everyday life of a particular society and are manifested in the routine-like activities of individuals. In the perspective presented in the study, the main focus is applied to such categories as “texts”,“myth”, “mythology”, “mythological network”. They influence the social patterns of behaviour, walues and norms of every human group in a substantial way, and they determine socially created perception of reality.

10.2478/v10226-012-0005-y

Janusz Sawczuk

---

Wyższa Szkoła Bankowa w Poznaniu/Chorzowie

Autor podjął analizę wydarzeń w NRD i w relacjach dwu państw niemieckich na początku 1990 r., by na podstawie źródeł z zasobów Urzędu Kanclerskiego i dostępnej wybranej literatury ukazać, w jaki sposób dochodziło do stopniowej zmiany sytuacji rządu premiera Modrowa, która sprzyjała uruchomieniu procesu zjednoczenia. Autor przedstawił proces słabnięcia ekipy, narastanie konfliktów z partiami Okrągłego Stołu i poszukiwanie drogi wyjścia w sięgnięciu do haseł narodowych. Plan zjednoczeniowy Modrowa został tylko werbalnie przyjęty przez Kreml. Gorbaczow wolał wspierać faktycznie mechanikę zaproponowaną przez Kohla w jego planie, tym bardziej, że mógł oczekiwać korzystnego wsparcia gospodarczego dla Z SRR ogarniętego kryzysem i procesami rozkładu. Odrzucenie planu Modrowa przez RFN i Zachód uruchomiło natychmiast międzysojusznicze konsultacje, które dały w efekcie pogrzebanie planu konfederacji dwu państw niemieckich i bezpośrednie przejście do unii gospodarczo-walutowej, która stała się od połowy 1990 r. fundamentem procesu budowania jedności.

The author analyzes events occurring in GRD and between two German countries in the beginning of 1990 and by analysis of documents from Chancellor Office and selected literature he shows how changes in the situation of prime minister’s Modrow office have led to the process of reunification. The author focuses on: the process of weakening prime minister’s staff, conflict with the Round Table parties, using nation-related slogans. Modrow’s reunification plan was accepted by Soviet authorities only verbally. Rejecting the plan by West Germany led to inter-alliance consultations which resulted in the collapse of German countries confederation and in supporting the idea of economical-monetary union that has become the foundation for the process of building the unity.

10.2478/v10226-012-0006-x

Bernadetta Nitschke

---

Instytut Politologii Uniwersytetu Z ielonogórskiego

Towarzystwo Łączności z Polonią Z agraniczną „Polonia” powstało w Warszawie 18 października 1955 roku. Było ono wzorowane na funkcjonującym w ZSRR Towarzystwie „Rodina”. Przewodniczącym Towarzystwa został profesor Uniwersytetu Wrocławskiego Stanisław Kulczyński. Towarzystwo realizowało wobec Polaków przebywających poza granicami kraju działania nakreślone przez Biuro Polityczne KC PZPR. Tym samym podstawowym zadaniem Towarzystwa było przysłowiowe budowanie mostów pomiędzy Polakami za granicą a krajem. W ten sposób bowiem zamierzano pozbawić rząd emigracyjny społecznego zaplecza. Przedmiotem artykułu stały się głównie działania, które podjęto wobec Polaków zamieszkałych w Republice Federalnej Niemiec. Praktycznie przez cały okres działalności Towarzystwa „Polonia” eksponowano zagrożenie płynące ze strony RFN. Stąd prowadzono szeroko zakrojoną działalność propagandową, w której podkreślano brak akceptacji przez RFN polskiej granicy na zachodzie. Starano się w ten sposób stworzyć atmosferę zagrożenia, która miała jednoczyć Polaków w kraju i rodaków zamieszkałych poza jego granicami, a zwłaszcza w RFN. Towarzystwo „Polonia” było więc wiernym wykonawcą polityki partii i państwa.

The Association Linking the Polish Diaspora “Polonia” was set up on 18th of October, 1955. It was inspired by the Soviet Union’s Society called “Rodina”. A Wroclaw University Professor Stanisław Kulczyński became the first Chairman of the “Polonia” Association. It carried out activities which were outlined by the Political Bureau of the Polish United Workers’ Party. The main aim of the Association was to build so-called bridges between the Poles in the country and the Poles living abroad. Consequently, it tried to deprive the emigration government of their social background. The subject matter of this paper is the activity which was undertaken towards the Polish people living on the territory of the previous German Federal Republic. Threats coming from the German Federal Republic were exposed throughout the period of „Polonia” existence. The wide propaganda action was conducted and hence it was emphasized that GFR did not accept the western border of Poland. An attempt was made to create a threat atmosphere which was to integrate the Poles who lived in Poland and Poles who lived abroad, especially in the German Federal Republic. Thus the “Polonia” Association was a faithful executor of the country and party policy.

10.2478/v10226-012-0007-9

Dawid Kamiński, Paweł Jakubowski, Agata Biernat, Kamil Mroczka, Krystyna Leszczyńska, Wojciech Z Iętara, Eleonora Kirwiel, Grażyna Stachyra, Elżbieta Pawlak-Hejno, Marcin Pomarański, Katarzyna Plewka, Łukasz Lewkowicz

Dawid Kamiński, rec. [Stan i perspektywy demokracji bezpośredniej we współczesnym świecie, red. Maria Marczewska-Rytko, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2010, ss. 605]

Paweł Jakubowski, rec. [Jakub Jóźwiak-Di Marcantonio, Silvio Berlusconi, geniusz mediów i marketingu politycznego, Wydawnictwo Alta 2, Wrocław 2011, ss. 261]

Agata Biernat, rec. [Robert Bońkowski, Słowianie środkowopołudniowi na przełomie XX i XXI wieku. Język – Religia – Naród – Państwo, Uniwersytet Śląski w Katowicach,Agencja Artystyczna PARA, Katowice 2010, ss. 352]

Kamil Mroczka, rec. [Marcin Pryciak, Służba cywilna w państwie, Wydawnictwo Forum Naukowe, Poznań 2011, ss. 156]

Konferencja naukowa Polska – Europa – świat, połączona z obchodami Jubileuszu 70. rocznicy urodzin Prof. dr. hab. Edwarda Olszewskiego

Badania Profesora Edwarda Olszewskiego nad emigracją polską do Skandynawii – Polacy w Norwegii 1940–20101

Sprawozdanie z drugiej azjatyckiej konferencji poświęconej etyce, religii i filozofii (marzec 2012)

Sprawozdanie z międzynarodowej konferencji Central & Eastern European Media & Communication Conference – Media, Power and Empowerment, Praga 27–28 kwietnia 2012 roku

III Międzynarodowy Kongres Rosja i Polska: pamięć imperiów/imperia pamięci, Sankt–Petersburg, 26–28 kwietnia 2012 roku

Sprawozdanie z międzynarodowej konferencji Radio and Society 2, Lublin 4–5 czerwca 2012 roku

Sprawozdanie z międzynarodowej konferencji naukowej Myśl społeczna wielkich religii świata, Lublin 17–18 listopada 2011 roku

Sprawozdanie z konferencji Współczesne media 4. Język mediów, Lublin, 18–19 kwietnia 2012 roku

Konferencja Doktorancka na Uniwersytecie Środkowoeuropejskim w Budapeszcie, 25–27 kwietnia 2012 roku

10.2478/v10226-012-0008-8

10.2478/v10226-012-0009-7

Raphael Israeli

---

Hebrew University of Jerusalem (Israel)

The Palestinian people which is vying for independence amidst its struggle against Israel, has become a divided house both ideologically and territorially, with two rival leaderships contenting for the hearts of their followers. While the Palestinian Authority, which had signed the Oslo Agreement in 1993, has taken its resistance from violence and strives to conclude an agreement for its independence with Israel, and has held under its control, with some Israeli help, the West Bank, the Hamas, which has objected to, and refuted any idea of settling peacefully with Israel, has seized the rule of Gaza and established a radical government which does not recognize the PA’s primacy in Palestinian politics. The decision between those two competing authorities may either decide the fate of the Palestinian people in the years to come, or doom it to insolubility.

Oslo, Yasser Arafat, Palestinian Authority, Hamas, Egypt, violence, terrorism

Haim, S. 1962. Arab Nationalism, University of California Press, Berkeley.
Heller, M., Nuseibeh, S. 1993. No Trumpets, No Drums, Hill and Wang, New York.
Israeli, R. 2003. Islamikaze: Manifestations of Islamic Martyrology, Frank Cass, London.
Israeli, R. 1985. Man of Defiance: a Political Biography of Anwar Sadat, Weidenfeld and Nicolson, London.
Israeli, R. 1979. Sadat Between Arabism and Africanism, “Middle East Review”, vol. 2 (Spring).
Johnson, N. 1982. Islam and Politics of Meaning in Palestinian Nationalism, Kegan Paul, London.
Lewis, B. 1976. The Return of Islam, “Commentary”, Winter.

10.2478/v10226-012-0010-1

Massimo Introvigne

---

Center for Studies on New Religions in Torino (Italy)

Whether the teaching on religious liberty of the Second Vatican Council contradicts the early Magisterium of the Catholic Church is a matter of contention among Catholics and a crucial issue in the controversy with the ‘traditionalist’ movement of the late Archbishop Lefebvre. Benedict XVI’s strategy has been to promote a paradigm of “reform within continuity”, admitting that Vatican II has introduced elements of reform and even discontinuity, but within a fundamental continuity and without ‘ruptures’.

Benedict XVI, Catholic Church, Vatican II, religious liberty, Christophobia

10.2478/v10226-012-0011-0

David Christopher Stoop

---

University of Cologne (Germany)

In recent years, a rising number of German Muslim associations initiated representative mosque projects, which are highly contested in the German society. In these conflicts, provisos of local residents against Muslim prayer houses in their neighbourhoods often intermingle with prejudiced discourses about mosques as visual signs of Islam. This article critically examines mosque debates as targets of right -wing populist propaganda, but also as opportunities to question commonly held prejudices against Muslims and to deepen the systemic inclusion and democratic participation of immigrants.

mosque debates, anti -Muslim racism, populism, right -wing extremism, Germany

10.2478/v10226-012-0012-z

Lukman Thaib

---

University of Tun Abdul Razak, Kuala Lumpur (Malaysia)

This article addresses the Muslim politics in Malaysia in the light of the broader shifts towards democratization and Islamization by focusing especially on politics among the majority ethnic Malay community, followed by an overview of the ideological rivalry between UMNO and PAS, with special reference to the electoral performances of these parties in the past three general elections (November 1999, March 2004 and March 2008). It then explores the underlying reason for the perceived importance of Islam in understanding the voting trend among the Malay -Muslim electorate which raised the question to what extent was the discourse on Islam instrumental in persuading the Malays to switch their support from PAS to the UMNO during the 2004 elections? and how UMNO under Tun Dr. Mahathir’s leadership (the fourth Malaysian Prime Minister), steadily ‘Islamized’ its politics in response to pressure that came from a domestic and international Islamic resurgence which also reflected how central is the role of Islam in terms of influencing voting patterns among the Malays? The process of continued PAS participation as an ‘Islamic party’ in mainstream politics has encouraged PAS leaders to seek compromises, and to play by the ‘rule of democracy’ which reflected the strong democratic inclination within PAS leadership. In the concluding part of the article the author also provides readers with an overview on reform agenda of Civilizational Islam (Islam Hadhari) under premiership of Tun Abdullah Ahmad Badawi (the fifth Malaysian Prime Minister) and the current Malaysia’s Transformation Programme (GTP) under the leadership of Dato’ Sri Mohd NajibTun Abdul Razak (the sixth Malaysian Prime Minister).

Muslim politics in Malaysia, PAS and UMNO, democratization process, Islam, Islam Hadhari and Government Transformation Programme (GTP)

10.2478/v10226-012-0013-y

Jianping Wang

---

Department of Philosophy, Shanghai Normal University (People’s Republic of China)

The general mentality of the public in China towards religion is that it is definitely “backward, anti -science, and connected with superstition”. This public opinion continues even though the country has embarked on its ambitious opening and reform program for more than twenty years, and despite freedom of religious practices being guaranteed by the national constitution. Such a paradoxical phenomenon is due to and is obviously rooted in the long -standing communist propaganda and its atheistic ideological education. Lot of Chinese people, particularly young people, regard religion as totally negative and thoroughly opposite to science. The majority of Chinese also think religion has been blocking China’s road toward its modernization and social advancement. However, SARS, or the “Severe Acute Respiratory Syndrome”, the grave pestilence, which caused several hundred people to die and infected thousands, plunged China in a calamity during the first part of 2003 and has taught people a bitter lesson. It was not religion causing this virus. Rather religion took a positive role to prevent its spreading and to promote a scientific, healthy way of life. In the event of SARS, Muslim clerics and scholars wrote articles in their discourses to discuss Islamic hygiene, nutrition, and the way to keep in good health from the perspective of the Quran, the Hadith (the Prophet Muhammad’s speeches) and the Sunna (examples of the Prophet Muhammad). For instance, Islam teaches people to not consume impure meats such as pork or dead cattle, and it prohibits consuming blood, dog meat, meats of strange poultries, and other animals that may trigger plague, i.e., eating civet meat causes the virus of SARS. Muslims also say that the Quran advises people to eat food in moderation and not to lead an extravagant life. Islam also teaches people not to be greedy in life and man. Muslim scholars argue that the Quran, though an ancient text, predates modern science in providing ways to prevent the spreading of diseases, like SARS, that afflict many people. Such religious discourses made by Islamic religious people during the SARS crisis has not only contributed to the measures taken by Muslims in their own communities, but also has greatly helped non -Muslim Chinese people understand the correctness of Islamic teachings, the scientific wisdom of Islamic hygiene, and the compatibility of Islam or religion with modern sciences. The discourse has resulted in the mutual understanding between Muslims and non -Muslims in China, and also resulted in newly formed public opinions that religion is not anti –sci nces, and religion is complementary in some degree to science, even that sciences are embodied in religion and can be guided by religion. This paper was prepared and read for “Continuity + Change: Perspectives on Science and Religion”, June 3–7, 2006, in Philadelphia, PA, USA, a program of the Metanexus Institute (www.metanexus.net). Based on the final draft the author has revised this paper afterwards.

SARS, Islam, Hygiene, Chinese Muslims

10.2478/v10226-012-0014-x

Bernadetta Nitschke

---

Institute of Political Science, University of Zielona Góra (Poland)

Poland is an example of a national and ethnic structure which is inextricably linked with religion. Religion ought to be perceived as a multi -faceted phenomenon for it permeates all structures of the society. It exerts a profound influence on the functioning of families, local communities, the system of education, as well as on professional and other types of associations. Poland and its history constitute an excellent point of reference in that matter, for it has undergone a long and complex process of transformation from the country of multiculturalism to that of homogeneity. National and religious homogeneity was a rather short -lived experience because it was the outcome of the change of the country borders and expulsions of World War II. In the People’s Republic of Poland any manifestation of identity or difference was received with hostility. Depending on the area of social life, various degrees of repressive policies were implemented, and national and religious minorities became one of the targets of such politics. It can be argued that it exerted a particularly strong influence on the German minority, no longer able to cultivate its cultural and ethnic identity. The situation did not change until the socio -political transformation of 1989. It was then that a service in the German language was celebrated for the first time since the end of war. The place of celebration was no less significant – it was the Annaberg, a place which both Poles and Germans hold sacred.

religion, German minority, idea of multiculturalism, Roman Catholic Church, Evangelical-Augsburg Church, Potsdam Conference, Allied Control Council, expulsions, temporariness syndrome, private homeland, native population, German People’s List, pilgrimages, Christian values, language of religious practice, folk and working -class religiousness

10.2478/v10226-012-0015-9

Przemysław Krzywoszyński

---

Adam Mickiewicz University, Poznań (Poland)

Today’s modern political democratic systems emphasize religious neutrality. However, following famous Huntington’s thesis, today’s major conflicts have cultural – usually religious – roots, and therefore it is worth considering the mutual influences between religion and democracy. Recent cases of direct democracy relevant to a discussion on the subject – for example the Swiss and Turkish referenda (2009 and 2010 respectively) – provide a good starting point for a (more) general reflection. A few positive historical examples of religious liberty can also contribute to a better understanding of the foundations of tolerance and modern liberalism. In this paper, I consider the Polish nobles’ democracy as an example of religious tolerance in theory and practice that functioned in the time of violent and brutal religious wars in Western Europe. This case is interesting in many aspects, as it also constitutes an example of one of the first democracies in which religious freedom and freedom of expression were key elements. In the early modern period, the Republic of Poland was a bulwark of Christianity. Due to the uniqueness of this early democratic system, it provided a model for political freedom and individual involvement in politics, and for a form of government that embodied a law -abiding and tolerant country where the communities coexisting within the system created a culture of understanding. The 16th -century image of the country was gradually distorted over the next two hundred years. This was caused by the necessity to fight against tyranny and resist Swedish, Turkish and Russian invasions. Nobles ideology can be considered one of the foundations – next to the Magna Carta and the heritage of the Enlightenment – of modern European democracy and constitutionalism. Of course, there were also negative aspects of the system like the well -established model of liberum veto and the noble state’s egotism. We propose taking a new look, from the perspective of modern democracy, at the relationship between religious and political institutions.

direct democracy, tolerance, Polish nobles’ democracy, liberty, religion

10.2478/v10226-012-0016-8

Jakub Nowak, Grażyna Stachyra, Krzysztof Żęgota, Michał Łuszczuk, Mariusz Wiktor Sienkiewicz, Konrad Pawłowski

---

Maria Curie-Skłodowska University in Lublin

Samorząd lokalny w Polsce - społeczno-polityczne i ekonomiczne aspekty funkcjonowania. Ogólnokrajowa konferencja naukowa w Lublinie w dniach 27-28 marca 2003 roku

IPSA’s Research Committee 21 on Political Socialization and Education

The Fourth European Communication Conference of ECREA

International Scientific Conference “EU–Russia Common Spaces: Current Challenges and Ways of Tackling”, Veliky Novgorod, 25–26 May 2012

International Polar Year 2012 Conference: “From Knowledge to Action” – Report

International Scientific Conference “Public Administration East and West: Twenty Years of Development”

International Conference: “Governance and Poverty Reduction in Developing Countries”, 6–8 March 2012

International Scientific Conference “Global Accounting, Finance and Economics Conference” in Melbourne on 20–21 February 2012

The Report on the research conducted in Serbia and Kosovo in 2011–2012

10.2478/v10226-012-0017-7

María Eugenia Sánchez Díaz De Rivera

---

Universidad Iberoamericana Puebla, Mexico

Ekonomiczny i komunikacyjny wymiar globalizacji wywołały przemiany logiki wewnętrznej i zewnętrznej aktywności współczesnych państw, których skutki różnią się w poszczególnych państwach. W przypadku Meksyku migracje, ruchy społeczne reprezentujące rdzenną ludność i przestępczość zorganizowana podważają klasyczne relacje między państwem i społeczeństwem. Autorka tekstu analizuje, w jaki sposób zjawiska te wpływają na struktury państwa i tożsamość narodową. Omówiony jest też proces rozpadu instytucji państwa w wyniku wojny wytoczonej przez rząd Meksyku przestępczości zorganizowanej. Państwo, społeczeństwo i demokracja - wszystkie stają w obliczu przestrzennych, symbolicznych i instytucjonalnych rekonfiguracji.

Economic globalization and communication have triggered new external and internal logic in Nation States the impact of which has been differentiated across countries. In the case of Mexico, migration, indigenous group movements and organize d crime are challenging the conventional relations between State and Nation. This article analyzes the way Mexico-United States migration and the demands of indigenous peoples challenge the structures of State and National identity. It describes how the war waged by the current government against organized crime is shattering state institutions. Nation, State and democracy, are facing the challenge of a spatial, symbolic and institutional reconfiguration.

State, nation, migration, indigenous peoples, organized crime

państwo, społeczeństwo, migracje, rdzenna ludność, przestępczość zorganizowana

10.2478/v10226-011-0001-7

Małgorzata Rzeszutko

---

Ośrodek Doradztwa i Inżynierii Finansowej Polskiej Izby, Gospodarczej Zaawansowanych Technologii w Warszawie

Artykuł zawiera analizę zagadnień dotyczących odpowiedzialności organizacji międzynarodowych za akty ultra vires. W tekście zostały omówione najistotniejsze kwestie dotyczące m.in. przesłanek odpowiedzialności organizacji międzynarodowych za akty ultra vires; przykładów przekroczenia kompetencji przez organizacje międzynarodowe; zagadnienia interwencji humanitarnej w kontekście odpowiedzialności organizacji międzynarodowych.

he analysis performed in this paper focuses on the issue of acts ultra vires of international organizations. Author examins the acts of authorities that exceed their rights (the ultra vires acts). For the prerequisites for illegality of an international organization's resolution should be indicated. It is significant that the authorities of international organizations should act within the scope of their competences. However, the organization is also responsible for actions and/or failures to act of their organs, even when they have exceeded their rights, or acted in contrast to the instructions given (the ultra vires acts). The international organization, as subject created by states on the power of international agreement, all its competences, including law-making competences, takes out from the contract of constitut on. However, the cases of undertaking this act in the situation of the lack of the competence are the causes of the unimportance of the institutional act of the international organization or with the crossing broadcast competence and in the case of the infringement of basic procedural requirements. Therefore, this paper is devoted to the most significant issues related to in.a. the premise of the responsibility of international organizations for ultra vires; acts examples of the crossing of the competence by international organizations; question of humanitarian intervention in the context of the responsibility of international organizations.

organizacje międzynarodowe, akty ultra vires, odpowiedzialność organizacji międzynarodowych, interwencja humanitarna, ultra vires acts, international organizations' responsibility, humanitarian intervention

10.2478/v10226-011-0002-6

Cezary Tomasz Szyjko

---

Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy Jana Kochanowskiego w Kielcach

Energia i klimat stały się kluczowymi determinantami procesu integracji europejskiej. Celem niniejszego artykułu jest ukazanie aktualnych współzależności pomiędzy dynamicznymi procesami globalizacji i integracji w Europie. Autor definiuje kluczowe zjawiska, opisując zachodzące na siebie "pola" na przykładzie starych i nowych dylematów klimatyczno-energetycznych, które uwzględniają uwarunkowania wynikające z globalnych finansowych procesów postkryzysowych i z kształtowania nowych zasad gry, jak również wynikające z rozszerzenia UE. Praca zawiera charakterystykę wybranych czynników kształtujących rozwój integracji w świetle wyzwań globalnej sytuacji ekologicznej, z uwzględnieniem inicjatyw UE poprawiających bezpieczeństwo energetyczne kontynentu.

Globalization and new regionalism are not only economic but also multidimensional and political processes. The paper's particular focus is the comparative analysis of European Union and its interrelations with the globalized economy and world politics of the post-Cold War era. Regionalism and globalization are two components of the same historical process of strengthening interdependence and weakening the state's barriers to free trade, even if there can also be conflicting tendencies. This is shown by trade blocs, strategic traders and by current asymmetries and uncertainties of global multilateralism. Consequently, the Author offers, on one hand, a theoretical framework for new regionalism and a comparative analysis of other regional organizations, bearing in mind the European experience. On the other hand, he shows the characteristics of the European Union as a global player and also its proactive relationship with other regional organizations. The open question is to what extent this can be considered a significant part of its current and potential role as a new kind of ‘civilian power’, in the uncertain world politics of the early twenty-first century.

integration, globalization, new regionalism, energy security, climate changes

integracja, globalizacja, nowy regionalizm, bezpieczeństwo energetyczne, zmiany klimatyczne

10.2478/v10226-011-0003-5

Robert Krzysztof Tabaszewski

---

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Tekst zawiera syntetyczną analizę struktur koordynacji polityki europejskiej w Polsce, z naciskiem na elementy wykonawcze systemu. Celem artykułu jest wykazanie, iż polski model jest hybrydą, łączącą sprzeczne tendencje: z jednej strony widoczna jest kumulacja władczych prerogatyw europejskich skumulowanych w rękach Ministerstwa Spraw Zagranicznych (MSZ), sukcesora dawnego Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej (UKIE); z drugiej występuje "rozproszenie procesu merytorycznego", pozostające w gestii właściwych komórek koordynacyjnych w poszczególnych ministerstwach. Analizę rozpoczyna charakterystyka dwóch ciał rządowych: Komitetu do Spraw Europejskich, podejmującego decyzje o charakterze politycznym oraz MSZ, odpowiedzialnego za koordynację stricte merytoryczną. Pozostałym kreatorom polityki europejskiej w Polsce poświęcono miejsce stosownie do ich roli rzeczywiście odgrywanej w funkcjonującym systemie. Są to: Stałe Przedstawicielstwo RP przy Unii Europejskiej, Rada Ministrów (RM), Prezes Rady Ministrów wraz z Kancelarią, Prezydent RP wraz z Kancelarią, urzędy centralne, a także organizacje społeczne i struktury lobbingowe.

Governmental structures for the coordination of EU play a significant role in formulation of the Polish interests and position in the European system. Polish structure is a mixture of Lisbon Regulations and internal laws reforming national coordination structures after 2010. According to the current system, the Minister of Foreign Affairs with the Committee for European Affairs and Cabinet state the main EU mechanism in Poland. On the other hand the President has some power in imperative political issues as EU is considered as a traditional diplomacy.

EU policy, Poland, Committee for European Affairs, Ministry of Foreign Affairs

polityka europejska, Polska, Komitet do Spraw Europejskich, Ministerstwo Spraw Zagranicznych

10.2478/v10226-011-0004-4

Kinga Smoleń

---

Wydział Politologii UMCS w Lublinie

Przedmiotem analizy jest soft power w polityce zagranicznej Turcji wobec regionu Bliskiego Wschodu. W warunkach zmian parametrów systemu międzynarodowego, a zwłaszcza pojawienia się w nim podmiotów pozapaństwowych oraz nowych jakościowo zjawisk i zagrożeń, soft power stała się efektywnym instrumentem, umożliwiającym państwom oddziaływanie na system zewnętrzny oraz realizację celów polityki zagranicznej. Model soft power jako narzędzia realizacji celów polityki zagranicznej na Bliskim Wschodzie stosuje Turcja. Soft power w polityce zagranicznej Turcji wobec regionu Bliskiego Wschodu warunkowana jest przez uwarunkowania wewnętrzne: dynamicznie rozwijającą się gospodarkę, dostęp do zasobów energetycznych oraz uwarunkowania zewnętrzne: położenie geopolityczne i aktualny kształt systemu międzynarodowego. Realizacja soft power w polityce zagranicznej Turcji wobec regionu Bliskiego Wschodu ma miejsce poprzez m. in.: mediację w sporach regionalnych, współpracę polityczną i gospodarczą, propagowanie zasad liberalnej gospodarki i demokracji, promocję kultury oraz budowanie społeczeństwa obywatelskiego. Analizując efektywność soft power w polityce zagranicznej Turcji wobec regionu Bliskiego Wschodu, uznano, że model ten jest "katalizatorem" współpracy regionalnej i rozwoju społeczeństwa obywatelskiego, a także skutecznym narzędziem promocji wizerunku państwa za granicą. Nie jest jednak dostatecznym narzędziem w "wygaszaniu" sporów międzynarodowych.

The subject of analysis in the article is soft power in the foreign policy of Turkey towards the Region of Middle East. In the conditions of the parameter change of the international system and in particular, appearance of new outside-state subjects and new quality phenomena and dangers, soft power has become an effective instrument enabling states to affect the external system as well as realization of the aims of foreign policy. Soft power model in Turkey's foreign policy towards Middle East is conditioned by internal factors: dynamically developing economy, access to energetic resources and internal factors such as geopolitical location and current shape of the international system. Realization of soft power in Turkey's foreign policy towards the Middle East region is accomplished, among others, through mediation in local conflicts, political and economic cooperation, propagating principles of liberal economy and democracy, promotion of culture and fostering the civil society. Analyzing effectiveness of soft power in Turkey's foreign policy towards the Middle East region, the author has concluded that this model is "the catalyst" of the regional cooperation and of civil society development as well as an effective tool of state image promotion abroad. However, it is not a sufficient tool of extinguishing international conflicts.

Soft power, Turkey's foreign policy, Middle East

soft power, polityka zagraniczna Turcji, Bliski Wschód

10.2478/v10226-011-0005-3

Waldemar Paruch

---

Wydział Politologii UMCS w Lublinie

Artykuł jest analizą wpływu procesów narodowotwórczych zachodzących w Europie Środkowowschodniej na politykę w XX wieku, zwłaszcza pod wpływem oddziaływania skutków Wielkiej Wojny. Przyjęto założenie, że mieszkańcy Europy Środkowowschodniej, w odróżnieniu od ludności zamieszkującej Europę Zachodnią pod koniec XIX wieku stanęli wobec dylematu - czy nowoczesne narody ukształtują się na obszarze między Niemcami a Rosją jako wspólnoty o charakterze polityczno-państwowym, czy raczej podstawową więzią, konstytuującą owe zbiorowości, będą czynniki etniczno-kulturowe. Zbadano skutki I wojny światowej dla charakteru nowoczesnej polityki. Po pierwsze, doprowadziła do rozpadu lub zapoczątkowała kryzys tradycyjnych imperiów wieloetnicznych i wielokulturowych (od rosyjskiego do portugalskiego). Przesądziła jednocześnie o statusie ontologicznym narodów - głównych podmiotów legitymizujących istnienie tzw. państw narodowych. Po drugie, uszczegółowiła w XX wieku zjawisko polityczności. W aspekcie ontologicznym podział na narody stał się sposobem stanowienia nowoczesnego społeczeństwa oraz narzucił rzeczywistości politycznej określony wymiar antagonizmu, czyli podział na państwa narodowe sojusznicze i wrogie. Po trzecie, wzmocniła podmiotowość polityczną narodów uznanych za prymarne wspólnoty, zdolne do suwerennych działań w ujęciu dziejowym i współczesnym, co oznaczało przedefiniowanie roli państwa oraz władzy politycznej, a także polityki. Zmodyfikowano trzy natury polityki - ogólną, szczegółową, filozoficzną. Treścią polityki w ujęciu ogólnym stała się walka o władzę w państwie oraz jej sprawowanie w taki sposób, aby utrzymywać spoistość narodową oraz chronić egzystencję narodową przed zagrożeniami zewnętrznymi i wewnętrznymi. Identycznie zaczęto postrzegać politykę szczegółową, traktując jej różne przejawy jako specjalistyczną działalność na rzecz rozwiązywania problemów społecznych przypisywanych narodowi. Ta sama perspektywa poznawcza zdominowała działalność metapolityczną. Naród, kosztem innych wspólnot, np. religijno-wyznaniowych, społeczno-zawodowych, regionalno-kontynentalnych, uczyniono kategorią wykorzystywaną przez podmioty metapolityczne w ocenie polityki. Wniosek wynikający z badań - skutki Wielkiej Wojny wywołały przewartościowania w Europie Środkowowschodniej modelu polityki historycznej. Państwo narodowe zostało uznane za główny podmiot dziejów.

The article analyses the influence of nation-building processes in East-Central Europe on XX century politics, especially as the effect of Great War. East-Central Europe inhabitants at the end of XIX century - contrary to people living in Western Europe - had to face the dilemma: if modern nations in the area between Germany and Russia would develop as political-state based communities or if such entities would be bound mainly by ethnical-culture factors. In the article the effects of Great War on modern politics were analyzed. Firstly, the War has led to collapse or initiated the crisis of traditional multiethnic and multicultural empires (from Russian to Portuguese one). It has also determined the ontological status of nations - main agents legitimating so called nation state. Secondly, it has specified XX-century phenomenon of the political. In ontological sense, the division on several nations has become the way of the development of modern society and determined particular dimension of conflict of the political reality, which is the division on allied and hostile nation states. Thirdly, it has strengthened political subjectivity of nations considered as primary communities capable of independent actions from historical and modern point of view, which lead to the redefinition of the state's role as well as political power and politics. Three natures of politics have been modified: general, detailed, philosophical. In general dimension the essence of politics has become the run for power in the state and the exercise of power that sustains national integrity and protects national existence from external and internal threats. In the same way detailed politics has been perceived, which various aspects were taken as specialized activities aimed to solve social problems of the nation. The same perspective has dominated metapolitical activities. The nation, at the expense of other communities (religious, regional, labour-social, etc.) has become the category used by metapolitical agents in their evaluation of politics. The article concludes that the effects of Great War have led to revaluations East-Central Europe model of the memory politics. The nation state has been acclaimed as main agent of the history.

naród, Europa Środkowowschodnia, polityka historyczna, XX wiek, nation, East-Central Europe, politics of memory, XX century

10.2478/v10226-011-0006-2

Piotr Musiewicz

---

1 Uniwersytet Jagielloński

Artykuł jest próbą podjęcia refleksji nad miejscem zwyczaju i tradycji w brytyjskiej konserwatywnej tradycji myślenia o polityce. Postawiony zostaje problem, na ile wartości te są dla konserwatystów autonomiczne, a na ile zależne od konkretnych idei i treści porządku politycznego. Wyodrębniono cztery zasadnicze podejścia do zwyczaju i tradycji ze względu na ich funkcje oraz wartość: trzy pozytywne i jedno, co ciekawe, negatywne. Rozważania prowadzone są na podstawie koncepcji: Johna Fortescue, Richarda Hookera, Edmunda Burke'a, Thomasa Carlyle'a oraz Gilberta Keith Chestertona.

This article attempts to reflect on the role of custom and tradition according to British Conservative political theorists. The main problem is whether (or how much) these values are independent and how much they depend on certain ideas and contents of the political order. Four different approaches to the value and function of tradition and custom are particularized here: 3 positive and 1 negative. Conservative thinkers whose conceptions are reflected in the article: John Fortescue, Richard Hooker, Edmund Burke, Thomas Carlyle and Gilbert Keith Chesterton.

tradition, custom, Conservatism, British, philosophy of politics, Fortescue, Hooker, Burke, Carlyle, Chesterton

tradycja, zwyczaj, konserwatyzm brytyjski, filozofia polityki, Fortescue, Hooker, Burke, Carlyle, Chesterton

10.2478/v10226-011-0007-1

Ewa Nowak, Tomasz Chmielik, Marta Drabchuk, Agnieszka Rej, Wojciech Ziętara, Wojciech Maguś, Katarzyna Plewka

Ewa Nowak, rec. [Bartłomiej Łódzki, Ustanawianie agendy mediów podczas kampanii wyborczych w 2005 roku, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego 2010, ss. 233.]

Tomasz Chmielik, rec. [Zygmunt Bauman, Europa niedokończona przygoda, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2007, ss. 214.]

Marta Drabchuk, rec. [Stan i perspektywy demokracji bezpośredniej w Polsce, (red.) Maria Marczewska -Rytko, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie- -Skłodowskiej, Lublin 2010, ss. 361.]

Agnieszka Rej, rec. [Antologia polskiej myśli politycznej okresu rozbiorów, wybór i opracowanie Grzegorz Radomski, Witold Wojdyło, Małgorzata Zamojska, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Toruń 2010, ss. 260.]

Wojciech Ziętara, rec. [Europa i Polska na przełomie XX i XXI wieku. Wizje i realizacja, Maria Marczewska -Rytko (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie -Skłodowskiej, Lublin 2011, ss. 180.]

Wojciech Maguś, konferencja Forma czy treść? Rzecz o wizerunku w życiu społecznym i politycznym, Kielce, 16 -17 marca 2011 r.

Katarzyna Plewka, konferencja Współczesne media – kryzys w mediach, Lublin, 12 -13 kwietnia 2011 r.

10.2478/v10226-011-0008-0

Jakub Nowak

---

Wydział Politologii UMCS

10.2478/v10226-011-0009-z

Georg T. A. Krizmanics

---

Institute Universitario de Investigation Ortega y Gasset

Wspólne obchody upamiętniające dwustulecie powstania ruchów niepodległościowych w Ameryce Łacińskiej i będące jednym z efektów Konferencji Iberoamerykańskiej nie są pierwszą tego typu inicjatywą upamiętniającą, w której biorą udział zarówno Hiszpania, jak i jej byłe kolonie w Ameryce Łacińskiej. Dwie dekady temu te same państwa wspominały oficjalnie pięćsetlecie tzw. odkrycia Ameryki. Artykuł omawia wyniki porównawczej analizy hiszpańskiego, meksykańskiego i wenezuelskiego ustawodawstwa dotyczącego polityki historycznej, uchwalanego w kontekście obu rocznic. Autor w pracy odpowiada m.in. na pytania: Jakie są porządki, relacje władzy i dyskursy dominujące politykę historyczną w państwach Iberoameryki? Jakie są kluczowe różnice (i z czego wynikają) między obchodami pięćsetlecia i dwustulecia?

The joint bicentenary commemorations of the beginning of the independence movements in Latin America evolved out of the Ibero-American Conference as the foundation of the Grupo Bicentenario shows. However it is not the first commemoration cycle that involves the once colonial power Spain and its former Latin American colonies. Some 20 years ago this group of countries commemorated the quincentenary of the so-called discovery of America. The interpretation of the results obtained in a comparative study of Spanish, Mexican and Venezuelan legislation on the politics of memory, applied in the context of the mentioned commemorations, will propose answers to the following questions: What are the orders, power relations and discourses that dominate the politics of memory in the Ibero-American Community? What are the transformations between the quincentenary and the bicentenaries?

Politics of memory; discourse analysis; Iberoameryka; pi^csetna rocznica tzw. odkrycia Ameryki

polityka historyczna, analiza dyskursu, Wspólnota Iberoamerykańska

10.2478/vl0226-011-0010-6

Martyna Bildziukiewicz

---

Uniwersytet Gdański, Wydział Nauk Społecznych, Instytut Politologii

Artykuł ma na celu przedstawienie udziału Szwecji w międzynarodowych, militarnych operacjach wspierania pokoju, prowadzonych przez Organizację Narodów Zjednoczonych, Unię Europejską oraz Organizację Paktu Północnoatlantyckiego. Udział w misjach ukazany został jako alternatywna strategia budowania wpływu na arenie międzynarodowej dla relatywnie małego państwa, w oparciu o jego tradycyjne wartości i interesy.

The aim of the article is to introduce Swedish participation in international, military peace support operations, lead by the United Nations, the European Union and the North Atlantic Treaty Organisation. Taking part in those operations is shown as an alternative strategy for a relatively small state to build its position on the international arena, deriving from its traditional values and interests.

Sweden, peace support operations, peace-keeping operations, peace enforcement missions, Swedish foreign policy

Szwecja, operacje/misje pokojowe, misje utrzymania pokoju, misje zaprowadzania pokoju, polityka zagraniczna Szwecji

10.2478/v10226-011-0011-5

Julita Różak

---

Wydział Nauk Społecznych Uniwersytetu Wrocławskiego

Celem artykułu jest próba syntetycznego ujęcia działalności administracji publicznej w kontekście planowania i realizacji polityki energetycznej. Kompleksowa analiza problemu obejmująca aspekty polityczne, prawnicze i menedżerskie, wskazuje niedociągnięcia podmiotów odpowiedzialnych za efektywność regulacji polskiego sektora energetycznego. Krytyce obowiązujących rozwiązań towarzyszy propozycja wprowadzenia zaleceń nowego zarządzania publicznego, zorientowanego na racjonalizację sektora publicznego.

The article attempts to summary activity of public administration in the context of planning and implementation of energy policy. Approach combining political, legal and managerial deficiencies indicates the effectiveness of those responsible for regulation of the Polish energy sector. Critique of existing solutions is accompanied by a proposal to introduce new public management recommendations, aimed at rationalizing the public sector.

new public management, public policy, energy policy

nowe zarządzanie publiczne, polityka publiczna, polityka energetyczna

10.2478/v10226-011-0012-4

Cezary Tomasz Szyjko

---

Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach

Na całym świecie trwa nowe gazowe szaleństwo. Gaz ziemny pozostaje jednym z wiodących źródeł pozyskiwania energii w XXI wieku, co pozwala zakładać, że jego udział w miksie energetycznym UE będzie się zwiększał. Wielka gazowa gorączka dotarła do Polski. Coraz większą popularność zdobywa dziś w Polsce paliwo niekonwencjonalne, jakim jest gaz uwięziony w skałach ilastych, czyli w tzw. łupkach. W ostatnich latach gaz z łupków stał się nadzieją dla Polski na poprawienie bilansu energetycznego i uniezależnienie się od importu gazu lub przynajmniej znaczące jego zmniejszenie. Polska jest obecnie jednym z najbardziej atrakcyjnych rynków poszukiwań złóż gazu ziemnego w łupkach w Europie. Gaz z łupków jest dla Polski szansą, ale i wyzwaniem, z uwagi na skomplikowanie warunków złożowych, które wymagają nowoczesnej technologii, specjalistycznej wiedzy i doświadczenia. Publikacja analizuje bariery, które musi pokonać Polska, aby urealnić wydobycie gazu: technologiczne, społeczne, finansowe, środowiskowe i prawnoadministracyjne. Celem publikacji jest ocena stanu obecnego oraz perspektyw poszukiwań gazu na terenie Polski w świetle doświadczeń i innowacyjnych technologii, głównie amerykańskich, na tle najnowszych badań polskiej opinii publicznej.

The last two decades witnessed a significant progress in understanding unconventional hydrocarbon systems, exploration and developments in technology, which led to substantial increase of tight gas and shale gas production. This progress occurred mainly in USA but recently Poland faces a shale rush. Shale gas is a unique hydrocarbon system in which the same rock formation is a source rock, reservoir rock and seal. Gas field often appears continuous at a regional scale and does not requires hydrocarbon trap. Gas is accumulated in isolated pores or adsorbed by organic matter. Gas exploitation requires dense grid of wells with horizontal intervals and multiple fracturing. American success in unconventional gas production led to intensive shale gas and tight gas exploration across the world, with Europe being one of the priorities. At the current stage, a couple of European sedimentary basins were selected as the major shale gas exploration targets. In Europe the most intense exploration for shale gas is currently being carried out in Poland. The major target in that exploration is the Lower Palaeozoic shale at the East European Craton (Baltic and Lublin-Podlasie Basin), mainly the Upper Ordovician and/or Lower Silurian graptolitic shale.

hydrocarbon system, shale gas, TOC contents, thermal maturity, energy security

gaz konwencjonalny, łupki ilaste, gaz termogeniczny, prawo geologiczne i górnicze, bezpieczeństwo energetyczne

10.2478/v10226-011-0013-3

Włodzimierz Mich

---

Wydział Politologii UMCS w Lublinie

Tematem artykułu są zmiany, jakie nastąpiły w położeniu polskiego ziemiaństwa, w tym także jego arystokratycznej części, w wyniku I wojny światowej. Autor dowodzi, że doprowadziła ona do odbudowy niepodległego państwa polskiego, jednak jego granice wytyczono w sposób niekorzystny dla ziemian. Ponad połowa obszaru większej własności znalazła się poza terytorium II Rzeczypospolitej i w większości została zlikwidowana. Dalsze uszczuplenie obszaru większej własności spowodowała parcelacja (przymusowa i dobrowolna) oraz likwidacja serwitutów. Niekorzystne, w porównaniu z okresem przed I wojną światową, były ekonomiczne warunki działania folwarków, określone przez złą, poza latami 1927-1928, koniunkturę gospodarczą i niekorzystną dla większej własności ziemskiej politykę gospodarczą państwa. Sytuację ziemian pogarszała niechęć żywiona do nich przez pozostałe grupy społeczne. Na ich niekorzyść działało też przyjęcie przez odrodzoną Rzeczpospolitą ustroju demokratycznego, w którym interesy ziemian nie mogły być skutecznie bronione. Przejęcie władzy przez J. Piłsudskiego jedynie przejściowo, i to głównie w warstwie prestiżowej, poprawiło polityczne położenie ziemian. Mimo niesprzyjających tendencji gospodarczych, społecznych i politycznych, ziemianie pozostawali ważną, żywotną grupą społeczną. Zagładę przyniosły im dopiero przemiany zachodzące na skutek II wojny światowej.

L'article se penche sur les changements de la condition des propriétaires terriens polonais, dont une partie appartenait à l'aristocratie, résultant de la Première Guerre mondiale. L'auteur montre que celle-ci a amené à la reconstruction d'un État polonais indépendant, mais que le tracé de ses frontières s'est avéré défavorable aux propriétaires terriens. Plus de la moitié de la surface des terres appartenant aux grands propriétaires s'est retrouvée en dehors du territoire de la Seconde République, et la majorité des domaines a été liquidée. La surface des propriétés terriennes a encore diminué, suite au morcèlement (volontaire et forcé) et à la suppression des servitudes. Déterminées par la conjoncture économique et par une politique économique de l'État défavorable aux grands propriétaires terriens, les conditions économiques de fonctionnement des grands domaines agricoles ont été mauvaises par rapport à la période de l'avant-guerre, sauf en ce qui concerne les années 1927-1928. La situation des grands propriétaires a été aggravée par l'antipathie des autres groupes sociaux. Le système démocratique, choisi par la République renaissante, a également été défavorable aux propriétaires terriens, puisqu'il ne leur permettait plus de défendre leurs intérêts de manière efficace. La prise de pouvoir par J. Pilsudski a temporairement amélioré, surtout au niveau de son prestige, la situation politique des propriétaires terriens. Malgré des tendances économiques, sociales et politiques défavorables, les propriétaires terriens sont restés un groupe social important et dynamique. C'est seulement les changements résultant de la Seconde Guerre mondiale qui ont causé sa perte.

aristocratie, propriétaires terriens, agriculture, Seconde République, réforme agraire

arystokracja, ziemiaństwo, historia, Polska, reforma agrarna

10.2478/v10226-011-0014-2

Paweł Hayn

---

Wydział Politologii UMCS w Lublinie

Zmiany, które miały miejsce na początku lat 90', umożliwiły społeczeństwu dokonywanie wolnego wyboru osób piastujących funkcje samorządowe i rozliczanie swoich reprezentantów z efektów ich pracy. W związku z tym wybory samorządowe stanowią ważny element życia każdej wspólnoty społeczno-politycznej i od ich wyniku zależy w znacznym stopniu rozwój oraz poziom życia wyborców. Interesującym, z punktu widzenia politologa, przedmiotem badawczym jest miasto Rzeszów, które swoją specyfiką i uwarunkowaniami lokalnymi wyróżnia się na tle pozostałych miast wojewódzkich. W każdych wyborach dominuje jedna formacja polityczna, która chociaż je wygrywa, to nie zawsze sprawuje władzę, tak jak zostało to pokazane na przykładzie wyborów samorządowych w 2010 roku.

Changes that took place in the early nineties allowed the society to have a free choice of its representatives holding the positions of local government and to verify the results of their work. Therefore, local elections are really important element of the social community. The quality level of voters' life depends on the results of the elections. From the political scientist point of view the city of Rzeszow is very interesting as the object of a deep study. Rzeszow stands out from other similar cities because of its specificity and local conditions. During every elections one political party dominates the others and even though it wins, it does not always govern after the elections. This situation occurred recently, when the local elections took place in 2010.

Rzeszow, local elections, Podkarpackie Province

Rzeszów, wybory samorządowe, samorząd, Podkarpacie

10.2478/v10226-011-0015-1

Jakub Olchowski, Joanna Sanecka-Tyczyńska, Katarzyna Krzywicka, Ewa Pogorzała, Ewelina Kancik

Jakub Olchowski, rec. [Jerzy Świeca, Ireneusz Kraś, Małgorzata Soja (red.), Biegunowość i dynamika sceny globalnej w pierwszej dekadzie XXI wieku, Wydawnictwo im. Stanisława Podobińskiego Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie, Częstochowa 2011, ss. 172]

Joanna Sanecka-Tyczyńska, rec. [Ewelina Podgajna, Stronnictwo Chłopskie (1926-1931). Studium z dziejów myśli politycznej, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2011, ss. 276.]

Międzynarodowa współpraca naukowa w ramach FIEALC

Międzynarodowa konferencja naukowa Mniejszości narodowe, etniczne i językowe w Unii Europejskiej, Lublin, 14-16 września 2011 roku

Konferencja naukowa Partie polityczne przełomu XX i XXI wieku. Kondycja, kierunki rozwoju i perspektywy, Lubostroń 21-22 września 2011 roku

10.2478/v10226-011-0016-0

Katarzyna Krzywicka, Zebrał Jakub Nowak

10.2478/v10226-011-0017-Z

Arkadiusz Adamczyk

---

Uniwersytet Jana Kochanowskiego Filia Piotrków Trybunalski

Po zakończeniu pierwszej wojny światowej i Polska i Węgry wracały na mapę Europy jako państwa narodowe. Zasadniczą różnicą był jednak fakt, iż Polska znalazła się w obozie zwycięzców, Węgry z kolei po stronie przegranych. Dlatego też Węgrzy od 4 czerwca 1920 r. zmuszeni byli dźwigać piętno traktatu Trianon. Na jego mocy terytorium ich państwa zostało okrojone trzykrotnie, zaś poza granicami nowych Węgier znalazło się ok. 3 mln Węgrów. Nic więc dziwnego, że jako wynik niezadowolenia z powojennego ukształtowania granicy pojawiło się dążenie do zmiany istniejącego status quo. W Polsce z kolei, odradzającej się po 123 latach niewoli Europy, właśnie system wersalski, którego dopełnienie stanowił traktat w Trianon, uważany był za bazę dla wszelkich rozstrzygnięć geopolitycznych. Nie zaspokajał on jednak ambicji Polaków. Dlatego również po stronie Polski pojawiły się koncepcje systemowej przebudowy środowiska międzynarodowego. Do najbardziej znanych należały polskie koncepcje z przełomu lat 1918-1922, tj. inkorporacyjna i federalistyczna, czy sformułowana w przededniu II wojny światowej idea „Trzeciej Europy”. Po stronie węgierskiej można z kolei wyróżnić rozwiązania proponowane przez Eleméra Hantosa, Gusztáva Gratza i Miklósa Makaya, kładące nacisk na korzyści ekonomiczne, wynikające z integracji regionu Dunaju, oraz myśl Oszkár Jászi, postulującego utworzenie związku regionalnego nazwanego Stanami Zjednoczonymi Dunaju.
Uzyskanie przez Polskę i Węgry w 1939 r. wspólnej granicy było ostatnim, spektakularnym aktem, którym oba państwa zaznaczyły swą zdolność do realizowania własnych celów geopolitycznych. Nigdy już więcej ani decydenci Warszawy, ani Budapesztu nie posiadali podobnych możliwości. Jeżeli

After the World War I both: Poland and Hungary returned on the map of Europe as national states. The main difference between them was that Poland was in the group of the war’s winners and Hungary was among the losers. After the Treaty of Trianon Hungary’s territory was reduced three times with about 3 millions of Hungarians living outside the borders of the new state. The dissatisfaction coming from the after-war shape of the state’s borders was the basis of Hungarian aspiration for changing the political status quo. In Poland, on the other hand, the Versailles system was taken as the foundation for all geopolitical decisions. It didn’t fulfill Polish ambitions though, so the Polish side also elaborated the conceptions of the transformation of the international environment. The best known conceptions are: an incorporational one and a federalistic one (both created in 1918-1922) and the idea of “The Third Europe”, elaborated short before the World War II. Hungarian conceptions that are worth mentioning are: the solutions proposed by Elemér Hantos, Gusztáv Gratz and Miklós Makay that emphasized the economical benefits coming from the integration of the region of Danube as well the thought of Oszkár Jászi who proposed creating the regional union called the United States of Danube.
Obtaining the common Polish-Hungarian boundary in 1939 was the last spectacular act by which both states have shown their ability to accomplishing their geopolitical goals. Never later will the authorities in Warsaw or in Budapest have such possibilities.

Poland, Hungary, geopolitics, Polish-Hungarian border

Polska, Węgry, geopolityka, granica polsko-węgierska

Mateusz Stępień

---

Uniwersytet Jagielloński

Artykuł prezentuje kontekst, tło podpisania oraz podstawowe elementy Deklaracji Bangkockiej z 1993 roku, która jest jedynym dokumentem ogólnoazjatyckim wyrażającym oficjalne stanowisko państw tego regionu w niektórych kwestiach związanych z prawami człowieka. Celem pracy jest rekonstrukcja argumentów podnoszonych przez jej sygnatariuszy wobec obowiązującego dyskursu praw człowieka. Szczególna uwaga poświęcona została (1) argumentom z „obłudy Zachodu” i polityzacji praw człowieka, (2) argumentom z priorytetów oraz z (3) kontekstu. Wiedza o stanowisku państw azjatyckich dotyczącym praw człowieka jest niezbędna dla budowania bardziej złożonych wyjaśnień „azjatyckiej drogi” implementacji praw człowieka oraz prowadzenia skutecznych dyskusji i negocjacji z państwami azjatyckimi na ten temat.

The article provides the context, background of the signing and the key components of the Bangkok Declaration (1993) which has been the only document signed by all Asian governments expressing the official position of the states of that region towards human rights issues. The author’s goal is to reconstruct arguments raised by its signatories concerning the leading discourse of human rights. The knowledge about the Asian states’ attitude towards human rights is necessary for creating more complex explanations of “the Asian way” of implementing human rights and for more effective discussions and negotiations with Asian states around this issue.

human rights, politicization of human rights, human rights in China, Bangkok Declaration

rawa człowieka, polityzacja praw człowieka, prawa człowieka w Chinach, Deklaracja Bangkocka

Michał Łuszczuk

---

Wydział Politologii UMCS

Zmiany klimatyczne w regionie Arktyki oraz ich konsekwencje geopolityczne przyczyniły się w ostatnim okresie do wzrostu zainteresowania Unii Europejskiej tym regionem. Celem artykułu jest przedstawienie oraz rozważenie koncepcji rozwoju polityki arktycznej UE. Obejmuje on analizę najważniejszych dokumentów i stanowisk zaprezentowanych podczas procesu rozwoju koncepcji od 2007 roku do jesieni roku 2009. Wskazuje się, iż pomimo że proces tworzenia badanej polityki jest nadal w toku, można stwierdzić, że strategia polityki UE wobec Arktyki jest racjonalna i kompleksowa oraz zawiera interesujące propozycje dla dalszych międzynarodowych debat o przyszłości regionu Arktyki.

Climate change in the Arctic and its geopolitical consequences have recently led to the growth of the attention of the European Union in this region. The article focuses upon the strategy of the EU Arctic policy. It presents analysis of the main documents and positions during processes of the development in period from 2007 until autumn 2009. The presented conclusion is that although the policy making process is still in progress, it can be argued that the strategy of the EU Arctic policy is rational and comprehensive, offering interesting propositions for the further international debates about the future of the Arctic region.

European Union, Arctic, arctic policy

Unia Europejska, Arktyka, polityka arktyczn

Raul Benitez Manaut

---

Universidad Nacional Autónoma de México

Artykuł porusza zagadnienie przestępczości zorganizowanej i bezpieczeństwa państwowego w Meksyku. Autor artykułu analizuje dwa główne czynniki najmocniej wpływające na przestępczość zorganizowaną w Meksyku: 1) proces globalizacji przestępczości zorganizowanej; 2) demokratyzację systemu politycznego Meksyku, po której walka z przestępczością zorganizowaną stała się jednym z państwowych priorytetów.
Artykuł zawiera analizy zróżnicowanych aspektów problemu przestępczości zorganizowanej w Meksyku, m.in.: problem przemytu narkotyków i jego powiązania z geograficznym położeniem Meksyku; bilateralnych stosunków między USA i Meksykiem w kontekście problemu bezpieczeństwa obu państw (szczególnie po 11 września 2001 r.); powiązanych ze sobą procesów – słabości państw Ameryki Środkowej, która prowadzi do rozwoju przestępczości zorganizowanej w regionie, migracji, przemytu i handlu ludźmi – które łączą Meksyk z Ameryką Środkową w negatywnym wymiarze globalizacji. W konkluzjach tekstu autor dowodzi, że problem przestępczości zorganizowanej na granicach Meksyku stał się kwestią bezpieczeństwa narodowego, ale jednocześnie stanowi problem bezpieczeństwa ponadpaństwowego. Globalizacja czyni je zjawiskiem z zakresu polityki wewnętrznej i jednocześnie zagranicznej (intermestic), przy analizach którego niemożliwy staje się podział na krajowy i międzynarodowy wymiar procesu.

The article explores the issue of the organized crime and national security in Mexico. The article’s author argue that two key factors shaping the current situation of organized crime in Mexico are: 1) the globalization of organized crime, which implies more complex and ample networks in order to operate; 2) transition to a democratic regime that implies governance against the threats to the State and society, by which organized crime has become the main threat to the State.
The article consists of analysis of different aspects of the problem of organized crime in Mexico, including: the problem of drug trafficking and its connection to the geographical position of Mexico; bilateral relations between United States and Mexico in the context of the problem of national security (especially after the change in American level of priority of threats after the September 11th 2001); and a set of combined processes – the endemic weakness of Central American States that lead to the boom in organized crime in the region as well as migration, different kinds of smuggling and human trafficking – all of them linking Mexico with Central America in the context of negative globalization.
The author of the article concludes that the problem of organized crime in the Mexican borders have become an issue of national security, but it is also an issue of transnational security. Globalization transforms these phenomena into intermestic issues where separating the external and internal dimensions of these activities becomes impossible.

organized crime, national security, Mexico, globalization

przestępczość zorganizowana, bezpieczeństwo państwa, Meksyk, globalizacja

Agata Ziętek

---

Wydział Politologii UMCS

Pojęcie „dyplomacji publicznej” jest wieloznaczne. Utożsamiane z propagandą, PR, public affairs, soft power, a w praktyce dyplomatycznej w wielu państwach zawężone do jednej sfery. Bez wątpienia jest to obecnie bardzo ważny instrument w polityce zagranicznej. Dzięki niemu można wpływać na opinię publiczną w innych państwach, a pośrednio przez nią na ich rządy. W Polsce dyplomacja publiczna często jest identyfikowana z dyplomacją kulturalną lub brandingiem, czyli budowaniem wizerunku państwa za pomocą produktów czy usług.
Dyplomacja publiczna Polski, pomimo wielu pozytywnych działań, nadal pozostawia wiele do życzenia. Polska nie w pełni wykorzystuje swoje atuty promocyjne. Wizerunek państwa jest niespójny i rozmyty. Stanowi to konsekwencję braku wypracowanej jednolitej strategii, jasnego podziału kompetencji. Negatywnym przejawem jest również jej upolitycznienie.

Many scholars and professionals have confused public diplomacy with propaganda, public relations (PR), public affairs. It is often equated with “soft power”. Contemporary there is no doubt that it is very important tool of foreign policy. Public diplomacy is understood as direct communication with foreign public opinions, with the aim of affecting their thinking and, ultimately, that of their governments. In Poland it is identified mostly with cultural diplomacy or branding, which can be described as creating a specific image of the country through images, symbols, logo and information.
We are witnessing many positive actions on that field but Poland also faces difficult challenges concerning making the country visible to foreign entities in the situation of a generally unclear and incoherent image in the world. It is a consequence of the lack of common and coherent promotion strategy and its politicization

public diplomacy, cultural diplomacy, foreign cultural policy, international branding

dyplomacja publiczna, dyplomacja kulturalna, zagraniczna polityka kulturalna, branding międzynarodowy

Janina Kowalik

---

Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach

Przedmiotem artykułu jest analiza stanu i problemów współczesnej demokracji lokalnej i lokalnej partycypacji politycznej w Polsce. Obok rozważań teoretycznych autorka ukazuje wyniki badań nad postawami działaczy samorządowych (wójtów, burmistrzów, prezydentów, przewodniczących rad) w kwestii oczekiwanego charakteru i poziomu partycypacji mieszkańców w sprawach samorządowych. Wyniki badań wykazują znaczącą niespójność postaw władz samorządowych z poglądami wyrażanymi przez nich w tej mierze w oficjalnych wystąpieniach.

The article critically discusses the condition and problems of modern local democracy and local political participation in Poland. The author provides the theoretical discussion as well as the results of the study of the attitudes of self-government activists towards expected character and level of citizens’ participation in self-government issues. The results of the study show important incoherence of the self-government authorities’ attitudes with positions they take in their official statements.

democracy, political participation, self-government authorities’ opinions

demokracja, partycypacja polityczna, poglądy władz samorządowych

Marek Górka

---

democracy, political participation, self-government authorities’ opinions

Przypatrując się rywalizacji politycznej, jaka miała miejsce w wyborach w 2007 roku, można stwierdzić, że walka wyborcza przyniosła całą gamę sposobów dyskredytacji przeciwnika politycznego. Można także odnieść wrażenie, że kampania wyborcza polegała właśnie na jak największym zdyskredytowaniu strony przeciwnej.
Różnorodne możliwości kompromitacji politycznej wydają się nieodłącznie wpisywać w charakter kampanii wyborczych. Zjawisko kompromitacji lub dyskwalifikowania czyjegoś autorytetu lub zaufania występuje szczególnie podczas kampanii wyborczych na urząd prezydenta. Pomówienia i oskarżenia dotyczące określonego środowiska mogą być dla przedstawicieli określonej grupy bolesne, jednak o wiele większą siłę rażenia mają, kiedy kierowane są do jednej, konkretnej osoby. Większa personalizacja rywalizacji wyborczej w 2007 roku sprawiła, że komunikaty kompromitujące stronę przeciwną były łatwiejsze do zaadresowania.
Każda formacja polityczna ma za zadanie przedstawić przeciwnika w złym świetle poprzez dodanie mu jakichś cech o zabarwieniu negatywnym albo odejmując mu pewne pozytywne właściwości. Historia relacji partyjnych pomiędzy PO i PiS to historia wzajemnych prób dyskredytacji.

While watching political contest that had place in choice election in 2007 year, there is possible conclusion that electoral battle has brought whole range of possibilities to discredit political opponent. Also, it is possible to get the impression, that electoral campaign was only about discrediting of political adversaries.
Diverse capabilities of political disgrace seem to be typical part of electoral campaign. It is worth to notice that discrediting is more common in electoral campaign for presidency rather than parliament elections campaign. It is because it is more effective to embarrass one leader than whole group of people. That can be unreadable in conditions of parliamentary campaigns and not enough demonstrative. Stronger personalization of electoral contest in 2007 has caused that messages compromising opposite part were simple for addressing.
Each political formation has to present opponents’ worst side by emphasizing some negative attributes or by reducing certain positive specificity. Any aspects of manipulations have been already present in politics for a long time. History of party relations between PiS and PO is the history of efforts to discredit each other.

discreditation, political manipulation, political competition, election campaign, political marketing, mediatization

dyskredytacja, manipulacja polityczna, rywalizacja polityczna, kampania wyborcza, marketing polityczny, mediatyzacja

Alicja Kaźmierak

---

Wydział Politologii UMCS

W artykule przedstawiono rys historyczny oraz czynniki determinujące rozwój współczesnych mediów Tatarów krymskich. Intensywny rozwój w pierwszej kolejności prasy, a później innych mediów masowych nastąpił w latach 90. XX w. po repatriacji Tatarów na Półwysep Krymski, czemu sprzyjały także przemiany społeczno-polityczne na Ukrainie.
Głównym forum prezentacji ich żądań i postulatów politycznych, uwypuklenia tzw. problemu krymskotatarskiego są przede wszystkim prasa i media elektroniczne. Współczesne środki masowej komunikacji realizują ważną misję społeczną na drodze do integracji, zachowania i ochrony krymskotatarskiej tożsamości narodowej. Będąc trybunem społecznym, media Tatarów krymskich pełnią także istotną rolę informacyjno-edukacyjną, zaspokajają potrzeby i zainteresowania własnego narodu, przekazują i interpretują najważniejsze wydarzenia z życia społeczno-politycznego i kulturalnego.
Zwrócono również uwagę na istnienie dualnego modelu w krymskotatarskich mediach etnicznych oraz na ich dwujęzyczność (są wydawane w języku rosyjskim i krymskotatarskim). W konkluzji stwierdzono, że media Tatarów krymskich podlegają dalszym transformacjom i rozwojowi. Jest to proces dosyć złożony i skomplikowany, w dużej mierze zależny od realiów społeczno-politycznych i ekonomicznych. Jednakże konsolidacja Tatarów krymskich i wysoki stopień ich tożsamości narodowej mogą te zmiany znacznie przyspieszyć.

The subject of this article is the present status, as well as transformation and prospects for the future development of Crimean Tatars media. The intensive development of the press, followed by other media, has been observed since 1900s of the 20th century, after repatriation of Tatars to the Crimean Peninsula, as a result of social and political changes in Ukraine.
The main channels to present their demands and political issues and emphasize the Crimean Tatar problem are press and electronic media. Contemporary media of Tatars perform a vital social mission by integrating, maintaining and protecting Crimean – Tatar national identity. As a voice of people, the media perform an important role, providing information and education according to the needs and interests of its people, transmitting and interpreting social, political and cultural events.
Attention has been drawn to the appearance of the dual model of Crimean – Tatar ethnic media and their bilingual nature (using both Russian and Crimean – Tatar language). In conclusion it has been confirmed that The Crimean – Tatar media are in the process of further transformations and continuous development, which is a complex and complicated issue mostly dependent on current social , political and economical factors. However, Tatar consolidation and their strong national identity can substantially accelerate the changes.

Crimean Tatars, national identity, ethnic media, press, electronic media, dual model

Tatarzy krymscy; tożsamość narodowa; media etniczne; prasa; media elektroniczne; model dualny

Ewa Nowak, Tomasz Chmielik, Marta Drabchuk, Agnieszka Rej, Wojciech Ziętara, Wojciech Maguś, Katarzyna Plewka

• Ewa Nowak, rec. [Bartłomiej Łódzki, Ustanawianie agendy mediów podczas kampanii wyborczych w 2005 roku, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego 2010, ss. 233.]
• Tomasz Chmielik, rec. [Zygmunt Bauman, Europa niedokończona przygoda, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2007, ss. 214.]
• Marta Drabchuk, rec. [Stan i perspektywy demokracji bezpośredniej w Polsce, (red.) Maria Marczewska-Rytko, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2010, ss. 361.]
• Agnieszka Rej, rec. [Antologia polskiej myśli politycznej okresu rozbiorów, wybór i opracowanie Grzegorz Radomski, Witold Wojdyło, Małgorzata Zamojska, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Toruń 2010, ss. 260.]
• Wojciech Ziętara, rec. [Europa i Polska na przełomie XX i XXI wieku. Wizje i realizacja, Maria Marczewska-Rytko (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2011, ss. 180.]

• Wojciech Maguś, konferencja Forma czy treść? Rzecz o wizerunku w życiu społecznym i politycznym, Kielce, 16-17 marca 2011 r.
• Katarzyna Plewka, konferencja Współczesne media – kryzys w mediach, Lublin, 12-13 kwiecień 2011 r.

Jakub Nowak

Slobodan S. Pajović

---

Megatrend University, Belgrade – Serbia

Artykuł zawiera charakterystykę międzynarodowych kontaktów ekonomicznych państw Ameryki Łacińskiej w ostatnich dwóch dekadach. Autor tekstu analizuje uwarunkowania tych kontaktów, wynikające z procesów współczesnej globalizacji, nowych tendencji procesów integracyjnych w regionie oraz zmian politycznych i społecznych zachodzących w państwach Ameryki Łacińskiej. Artykuł zawiera analizę zmian priorytetów międzynarodowej współpracy krajów Ameryki Łacińskiej i całego regionu (m.in. Meksyku, Brazylii, Wenezueli, a także Alternatywie Boliwariańskiej dla Ameryk – ALBA).

The article focuses on the process of international insertion of Latin American countries during last two decades. The author of the article analyzes the particularities of the process, which are the result of modern globalization, new tendencies of regional integration processes as well as political and social changes occurring in countries of Latin America. The author shows the changes in priorities of international insertion of Latin American countries and the region as a whole (the analyses include i. a. the goals of international insertion of Mexico, Brasil and Venezuela as well as the Bolivarian Alliance for the Peoples of our America – ALBA).

Latin America, integration process, international economics, globalization

Ameryka Łacińska, proces integracji, międzynarodowe stosunki gospodarcze, globalizacja

Rafał Willa

---

Centrum Studiów Europejskich im. Jeana Monneta Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu

Polska już od ponad pięciu lat jest pełnoprawnym członkiem Unii Europejskiej, a oznacza to m.in. możliwość otrzymywania współfinansowania z funduszy strukturalnych prowadzonych inwestycji. Ponieważ znaczenie polityki spójności UE ciągle wzrasta konieczne jest przyjrzenie się jej genezie i ewolucji, gdyż umożliwi to zobrazowanie kierunku, w którym ona podąża. Więcej, wiedza ta może być potrzebna podczas twardych negocjacji dotyczących kształtu polityki spójności po 2013 roku i utrzymania statusu Polski jako jednego z największych beneficjentów unijnego wsparcia finansowego.

Poland has been a rightful member of the EU for five years now, which means among many the ability to use the co-financing of the investments by the structural funds. Since the importance of the cohesion policy is still growing it seems indispensible to have a look at the genesis and the evolution of this policy. Such an analysis will enable to illustrate the direction in which it is shaped by successive reforms and at the same time to prepare Poland for hard negotiations about the shape of the cohesion policy after 2013 and the maintenance of Poland as one of the largest EU financial support beneficiaries.

cohesion policy, structural funds, enlargement

polityka spójności, fundusze strukturalne, rozszerzenie

Olga Krokowska

---

Wydział Politologii UMCS

W artykule przedstawiono gospodarcze uwarunkowania pomarańczowej rewolucji na Ukrainie. W celu ich zbadania analizie poddano poziom: Produktu Krajowego Brutto oraz dochodów ludności i inflacji, a także wielkość deficytu budżetowego, importu, eksportu oraz bezpośrednich inwestycji zagranicznych na Ukrainie w latach 2000 – 2004. W oparciu o badania opinii publicznej przedstawiono poziom zadowolenia Ukraińców z sytuacji materialnej. Omówiono także model gospodarki „oligarchicznej” na Ukrainie.

The article presents the economic conditionalities of “orange revolution” in Ukraine. To analyze the conditionalities several issues are examined: Gross National Product, as well as the level of population’ income, inflation, the size of budget deficit, import, export and direct overseas investments in Ukraine in 2000 - 2004. Based on public opinion surveys, the level of satisfaction of Ukrainians with their financial situation is presented. The author also discusses the model of oligarchic economics in Ukraine.

orange revolution, colour revolution, oligarchy

pomarańczowa rewolucja; kolorowa rewolucja; oligarchia

Ewa Maj

---

Wydział Politologii UMCS

Dziennik „Głos Lubelski” był popularnym organem prasowym Narodowej Demokracji na Lubelszczyźnie. W okresie międzywojennym zachował ciągłość wydawniczą, utrwalił wpływy wśród czytelników. Kierownictwo gazety znajdowało się pod bezpośrednim nadzorem miejscowych instancji partyjnych Związku Ludowo-Narodowego, następnie Stronnictwa Narodowego, a także Młodzieży Wszechpolskiej i Obozu Wielkiej Polski. Publicystyka dziennika skupiała się na zagadnieniach miejscowych, ale przedstawiała je na tle bieżących wydarzeń krajowych i międzynarodowych. Autorami artykułów, felietonów, wzmianek czy notatek byli lubelscy członkowie i sympatycy ND. Natomiast teksty stanowiące przedruki z endeckiej prasy centralnej były napisane przez przywódców ND na czele z Romanem Dmowskim.

Daily newspaper „Głos Lubelski” was a popular press title of the National Democracy in Lublin region in 1918-1939. During the interwar period it remained the publishing continuity and strengthened its influence among its readers. The newspaper’s management was supervised by the local partisan structures of National Populist Union and later National Party as well as All-Polish Youth and Camp of Great Poland. The journalism writings in the newspaper were focused on local issues but with the national and international background. The authors of the articles were members and supporters of National Democracy in Lublin. The newspaper also published the reprints of National Democracy’s national press written by the movement’s leaders including Roman Dmowski.

regional daily newspaper, partisan press release, professionalization of journalism

ogólnoinformacyjny dziennik regionalny, organ partyjny, profesjonalizacja dziennikarstwa

Zasadniczą tezą, wokół której koncentruje się artykuł, jest przekonanie, że każda koncepcja natury ludzkiej determinuje odpowiednią wizję władzy. Wskutek braku pojęcia natury ludzkiej u samego Foucaulta, jest ono rekonstruowane na podstawie uwag rozrzuconych po całym jego filozoficznym dorobku. Tytułowe zagadnienie zostaje skojarzone z kategorią podmiotowości. Jej wytwarzanie, wyjaśniane przy pomocy mechanizmu introjekcji, przedstawione zostaje jako zasadniczy koncept, na którym poststrukturalistyczni myśliciele opierali działanie władzy.

The main thesis on which the article focuses is the opinion that every concept of human nature determines an appropriate vision of power. Due to the absence of the concept of human nature at Foucault, it is reconstructed on the basis of the comments spread over his philosophical achievements. Main thought expressed in the article is associated with the category of subjectivity. Its formation, explained through the mechanism of introjection, is presented as a fundamental concept on which the action of power is depended according to poststructuralist thinkers.

human nature, power, subject, subjection, introjection, post-structuralism

natura ludzka, władza, podmiot, upodmiotowienie, introjekcja, poststrukturalizm

Michał Podniesiński

---

Wydział Studiów Politycznych i Międzynarodowych Uniwersytetu Jagiellońskiego

Celem artykułu jest próba podania katalogu zmian, jakie musiały zajść w kulturze europejskiej, by całkowicie przemienić ludzkie etyczne nastawienie do świata, a w szczególności drugiego człowieka, by mógł on dokonać tego, czego dokonał w nazistowskich obozach zagłady. Posiłkując się twórczością Hanny Arendt i Józefa Tischnera, staram się wypunktować pewne przesunięcia w rozumieniu natury ludzkiej, istoty działania, czy ogólniej postawy ludzkiej wobec świata. Uzyskany w ten sposób katalog, jak i wzajemne oddziaływanie na siebie wskazanych aspektów nazywam zapośredniczeniem, czyli tym, co nie pozwala człowiekowi poznawać rzeczywistości taką, jaka ona jest.

The aim of this paper is to give a brief catalogue of changes, which occurred in European culture that have totally changed human ethical attitude towards the reality, especially in relations between humans, and that make possible that what took place in German concentration camps during the Ward War II. Using writings of Hannah Arendt and Józef Tischner the author tries to enumerate particular changes in understanding the concepts of: human nature, human action, or generally human attitude towards the World. This catalogue and the relations between these outlined aspects is called by the author as a theory of mediation – that what prevents humans from perceiving reality as it is.

mediation theory, human nature, total structure of power

teoria zapośredniczenia, ludzka natura, totalna struktura władzy

• Ewa Nowak, rec. [Zachowania polityczne 2, red. R. J. Dalton, H. D. Klingemann, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010, ss. 561 (redaktor wydania polskiego R. Markowski).]
• Jerzy Kruk, rec. [Anna Rakowska, Kontrasygnata aktów głowy państwa w wybranych państwach europejskich, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2009, ss. 305.]
• Aneta Bąk-Pitucha, konferencja Bezpieczeństwo człowieka a komunikacja społeczna, Drohiczyn, 7-9 września 2010 r.
• Katarzyna Plewka, II Kongres Polskiego Towarzystwa Komunikacji Społecznej: Autonomia nauki o komunikowaniu, Lublin, 15 – 17 września 2010 r.
• Krystyna Leszczyńska, Wojciech Ziętara, międzynarodowa konferencja Współczesna socjaldemokracja europejska na przełomie XX/XXI wieku, Lublin, 22-23 września 2010 r.
• Karolina Burno, konferencja Wokół idei Giedroycia, Lublin, 22 października 2010 r.
• Michał Łuszczuk, konferencja Współpraca i rywalizacja międzynarodowa w regionie Arktyki na początku XXI wieku, Lublin, 27 listopada 2010 r.

Maria De Monserrat Llairó

---

Jakub Nowak

Artykuł stanowi analizę procesów regionalnej integracji w Ameryce Łacińskiej w ostatnich latach, ze szczególnym uwzględnieniem poszczególnych parametrów oddziałujących na nierównomierne tempo integracji kontynentu. Autorka skupia się głównie na procesie ekonomicznej integracji, zachodzącej w ramach południowoamerykańskiej gospodarczej organizacji Mercosur, ale i podejmuje tematykę innych ekonomicznych procesów integracyjnych (mających charakter zarówno kontynentalny, jak i transkontynentalny – autorka analizuję np. rolę Stanów Zjednoczonych Ameryki jako podmiotu oddziałującego na proces ekonomicznej integracji Ameryki Łacińskiej).
Artykuł zawiera rozważania dotyczące między innymi pozycji Brazylii jako potencjalnego lidera procesów integracyjnych; rosnącej roli Wenezueli w analizowanych procesach; skomplikowanej dynamiki rywalizacji na rynku energii między poszczególnymi państwami regionu; interesów Argentyny w kontekście ekonomicznej integracji kontynentu.

Latin America, economical integration, regional integration, Mercosur

Ameryka Łacińska, integracja ekonomiczna, integracja regionalna, Mercosur